سندرم تونل تارسال یک عارضه‌ی دردناک است که کف پا را درگیر کرده و علت ایجاد آن، فشار بر روی عصب تیبیال خلفی است که از درون تونل تارسال می‌گذرد. تونل تارسال در زیر قسمت استخوانی مچ پا قرار گرفته.
سندرم تارسال تونل باعث درد و سوزش در کف پا و تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن تا قوس پا می‌شود. داروهای ضدالتهاب و تزریق آستروئید معمولاً برای درمان سندروم تونل تارسال مچ پا تجویز می‌شوند.
وسایل طبی مانند ارتز، بریس و اسپلینت نیز به همراه روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و برداشتن فشار از روی عصب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تونل تارسال یک گذرگاه باریک در زیر سطح داخلی مچ پا و در مجاورت استخوان‌های آن است. این گذرگاه توسط یک رباط ضخیم پوشانده شده است (فلکسور رتیناکولوم) که از ساختارهای تونل محافظت کرده و آن‌ها را حفظ می‌کند.
ساختارهایی چون رگ‌های خونی، سیاهرگ‌ها، تاندون‌ها و اعصاب که مسئول تحرک و انعطاف‌پذیری کف پا هستند. یکی از این ساختارها، عصب تیبیال خلفی است که در سندرم تونل تارسال دچار آسیب می‌شود.

یکی از اعصاب موجود در تونل تارسال، عصب تیبیال است که مسئول حس در کف پاست. در سندرم تونل تارسال، عصب تیبیال خلفی فشرده شده. و علائم این عارضه در طول این عصب از داخل مچ پا به سمت کف پا ایجاد می‌شوند.

علت سندروم تونل تارسال

هر چیزی که فشار وارد بر تونل تارسال را زیاد نماید می‌تواند منجر به درد عصبی تیبیال خلفی شود. نگهدار خم کننده قادر به کش آمدن نیست، بنابراین هر چیزی که فضای تونل تارسال را محدود نماید می‌تواند به عصب تیبیال فشار وارد نماید.
این مساله جریان خون به عصب را کاسته و منجر به بروز سندروم تونل تارسال می‌شود. اگرچه این مشکل برای همه و در هر سنی ممکن است رخ دهد، با اینحال برخی فاکتورها به صورت قابل توجهی بر خطر ایجاد این مشکل تاثیرگذار خواهد بود.

فاکتورهای رایجی که این مشکل را تشدید می‌نماید عبارتند از :

• چرخش مزمن و بیش از حد یا پیچ خوردگی به سمت داخل پا به هنگام راه رفتن
• کف پای صاف یا قوس مسطح پا
• آرتروز روماتیسمی
• آرتروز حاد یا استئوآرتریت
• دیابت یا دیگر مشکلات متابولیک
• صدمه به کف یا قوزک پا
• مشاغلی که نیاز به ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت دارد، برای مثال فروشندگی، آموزش، مکانیک، ساخت یا مشاغل جراحی
• کفش های نامناسبی که امکان پیچ خوردگی پا را ایجاد می‌نماید یا تکیه گاه مناسبی برای قوزک و قوس نخواهد بود
• بیماری های عصبی
• کیست، تومور یا توده های کوچکی در پا یا نواحی حول قوزک
• ورم یا التهاب زیاد غشاء سینوویال
• عروق بزرگ شده
• بدشکلی یا ناهنجاری پا
• اختلالات واکنشی سیستم سمپاتیک
• مشکل نوروپاتی محیطی
• ورم پا به صورت کلی، بخصوص در رابطه با بارداری
• اضافه وزن

علائم سندروم تونل تارسال مچ پا

افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال امکان دارد درد، بی حسی یا گز گز را احساس کنند. این درد می توان در هر جایی از مسیر عصب تیبیال احساس شود اما نواحی رایج احساس درد در کف پا یا قسمت داخلی مچ پا هستند.
این درد می تواند مانند موارد زیر احساس شود:

• درد تیز و تیر کشنده
• سوزن سوزن شدن
• احساس برق گرفتگی
• احساس سوزش در کف پا

علائم بسته به هر فرد متفاوت هستند. در حالی که برخی افراد علائمی را تجربه می کنند که به صورت تدریجی در حال پیشرفت هستند، برخی دیگر علائمی را تجربه می کنند که به صورت بسیار ناگهانی پدیدار می شوند.
درد و دیگر علائم اغلب با فعالیت فیزیکی افزایش می یابند. با این حال، در صورتی که این وضعیت طولانی مدت باشد، برخی افراد این درد یا گز گز را حتی در شب یا هنگام استراحت نیز احساس می کنند.

اختلالات مرتبط با سندرم تونل تارسال

طیف گسترده ای از شرایط می تواند باعث درد در پا یا مچ پا شود از جمله :

• دیابت (نوروپاتی دیابتی)
• تاندونوز خلفی تیبیا
• شکستگی های استرسی
• برخی اختلالات نادر مانند دیستروفی سمپاتیک رفلکس
• برخی اختلالات که بر اعصاب خارج از سیستم عصبی مرکزی (محیطی) تاثیر می گذارد. (نوروپاتی)

چه بیماری هایی میتوانند علائمی مشابه سندروم تونل تارسال ایجاد كنند:

مهمترین آنها عبارتند از:

• شایعترین آنها فاسئیت پلانتار است
• تاندونیت آشیل معمولا موجب درد پشت پاشنه پا میشود.
• شكستگی استرسی پاشنه
• آتروفی پد پاشنه در افراد مسن و چاق میتواند موجب احساس درد منتشر در پاشنه شود
• آسیب دیسك بین مهره ای و سیاتیك

تشخیص سندروم تونل تارسال

در هنگام تشخیص سندروم تونل تارسال باید موارد شایعتری که ممکن است با آن اشتباه شوند را در نظر داشت .

این موارد عبارتند از: فاشئیت پلنتار (خار پاشنه) ،تاندونیت آشیل ، آرتروز مچ پا ، بورسیت رتروکالکانئال ، عفونت (مانند استئومیلت کالکانئوس)، رادیکولوپاتی L5-S1 (درگیری ریشه عصبی در کمر) و نروپاتی محیطی خصوصا ناشی از دیابت.
تشخیص سندروم تونل تارسال نیز مانند سایر بیماریها بر شرح حال دقیق و معاینه بالینی استوار است.

در معاینه بالینی ممکن است با ضربه زدن به عصب در پشت قوزک داخلی احساسی شبیه به شوک الکتریکی در کف پا احساس شود که به علامت تینل (tinel) معروف است . این علامت در بعضی از افراد سالم هم ممکن است وجود داشته باشد.

• درگیری عصب مچ پا
  اگر پا در وضعیت خم شدگی به پشت و چرخش خارجی ( دروسی فلکشن و اورژن ) قرار گیرد ممکن است در کف پا درد و گزگز اتفاق بیفتد ،خصوصا اگر روی عصب در پشت قوزک داخلی هم فشار وارد شود .این علامت مشخصه سندروم تونل تارس است.
• درمان عصب مچ پا
  پزشک معالج بر اساس یافته های بالینی ممکن است از آزمایش خون ، گرافی ساده ، ام آر آی و یا سونوگرافی جهت بررسی علل زمینه ای سندروم تونل تارس استفاده کند.
  نوار عصب وعضله (الکترومیوگرافی ) روشی است که برای تشخیص سندروم تونل تارس تجویز میشود.
  نوار عصب ، خصوصا اگر بیماری یکطرفه و بیمار جوان باشد میتواند کمک کننده باشد.

در افراد بالای چهل سال گاهی اوقات پاسخ هایی که در نوار عصب برای تشخیص سندروم تونل تارسال الزامی هستند به طوری طبیعی قابل ثبت نمی باشند بنابراین در بسیاری از مواقع از نوار عصب برای رد کردن سایر علل مانند نروپاتی محیطی و درگیری ریشه های عصبی کمر که بسیار شایعتر هستند به کار می رود.

پیشگیری از سندروم تونل تارسال

پیشگیری از سندروم تونل تارسال با آگاهی از علل و اجتناب از شرایطی است که این مشکل را برای شما به وجود می‌آورد:
استراحت برای پا بین ایستادنها و راه رفتنهای طولانی بسیار مهم است. سعی کنید بنشینید و حالت بدنی خود را تغییر دهید تا فشار وارد شده روی عصب تیبیال کاهش پیدا کند.

1. فعالیت های مثل گرم کردن قبل از اینکه ورزشهای سنگین را شروع کنید کمک میکند از آسیب زدن به عصب و این ساختارها جلوگیری کنید و احتمال گرفتگی عصب را کاهش دهید.
2. پوشیدن کفش های مناسب و در صورت نیاز استفاده از ارتزها میتواند به شما کمک کند فشار وارد شده به آن ناحیه را کاهش دهید. کفشهای که سفت بسته شده‌اند یا تنگ هستند موجب آسیب رسیدن به پا میشوند.
3. اگر فعالیت های ورزشی میکنید برای نواحی غیر هموار و قسمتهایی که تحت تأثیر تغییر جهت ناگهانی قرار میگیرند از پیچیدن پا و بریس ها استفاده کنید. این امر باعث میشود از بروز سندروم تونل تارسال و آسیب دیدگی مچ پا جلوگیری کنید.
4. یک برنامه تقویتی خوب میتواند حمایت لازم از عضلات پا را به وجود ‌آورد. قدرت پا زیاد میشود و آسیب دیدگی های پا و مچ پا کاهش می‌یابد. همچنین این عضلات میتوانند فشار و استرس هنگام بلند کردن و فرود آوردن پا را به حداقل برسانند.
5. انعطاف پذیری عضلات قسمت پایین پا کمک میکند پای شما در همترازی صحیحی قرار بگیرد و کششی که تاندونها موقع استراحت دارند را به حداقل میرساند. عضلاتی که انعطاف پذیر هستند احتمال آسیب دیدگی‌شان بسیار کم است.

عوارض بیماری سندروم تونل تارسال

در بیماری سندروم تونل تارسال، معمولا درد در ناحیه داخلی مچ و کف پا احساس می شود، اگرچه این بیماری می تواند انگشتان پا و ران را نیز درگیر سازد.
در این بیماری مشابه سندرم تونل کارپال، یک عصب در یک فضای مفصلی باریک، تونل مانند تحت فشار قرار می گیرد. علائم شایع سندروم تونل تارسال عبارتند از:

• درد سوزشی یا برق آسا
• بی حسی
• مور مور شدن
• احساس سوزش
• احساس برق گرفتگی
• تضعیف توانایی انعطاف پذیری، خم شدن و باز کردن انگشتان پا
• از دست دادن حس در انگشتان، کف و دو طرف پاها

درمان

بسیاری از روش‌های درمانی که معمولاً همراه با یکدیگر استفاده می‌شوند برای درمان سندرم تونل تارسال به کار می‌روند. این روش‌ها عبارت‌اند از:

• استراحت
  عدم استفاده از پا از بدتر شدن آسیب جلوگیری کرده و باعث التیام آن می‌شود.
• استفاده از یخ
  بر روی پوست خود یک حوله‌ی نازک قرار داده و کمپرس سرد یا یخ را بر روی منطقه‌ی آسیب دیده قرار دهید. یخ را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی منطقه قرار داده و سپس ۴۰ دقیقه قبل از استفاده‌ی دوباره از یخ صبر کنید.
• ثابت سازی و عدم تحرک
  در برخی از موارد برای بهبودی عصب و بافت‌های اطراف آن لازم است تا تحرک کف پا به کمک گچ گرفتن محدود شود.
• بریس
  افراد مبتلا به کف پای صاف و افرادی که به علائم شدید و آسیب‌های عصبی مبتلا هستند ممکن است برای کاهش فشار وارده بر روی پا از بریس های مخصوص استفاده کنند.
• وسایل و کفش‌های طبی
  کفی‌های سفارشی کفش ممکن است برای کمک به حفظ قوس کف پا و محدود کردن حرکت بیش‌ازاندازه که باعث فشرده شدن عصب می‌شود، برای فرد تجویز شوند.
  استفاده از کفش‌های مناسب و مخصوص توصیه می‌شود.

• درمان سندروم تونل تارسال با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و توانبخشی با روش ها و تکنیک متفاوت دستی و غیر دستی همواره از درمان های ایمن، مفید، موثر و کاربردی بوده و می تواند علاوه بر بهبود ناحیه آسیب دیده پا، از ورود آسیب های جدی تر و بیشتر در آن ناحیه نیز جلوگیری کند.

فیزیوتراپیست بعد از بررسی وضعیت آسیب دیدگی پا، میزان گیر افتادگی عصب و همچنین آسیب تونل تارسال برنامه فیزیوتراپی لازم و مناسبی را برای بیمار تهیه کرده و طبق آن برنامه به بهبود سریع تر درد و تورم پا می پردازد.
تکنیک های فیزیوتراپی با توجه به شرایط سلامت بیمار انجام گرفته و هیچگونه عارضه خطرناکی را به دنبال ندارند.
این روش درمانی غیر تهاجمی با استفاده از دستگاه های نوین، پیشرفته و خاصی صورت گرفته و موجب تحریک بافت ها، افزایش گردش خون، ترمیم بافت ها شده و در نهایت به کاهش درد و تورم و همچنین اسپاسم عضلات پا و بهبود وضعیت گیرافتادگی عصب پا نیز کمک می کند.

• لیزر درمانی

لیزر درمانی می‌تواند به موارد زیر کمک کند:

بهبود عملکرد عصبی: نور لیزر عملکرد سلول‌های عصبی و بازسازی بدن را افزایش می‌دهد.
ضد التهاب: لیزر درمانی اثر ضد ادم دارد و باعث اتساع عروق و فعال شدن سیستم تخلیه لنفاوی می‌شود.
ضد درد: لیزر درمانی سیگنال‌های درد منتقل شده به مغز را مسدود کرده و حساسیت عصبی و التهاب را نیز کاهش می‌دهد.
لیزر درمانی MLS روشی ترجیحی برای درمان گیر افتادن عصب تونل تارسال است. این نوع از لیزر درمانی برای درمان بیماری‌های مربوط به سندرم عصب تونل تارسال از جمله رگ به رگ شدن، کشیدگی، آرتروز، آسیب به تاندون، رباط و بافت نرم، التهاب و درد ثابت شده است.

• جراحی

در موارد شدید و طولانی مدت، پزشک می تواند انجام یک عمل جراحی را به نام رهایی تونل تارسال پیشنهاد دهد. در حین این فرایند، جراح از پشت مچ تا پایین قوس پا یک برش ایجاد می کند. این کار رباطی را آزاد کرده که در نتیجه آن عصب آزاد می شود.

یک عمل جراحی دیگر با کمترین سطح تهاجم ( جراحی اندوسکوپیک) نیز توسط برخی جراحان انجام می شود که در آن برش های بسیار کوچک تری بر روی مچ پا ایجاد می شوند.
در این جراحی از ابزار هایی کوچک جهت قطع کردن رباط استفاده می شود. از آنجایی که آسیب رسیده به بافت ها کمتر می باشد، خطر ابتلا به عوارض و زمان بهبودی نیز کاهش می یابد.

• تمرینات ورزشی برای کمک به سندرم تونل تارسال

هیچ ورزشی هرگز نباید دردناک باشد. با در نظر گرفتن اینکه سندرم تونل تارسال نتیجه آسیب و تحریک در مچ پا است، هنگام ورزش باید نهایت دقت و ملایمت را داشته باشید.

اگر متوجه شدید که هر تمرین تونل تارسال باعث بدتر شدن مچ و پای شما می شود، سریعا آن را متوقف کنید. چنانچه سندرم تونل تارسال شما ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

کشش ساق پا
انجام این تمرین می تواند به کاهش استرس، سفتی و تورم عضلات اطراف مچ پا کمک کند.
هنگامی مقابل دیوار ایستاده اید، دست خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و کف دست را روی دیوار قرار دهید.
پا آسیب دیده را پشت سر بگذارید و آن زانو را قفل کنید. پاشنه پای خود را تا جایی که می توانید راحت به زمین نزدیک کنید. با پای دیگر به جلو بروید و آن زانو را خم کنید. پاشنه آسیب دیده خود را نزدیک به زمین نگه دارید.
باید کشش ملایمی را در پشت پای آسیب دیده خود احساس کنید. این حالت را بیست ثانیه نگه دارید، سپس به حالت اولیه برگردید.
اگر هر دو پای شما علائم سندرم تونل تارسال را دارند، این کار را با پای دیگر تکرار کنید. این کار را سه تا پنج بار در روز انجام دهید.

لیفت پاشنه تیبیالیس خلفی
تاندون تیبیالیس خلفی بخشی مهم از تونل تارسال است که تقویت و کشش این تاندون می تواند به کاهش تورمی که باعث ناراحتی شده کمک کند.
در این تمرین از یک پیشخوان یا صندلی به عنوان تکیه گاه استفاده کنید و جلوی آن بایستید و دستان خود را روی پشت یا لبه قرار دهید سپس به آرامی روی انگشتان پا بلند شوید و به مدت پنج ثانیه در حالت نوک پا نگه دارید.
سپس تکیه گاه خود را رها کرده و به آرامی به سمت زمین پایین آیید. این تمرین را 15 بار در 2مرتبه انجام دهید.

چرخش مچ پا
در آسیب‌های مچ پا، حفظ محدوده حرکت مهم است. چرخش مچ به انعطاف آن کمک می‌کند تا بتواند در تمامی جهات حرکت کند.
گام اول: روی یک صندلی بنشینید و پای آسیب دیده را از زمین بلند کنید.
گام دوم: به آرامی مچ پا را در جهت عقربه ساعت پنج مرتبه بچرخانید.
گام سوم: مچ پا را در جهت خلاف عقربه ساعت پنج مرتبه بچرخانید.
اگر در هر دو پا دچار سندروم تونل تارسال هستید، این کار را برای هر دو پا انجام دهید. در طول روز دو یا سه بار این حرکت را تکرار کنید تا زمانی که در ناحیه مچ و کف پا احساس بهتری داشته باشید.

حرکت بلند کردن مداد
تقویت کف پا و عضلات قوزک پا به حمایت تاندون‌های درون تونل تارسال به‌ طور مؤثرتری کمک می‌کند.
گام اول: در حالت نشسته یا ایستاده در کنار یک میز، مدادی را روی سطح زمین جلوی خود قرار دهید.
گام دوم: با پای اسیب دیده و با استفاده از انگشتان مداد را بردارید.
گام سوم: مداد را به مدت ده ثانیه در هوا نگه دارید و سپس آن را رها کنید و به حالت اولیه برگردید.
این حرکت را روزانه سه تا پنج بار تکرار کنید.

بلند شدن روی پاشنه و پنجه
برای انجام این تمرین به صورت صاف روی یک شی مانند پله بایستید. به آرامی انگشتان خود را به سمت بالا بلند کنید و بچرخید. این کار را تا جایی انجام دهید که هیچ گونه دردی را احساس نکنید.
به آرامی انگشت خود را به سمت پایین هدایت کنید و به آهستگی پاشنه پای خود را بالا بیاورید سپس به آرامی به قسمت سینه پای خود فشار بیاورید.
این تمرین را روزی چند بار و هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید.

.