دیسک کمر چیست؟

در ستون فقرات بدن انسان بين مهره های کمری استخوانی بالشتک ها يا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند كه به آنها ديسک گفته مي‌شود و واضحا در کمر به آنها دیسک کمر  گفته می شود.

دیسک کمر به انگلیسی lumbar disc hernistion گفته می شود.

كمر انسان دارای  5 مهره کمر است كه در پايين آنها نیز استخوان مثلثي‌ شكلي به نام استخوان خاجي قرار گرفته است. بنابراین در ناحيه كمر تعداد دیسک های بین مهره ای 5 عدد می باشد.

وظيفه اصلي دیسک ها در ستون فقرات بدن انسان ضربه‌گير بودن آن است. به عبارتی دیسک ها، فشارهايی را كه به ستون فقرات وارد مي‌شود را جذب مي‌كند و همچنين کمک در بهبود حركت بين مهره‌ها می نماید.

بنابراین همه افراد دیسک کمر دارند و منظور از دیسک کمر فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر می باشد که البته یکی از صعب العلاج ترین بیماری های ستون فقرات می باشد که در عین حال قابل درمان است.

بیشتر بخوانید: عمل لیزر دیسک کمر چیست و چگونه انجام میشود ؟

• آیا پارگی دیسک بدون جراحی درمان می شود؟در چه مدت؟آیا دیسک کمر خوب می شود؟

یک خبر خوب و کاملا علمی ،بله امکان بهبود پارگی دیسک بدون جراحی وجود دارد.بیشتر بیماران مبتلا به پارگی دیسک کمر بدون جراحی و با روشهای طب فیزیکی و توانبخشی بهبودی می یابند.

در تصویر زیر مشاهده می کنید که دیسک پاره شده پس از 7 ماه کاملا ترمیم شده است.ولی علایم دیسک پاره شده معمولا با درمان مناسب در عرض 4 تا 6 هفته بهبودی می یابد.

• مگر می شود دیسک پاره شده بدون جراحی به حالت اولیه برگردد؟چه مدت طول می کشد تا فتق دیسک کمر و گردن ترمیم شود؟

بله ممکن است در یک مطالعه که در انگلستان به مدت 7 سال انجام شد،در بررسی MRI مشاهده شد دیسک پاره شده بعد از چند سال به حالت اولیه برمی گرد.

• اگر جراحی آندوسکوپی نخاعی مدرن است ، چرا جراحان بیشتری این نوع روش را انجام نمی دهند؟

این روند روز به روز محبوب تر می شود. وقتی زمان فرا رسید، یک روش استاندارد خواهد بود، مانند برداشتن لاپاروسکوپی از مثانه و جراحی آرتروسکوپی زانو و شانه.

با این حال، جراحی آندوسکوپی ستون فقرات هنوز در مراحل ابتدایی خود است. اکثر دانشجویان پزشکی در جراحی ارتوپدی ستون فقرات و جراحی مغز و اعصاب فارغ التحصیل شدند بدون اینکه با تکنیک آشنا شوند.

علاوه بر این، منحنی یادگیری جراحی آندوسکوپی ستون فقرات بسیار شیب دار است. برای اینکه بسیار خوب باشد ، یک جراح نیاز به تمرین فوری و تمرین مکرر دارد اما از همه مهمتر، اشتیاق، مهارت و شعور است.

به منظور تسلط بر تکنیک های حداقل تهاجمی، هرچه یک جراح تجربه بیشتری داشته باشد، بهتر می شود.

• روش نوین درمان دیسک کمر با لیزر

– معمولا در اكثر نقاط دنيا جراحي بسته ديسك گردن و كمر اولين انتخاب براي بيماران است.

مگر اینکه به دلایلی با اين روش نتوان مشكل بيماران را حل كرد كه در اين صورت به طرف جراحي باز مي‌رويم. البته بيش از ۹۰% موارد با همين روش درمان مي‌شوند.

چرا اين روش از جراحي باز بهتر است؟

– به چند دليل؛ يكي اينكه طول زمان عمل بسيار كوتاه است و مريض بيش از ۴ ساعت در بيمارستان نخواهد بود. موضوع مهمتر اینکه بيهوشي ندارد و با بي حسي موضعي انجام مي‌شود.

به اين دليل كه ستون فقرات دستكاري نمي‌شود عوارض حين عمل و بعد از عمل ندارد.

مهم‌ترين مساله اين است كه بيمار فورا و بعد از نهايتا دو روز استراحت به جريان زندگي باز مي‌گردد. اين روش محدوديت ندارد و هر چند بار كه بخواهيم مي‌توانيم از اين روش استفاده كنيم.

با این روش می توان همزمان بیش از یک دیسک را لیزر کرد. اين ها اولويت‌هايي است كه باعث مي‌شود اين روش را انتخاب كنيم. سوالي كه بيشتر افراد دارند در مورد برگشت پذيري است كه اين عمل به هيچ عنوان برگشت پذير نيست.

درمان قطعي است و اين مواردي است كه معمولا مطرح مي‌كنيم.

• اگر ديسك دچار پارگي شده باشد باز پيشنهاد شما ليزر است؟

– بله باز هم همين روش را پيشنهاد می کنیم.

• چه تضميني وجود دارد كه پارگي ديسك دوباره برنگردد؟

– معمولا بالاي ۹۰% از موارد اين عمل‌ها برگشت ندارند مگر اينكه مورد خاصي وجود داشته باشد.

• درمان دیسک کمر با ورزش چگونه است؟

از ابتدای درد دیسک می توان ورزش انجام داد.

ابتدا بانظر متخصص طب فیزیکی، تنها حرکات کششی بسیار ملایم و انقباض خفیف وبتدریج ورزش ها پیشرفته تر می شود تا در ورزشکاران حرفه ای برنامه تمرین درمانی حرفه ای داده می شود.

شروع زودرس ورزش می تواند باعث پارگی بیشتر دیسک و عوارض آن گردد.

• آیا ماساژ درمانی دیسک کمر موثر است؟

ماساژ انواع مختلفی دارد.بطور خلاصه ماساژ ملایم در کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمر توصیه می شود. ماساژ شدیدتر در موارد حاد نباید انجام شود .

ماساژ کمر و ستون فقرات در آرتروز شدید ممکن است باعث بدتر شدن بیماری شود. استفاده از دستگاه میگان برای ماساژ در موارد لیزخوردگی مهره و درگیری فاست ممنوع است.

استفاده از ماساژور توصیه نمی شود بخصوص در موارد حاد نباید استفاده شود و نباید بر روی زواید استخوانی تماس یابد.

• درمان دیسک با لیزر چگونه انجام می شود.؟

دو نوع لیزر برای دیسک استفاده می شود یکی روش طب فیزیکی و فیزیوتراپی است و نوعی نور است که باعث کم شدن التهاب می شود و نوع دیگر که مانند چاقوی جراحی می باشد.

البته روش هایی مثل تبخیر دیسک نیز اصطلاحا عمل لیزری نامیده می شود.

• آب درمانی دیسک کمر چگونه است؟

ورزش های آبی برای درمان دیسک کمر بسیار مفید می باشند و در آینده در مورد ورزشهای توصیه شده و ممنوع در این زمینه توضیح خواهیم داد.

شنا کردن برای مراحل حاد دیسک ممنوع است اما در موارد مزمن بر اساس تشخیص می توان به بیمار شنا را توصیه نمود اما باید بیماری مشخص شود.

مثلا وجود لیزخوردگی و اسپوندیلولیستزیس و یا دیسک و سیاتیک باید در تجویز نوع شنا در نظر گرفته شود.

• چگونه می‌توانم متوجه شوم که آیا نیاز به عمل اورژانسی دارم یا خیر؟

به ندرت فتق دیسک روی اعصاب کنترل‌کننده مثانه و روده فشار وارد کرده و باعث از بین رفتن اختیار مثانه یا روده می‌شود. این حالت معمولاً با بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در ناحیه کشاله ران یا دستگاه تناسلی همراه است؛

یکی از معدود علائمی است که نشان می‌دهد شما نیاز دارید که برای درمان دیسک کمر سریعا مورد عمل جراحی قرار بگیرید. در صورت بروز چنین اتفاقی با پزشک متخصص تماس بگیرید.

• دوره نقاهت بعد از عمل دیسک کمر چه مدت است؟

بیمار از فردای روز عمل قادر به انجام کارهای شخصی خود می باشد اما توصیه می شود به مدت 3-2 هفته در منزل استراحت نسبی داشته باشدو پس از آن بسته به نوع شغل بیمار می تواند به فعالیت خود ادامه دهد.

• آیا عمل دیسک ایجاد فلجی می کند؟

پاسخ به این سوال بستگی به محل دیسک دارد. از آنجایی که اغلب دیسکها در قسمتهای انتهایی ناحیه کمر ایجاد می شود، جراحی در آن قسمت بسیار کم خطر می باشد و احتمال ایجاد اختلال عصبی بسیار ضعیف است.

• من کمر درد دارم،آیا این یعنی من دیسک کمر دارم؟

خیر هر کمردردی ناشی از دیسک کمر نیست ودر اکثر کمر دردها ،درد ناشی از مشکلات بافتهای حمایتی اطراف مفصل و خود مفاصل بین مهره ای است و فشار بر روی عصب (دیسک بیرون زده) وجود ندارد.

• آیا دیسک کمر نیاز به جراحی دارد؟

دیسک کمر فقط در موارد بسیار نادری (یک نفر در هر صد نفر) نیاز به جراحی دارد و در بقیه موارد درمان آن به روش های غیر جراحی است.

• در مورد جراحی بسته دیسک با لیزر توضیح دهید و اینکه آیا امکان عود وجود دارد؟

هر فردی را نمی توان با جراحي بسته ديسک با ليزر درمان کرد و فقط می توان حفره ی کوچک ايجاد شده در دیسک کمر را با آندوسکوپی به صورت لیزری درمان کرد.

• چه افرادی بیشتر در معرض بیرون زدگی دیسک کمر هستند؟

آقایان بیشتر از خانم‌ها در معرض بیرون زدگی‌ دیسک کمر هستند. شایعترین سن فتق دیسک کمر بین ۳۰ تا ۵۰ سال است.

به این دلیل که در این سن معمولآ دیسک‌ها پر آب هستند و انعطاف پذیری بیشتری دارند، لذا احتمال بیرون زدگی بیشتری وجود دارد.

اما با افزایش سن، آب دیسک کاهش یافته و احتمال کمی وجود دارد تا آب داخل دیسک به بیرون بیاید و ریشه‌های عصبی را تحت فشار قرار می‌دهد.

• رانندگی چه تأثیری بر فتق دیسک بین مهره ای دارد؟

طی مطالعاتی مشخص شده که رانندگی ممکن است باعث تشدید علائم فتق شود ولی باعث آسیب دیسک نمی شود.

در مطالعه دیگری مشخص شده است که در شرایط رانندگی هر روز بدون استراحت، بار روی ستون فقرات کمری اضافه می شود و خطر کمردرد افزایش می یابد.

• آیا سیگار به عنوان یک عامل خطر کمردرد و فتق دیسک است؟

طبق بررسی های جمعیتی مشخص شده است که سیگار کشیدن باعث بروز بیشتر فتق دیسک کمری می شود و فتق دیسک افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری دیده می شود .

• چه کسی باید جراحی را برای کمر درد در نظر بگیرد؟

پس از انجام درمان های غیر جراحی مانند درمان های سرد و گرم، استراحت در تخت خواب (حداکثر 1-2 روز)، ورزش، تزریق و داروها، کایروپراکتیک، اوزون تراپی، شاک ویو تراپی و… و در صورتی که این درمان ها نتایج اثربخشی نشان ندهند، ممکن است پزشک درمان های جراحی را در نظر بگیرد.

بیمار مبتلا به کمر درد همچنین ممکن است بخواهد درمان های جایگزین مانند طب سوزنی را بررسی کند.

آیا عمل آندوسکوپی کمر فایده ای دارد؟

مسلما هر روش درمانی دارای فوایدی می باشد.

این جراحی نیز می تواند مشکلات بسیاری را از بدن دور کند. از جمله بیماری هایی همچون پارگی دیسک، برآمدگی دیسک، دیسک کمر ، بیماری ریشه های عصبی، پارگی دیسک گردن، التهاب عصب بازویی و … .

البته برای آنکه بدانید آیا عمل آندوسکوپی کمر فایده دارد یا خیر، باید واکنش بدنتان نسبت به عمل جراحی را بررسی کنید.

بیشتر بیمارانی که آندوسکوپی می شوند، اصولا پس از بازگشت به منزل و تنها بعد از چند روز می توانند فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرند.

اما بیمار لازم است علائم و نشانه های بعد از عمل را به خوبی زیر نظر داشته باشد، تا در صورت بروز هرگونه مشکلی آن را با پزشک خود در میان بگذارد.

در چنین صورتی پزشک قادر است تعیین کند که بیمار پس از چند روز بعد از عمل قادر خواهد بود به سمت زندگی عادی خود بازگردد.

در صورتی که احساس می کنید حالتان خوب شده است و نسبت به پیش از عمل هیچ دردی ندارید، باز هم بهتر است از برداشتن چیزهای سنگین خودداری کنید و بدون پزشک خود هیچ فعالیتی انجام ندهید.

پس از گذراندن دوره کامل درمان، موفق خواهید شد مشکلات خود را به طور کامل برطرف نمایید.