تزریق ترانس فورامینال (Transforaminal ESI)

در تزریق ترانس فورامینال سوزن از بالای ریشه عصبی و خارج از فضای اپی دورال، وارد فورامن عصبی (گذرگاه عصبی) کنار مهره می شود. استفاده از ماده حاجب به تشخیص محل صحیح تزریق کمک می کند.

در این روش بر خلاف روش ترانس لامینار، در هر بار تزریق فقط در کنار یک ریشه تزریق انجام می شود.

در این روش می توان از محل اسکار زخم های قبلی، پیوند استخوان، میله های فلزی و پیچ دوری جست و لذا برای بیمارانی که یک بار در گذشته جراحی ستون فقرات انجام داده اند، مناسب است.

درمان کمردرد با تزریق ترانس فورامینال

تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال کمری بیش از نیم قرن است که بعنوان یکی از درمانهای دردهای سیاتیکی کمر به کار برده میشود.

با توجه به اینکه در مورد تاثیر این روش در درمان طولانی مدت بیماران مبتلا به دیسکهای کمری اختلاف نظرهایی وجود دارد در ادامه مطلب به ذکر مطالبی راجع به این روش درمانی می پردازم.

ستون فقرات کمری از پنج مهره استخوانی تشکیل شده است که بخش بالایی ستون فقرات را به لگن وصل میکنند. در بین این پنج مهره دیسک های کمری وجود دارند.

هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است یک قسمت داخلی (نوکلئوس) که حلت ژله ای و نرم دارد و یک لایه خارجی که مانند حلقه ای قسمت میانی را در بر گرفته است .

لایه خارجی حالت فیبری و ارتجاع پذیر دارد (آنولوس فیبروزوس).مشخصات ساختمانی دیسک سبب میشود دیسک بتواند با انعطاف پذیری فشارهای وارد آمده بر ستون فقرات را خنثی نماید.

در دو طرف هر مهره دو سوراخ وجود دارد که فورامن نامیده میشوند. رشته های نازک عصبی که از نخاع برای عصبدهی به پاها جدا میشوند از طریق این فورامن ها از ستون فقرات خارج میشوند.

زمانی که دیسکهای کمر آسیب میبینند در موارد خفیف دچار تغییر شکل میشوند و در موارد شدید تر قسمتی از لایه خارجی آنها پاره شده و ماده نرم داخلشان به بیرون راه پیدامینماید.

تماس این ماده و فشار ناشی ازدیسک بر محل خروج عصب در ناحیه فورامن سبب ایجاد کمر درد و دردهای سیاتیکی می شود که میتواند بهمراه درجاتی از بی حسی گزگز و مور مور شدن درپاها انتشار یابند.

بدن انسان قدرت ترمیم بسیار زیادی دارد وبلافاصله پس از ایجاد آسیب فرایند ترمیم و باز سازی شروع میشود.

وجود التهاب و واسطه های التهابی در محل بیرون زدگی دیسک از این فرایند جلوگیری مینماید خصوصا اینکه قسمت داخلی دیسک که به بیرون راه می یابد بصورت بالقوه سبب ایجاد التهاب و تورم و فشار مضاعف بر ریشه عصبی می شود.

بخشی از مسیر درمان در بیماران مبتلا به کمردرد یا دردهای سیاتیکی اندام تحتانی انجام تزریق اپیدورال کمر میباشد.

این کار در بیمارانی بکار میرود که به روشهای ساده تری مانند درمان دارویی – استراحت –فیزیوتراپی – آب درمانی پاسخ مناسبی نداده اند.

انجام این تزریقات یک روش درمان میباشد که به بدن بیمار فرصت ترمیم رامیدهند تا حتی المکان از انجام عمل جراحی باز اجتناب شود.

روش انجام این تزریق نقش مستقیمی را در ایجاد اثر درمانی و پایداری این درمان دارد.

روشهای قدیمی این کار که توسط نیدلهای درشت اپیدورال در ناحیه خط وسط ستون فقرات (اینترلامینار) و بدون استفاده از فلوروسکوپ انجام میشده و شاید هنوز در بعضی مراکز درمانی انجام میشود جای خود را تکنیک جدید ترانس فورامینال داده اند.

در جدید ترین مقالاتی که در این زمینه منتشر شده است تاثیر روشهای قدیمی تزریق اپیدورال کمر را در درمان بیماران بسیار اندک توصیف نموده اند و شرط ایجاد اثر درمانی را انجام این کار بروش ترانس فورامینال تحت فلوروسکوپی دانسته اند.

مهارت پزشک در بکار گیری این تکنیک دقیق بر موفقیت عمل افزوده و سبب کاهش عوارض میشود.

تزریق اپیدورال ساده که از وسط ستون فقرات و بدون مونیتورینگ فلوروسکوپ انجام میشود بعلت دوز بالای دارو ها و عدم تاثیر درمانی درحال حاضر بعنوان یک روش درمان دیسک کمر منسوخ گردیده است.

بیشتر بخوانید درمان درد کمر و پا به روش اپیدورال

تزریق داخل کانال (اپیدورال) ترانس فورامینال کمر

این نوع تزریق ترانس فورامینال (آزادسازی سیاتیک) یکی از درمان های موثر جهت رفع درد و التهاب در بسیاری از کمردرد های پایین کمر و انتشار آن به پا (دردهای رادیکولار) می باشد.
این روش از ۱۹۵۲ بصورت رسمی متداول شده است، و یکی از درمان های درد در مسیر عصب سیاتیک ودرد های تحتانی کمر می باشد.
هدف از این گونه تزریقات داخل کانال ، رفع التهاب در محل خروج عصب سیاتیک از نخاع و کاهش فشار ناشی از آن بر روی اعصاب نخاعی و در نتیجه بهبودی درد و بلوک مسیر درد می باشد.

پس از آنکه درد بیماران مراجعه کننده به مرکز، طبق درمان های پلکانی، بهبودی نیابد، طبق نظر متخصصین مرکز بیماران در صورت وجود اندیکاسیون این مداخله، به اتاق عمل برده می شوند.

پس از اقدامات اولیه جراحی، زیر هدایت زنده و تصاویر همزمان فلوروسکوپی از ستون فقرات بیمار، سوزن ظریف از طریق فضای بین ستون فقرات به فضای اپیدورال، وارد می شود.

ابتدا با استفاده از مواد کنتراست زا و تصاویر همزمان فلوروسکوپ از محل دقیق تزریق اطمینان حاصل می شود، سپس استرویید به داخل کانال در منطقه ملتهب تزریق می شود.

بیمار دو ساعت پس از اتمام مداخله و آزاد سازی سیاتیک می تواند مرکز جراحی را ترک نماید.
این مداخله در زمان درد شدید بیماران سبب رفع درد و التهاب می شود و بیمار را قادر می سازد با ادامه اقدامات بازتوانی و فیزیوتراپی، درد کمر خود را درمان قطعی نماید.

ساختمان سوراخ بین مهره ای (فورامن)

در دو طرف هر مهره دو سوراخ وجود دارد (فورامن) که رشته های عصبی نخاعی از این سوراخ ها خارج می شوند و به سمت اندام تحتانی و پاها طی مسیر می کنند.

زمانی که دیسک های کمر آسیب میبینند در موارد خفیف دچار تغییر شکل میشوند و در موارد شدید تر قسمتی از لایه خارجی آنها پاره شده و ماده نرم داخلشان به بیرون راه پیدا می کند.

قسمت بیرون زده وارد فضای کانال شده و به ریشه عصب فشار وارد می کند و موجب تحریک رشته عصبی می گردد.

تحریک رشته های عصبی به دو دلیل می باشد:
اول فشار مکانیکی دیسک بیرون زده و دوم به دلیل تحریک رشته عصبی به دلیل مواد شیمیایی التهابی که در محل فشار دیسک برعصب آزاد شده است.

باتوجه به قدرت ترمیم بدن پروسه التهابی در منطقه بیرون زدگی دیسک ها هم می تواند در موارد زیادی بیرون زدگی را ترمیم و فشار و تحریک عصبی را کاهش دهد.

در بسیاری از موارد با مدیریت و رفتار مناسب با دیسک می توان از بزرگ شدن فتق مهره ای جلوگیری کرد. لذا در موارد زیادی با تزریق داروهای ضدالتهابی در فضای فورامن التهاب و آزردگی عصب برطرف شده و با روند ترمیمی دیسک مشکل تنگی مرتفع می گردد.

این تزریق در محل فشار دیسک بر ریشه عصبی انجام می گردد و داروی ضد التهاب در اطراف رشته عصبی تزریق شده به آن تزریق از طریق سوراخ کمری (یا ترانس فورامینال) می گویند.

روش انجام تزریق ترانس فورامینال

این کار بدون نیاز به بیهوشی عمومی و پس از بیحس کردن پوست در اتاق عمل انجام میشود وسیله ای شبیه یک سوزن نازک و بلند تحت مونیتور فلوروسکوپ به محل تنگی فرستاده میشود پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر تزریق شده و تنگی برطرف میگردد.
یکساعت پس از این کار بیمار با پای خود ترخیص میشود چند روز پس از این کاربیمار استراحت نسبی در منزل دارد. این کار تحت فلوروسکوپی انجام میشود.

فلوروسکوپ وسیله ای است که توسط اشعه ایکس تصویر مستقیمی را از داخل بدن به ما می دهد.با این روش از عوارضی مانند تزریق داخل نخاع یا داخل عروق جلوگیری میشود.

تزریق ترکیبی از داروها به داخل فضای تنگ شده در کانال نخاعی سبب کاهش التهاب و از بین روتن تورم و کاهش فشار ایجاد شده در داخل کانال نخاعی میگردد و ترمیم قسمت های اسیب دیده شروع میشود و درصد موفقیت این روش در بیماران مبتلا به تنگی کانال خفیف تا متوسط بالای 70 درصد می باشد .

انجام اب درمانی و تمرینات ورزشی مخصوصی که بعد از تزریق به بیماران داده میشود از عود بیماری جلوگیری مینماید .
در بیمارانی که با این روش رو به بهبود مدروند تکرار این کار در فاصله زمانی 4 تا 6 هفته شرایط درمانی بهتری را فراهم کرده نیاز به جراحی را مرتفع میسازد.

استفاده از ار اف یا رادیوفرکونسی در بیمارانی مشکل ارتروز ستون فقرات را همراه با تنگی کانال دارتد را میتواند سبب بهبود کامل بیماران گردد.

مراحل انجام تزریق ترانس فورامینال پانزده تا بیست دقیقه به طول می انجامد و بیمار میتواند یک ساعت پس از انجام عمل ترخیص شده و با پای خودش به منزل برود.
در انجام این تزریقات ترانس فورامینال داروهای استفاده شده پس از24 تا 48 ساعت تاثیر درمانی خود را نشان داده و وضعیت عمومی رفته رفته رو به بهبود میرود.
با از بین رفتن التهاب و فشار از روی عصب درگیر مکانیسم ترمیم داخلی دیسک و فضاهایی که قبلا تحت فشار بوده را به وضعیت طبیعی نزدیک میکند .

بیماران در چند روز اول پس از تزریق استراحت نسبی دارند و پس از آن تمرینات ورزشی خاصی را شروع مینمایند.

6 تا ۱۲هفته پس از تزریق وضعیت بهتر می شود و در صورت رعایت شرایط توصیه شده به بیماران بهبودی طولانی مدت به دست می آید.
در آخرین تحقیقاتی که بصورت طولانی مدت روی انجام این روش در بیماران مبتلا به فتق دیسک های کمری در مقایسه با جراحی باز انجام شده این روش در 71 تا 84 درصد موارد سبب درمان بیماران شده است.
این اثر در بیماران با فتق یکطرفه دیسک که باعث تنگی یکطرفه فورامن (سوراخ خروجی عصب) هستند بیشترمیباشد.

تزریق اپیدورال یا ترانس فورامینال؟

در تزریق اپیدورال یا ترانس فورامینال از داروی بی حسی موضعی به منظور کاهش درد استفاده می‌شود. پزشک از ماده حاجب استفاده می‌‌کند تا بتوانند ساختارهای داخلی ستون فقرات را به خوبی در فرآیند عکسبرداری مشاهده کند.

پزشک برای تزریق داروی بی حسی از یک سوزن بسیار نازک استفاده می‌شود تا امکان ارسال دارو به درون بافت‌های عمیق بدن وجود داشته باشد.

پزشک به برخی از بیماران داروی آرام بخش می‌دهد تا در هنگام تزریق دچار مشکل نشوند. فلوروسکوپی شبیه عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا اولتراسوند است و با هدف تزریق دقیق دارو در ناحیه مورد نظر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس از تزریق ترانس فورامینال دو روز در اون فضای کامل نخاعی برخی از بیماران ادعا می‌‌کنند که طی مدت چند ساعت پس از تزریق شاهد کاهش علائم خود بوده‌ اند حال آنکه برخی دیگر می‌گویند حدود یک هفته طول کشیده است تا بهبود پیدا کنند.

زمان لازم برای بهبود علائم همه بیماران یکسان نیست و در برخی دیگر حدود چند هفته یا حتی چند ماه طول می‌‌کشد تا درد به طور کامل بهبود پیدا کند.

برخی از بیماران ادعا می‌کنند که در چند روز اول پس از تزریق شاهد بدتر شدن علائم خود بوده اند. بروز جنگ مسعلی غیر عادی نیست و ممکن است داروی تزریق شده به طور موقت باعث التهاب و فشردگی عصب شود.

با این حال باید پس از اثرگذاری دارو از شدت علائم و درد بیمار کاسته شود. پزشک استفاده از کمپرس یخ یا داروی مسکن را به منظور کنترل درد در روزهای اول پس از تزریق توصیه خواهد کرد.