درد مفاصل

درد مفاصل امروزه به یک معضل جدی در میان افراد پیر و حتی افراد میانسال تبدیل شده است. در این مقاله موضوعاتی از قبیل منشأ این درد و همچنین نکاتی در خصوص درمان برای شما صحبت خواهیم کرد.

در سال های اخیر و طبق تحقیقات آماری انجام شده در کشورهای مختلف جهان، میلیون ها نفر بر روی کره زمین به درد مفاصل مبتلا هستند.

این درد باعث می شود تا فرد کارایی درستی نداشته و حتی در برخی مواقع در صورت تشدید بیماری منجر به اختلال در کارهای ساده روزمره نیز شود.

شما هم احتمالاً افرادی را دیده اید که مدام زانو و یا مچ دست خود را مالش می دهند. این افراد معمولا از درد مفصل در ناحیه مذکور رنج می برند که برا تسکین آن اقدام به مالش آن ناحیه می کنند.

مبتلایان به درد مفاصل از دیدگاه آماری

در اکثر کشورهای جهان امروزه درد مفصلی یکی از بدترین معضلات و از فراگیر ترین آن ها است.

درد مفاصل علاوه بر هزینه های سنگین درمان و پزشکی که به فرد تحمیل می کند، از طرف دیگر باعث می شود تا کارایی مفید فرد در امور شخصی و کاری نیز به شدت پایین بیاید.

سبک زندگی کم تحرک اکثر مردم جهان در کنار چاقی و اضافه وزن مفرط، اکثر افراد را در سراسر دنیا به سمت دردهای مفصلی سوق میدهد.

امروزه به دلیل این سبک زندگی اشتباه سن ابتلا به دردهای مفصلی به زیر 20 سالگی نیز رسیده است که عدد عجیب و قابل تاملی است.

برای مثال در کشور آمریکا امروزه از هر 4 بزرگسال به صورت میانگین، یک نفر از درد مفصلی رنج میبرد.

در این میان نیز در سال های اخیر کمپینی به نام IASP، توانسته است تا با فعالیت های مناسب و مثبت خود، گام های بلندی در جهت آگاهی بخشی، ارتباط محققان این حوزه با پزشکان، تشویق و ترغیب دولت ها و کشورهای مختلف به استفاده از روش های درمانی به روز و… برداشته است.

تفاوت زنان و مردان در ابتلا

بیشتر بخوانید: فیبرومیالژیا یا درد های عصبی عضلانی

این آمار در زنان بطور قابل توجهی بیشتر از مردان بوده است.

همچنین رده سنی بزرگسالان بالای 40 سال با اختلاف در صدر بیشترین مبتلایان به دردهای مفصلی بوده اند. در این میان و در رتبه دوم مبتلایان، بزرگسالان زیر 40 سال قرار گرفته اند که طیف عظیمی از افراد دارای درد مفصلی را شامل می شوند.

آمار بیان شده از بیماران مبتلا به درد مفاصل نشان دهنده این امر است که در زنان بالای 40 سال، این بیماری به دلایل مختلف از جمله کم تحرکی و چاقی، شیوع بسیار بالاتری داشته است.

چاقی به عنوان یکی از مهم ترین دلایل ابتلا به این درد، در اکثر افراد مبتلا، منشا درد بوده است. با توجه به این موضوع مبارزه با چاقی و دارا بودن وزن مناسب می تواند یک موضوع مهم در خصوص درمان درد مفاصل و یا پیشگیری از ابتلا به آن می باشد.

درد مفصل چیست؟

درد مفصل می‌تواند ناراحتی، درد یا التهاب ناشی از هر قسمت از مفصل (از جمله غضروف، استخوان، رباط‌ها، تاندون‌ها یا عضلات) باشد. اما معمولاً درد مفاصل برای آرتریت یا آرترالژی بکار برده می‌شود که التهاب یا درد درون مفاصل است.

درد مفاصل می تواند خفیف باشد که تنها پس از انجام فعالیت‌های خاص باعث درد شود و یا ممکن است شدید باشد و حتی با کوچکترین حرکت، خصوصاً تحمل وزن، بسیار دردناک باشد.

در ابتدا باید بدانیم که به محل اتصال دو استخوان مفصل گفته می‌شود که توسط کپسول مفصلی و رباط‌ها احاطه شده است.

بین استخوان‌ها، بافتی سفت ولی انعطاف‌پذیر به نام غضروف وجود دارد که همراه با مایع لزجی که در فضای مفصلی ترشح می‌شود، حرکت روان مفصل را فراهم می‌سازد و از سایش استخوان‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری می‌کند.

• Synovium: غشاء مفصلی
• Bone: استخوان
• Muscle: عضله
• Ligament: رباط
• Cartilage: غضروف
• Film of Lubricating Flu: مایع بین‌مفصلی

آرتروز معمولا به ساییدگی مفصل اطلاق می‌شود که غالبا با درد، تغییر‌شکل یا تورم مفصل و محدودیت حرکت همراه است.

عموما پس از بی‌حرکت ماندن طولانی (هنگام برخواستن از بستر، سفرهای طولانی و…) سفتی مفصل، درد و محدودیت حرکت وجود دارد که به مرور زمان کمتر می‌شود.

آرتروز و دردهای مفصلی در خانم‌ها، مخصوصا پس از یائسگی، شایع‌تر است. همچنین مفاصل زانو، گردن، مهره‌های کمر، انگشتان، مچ دست و لگن بیشتر از سایر نقاط بدن دچار آرتروز می‌شوند.

علل درد مفاصل چه چیزهایی هستند؟

علل بسیار متنوع درد مفصل می توانند موارد زیر را دربرگیرند:

1. بیماری بی حرکتی بزرگسالان (Adult Still’s disease): نوعی بیماری آرتریت التهابی نادر است که با تب و جوش و درد مفصل دیده می شود.
2. اسپوندیلیت آنکیلوزان: نوعی بیماری التهابی که طی زمان می تواند باعث شود مهره ها در ستون فقرات بهم متصل شود.
3. نکروز آواسکولار: مرگ بافت استخوانی به علت محدودیت جریان خون
4. شکستن استخوان.
5. بورسیت: التهاب مفاصل.
6. سندرم درد ناحیه ای کمپلکس: درد مزمن به دلیل اختلال عملکرد در سیستم عصبی.
7. جابجایی مفاصل.
8. فیبرومیالژیا: اختلالی است که با درد استخوانی عضلانی منتشر همراه با خستگی و مشکلات خواب، حافظه و خلق مشخص می شود.
9. آرتریت گنوکوکی: نوعی التهاب مفصل ناشی از عفونت با باکتری گنوکوک.
10. نقرس: آرتریت مرتبط با تجمع مقادیر بسیار زیاد اوریک اسید در بدن.
11. هیپوتیروئیدی: کم کاری تیروئید.
12. آرتریت ایدیوپاتیک جوانان: که پیش از این آرتریت روماتوئید جوانان نامیده می شد.
13. بیماری لایم: نوعی بیماری عفونی.
14. استئوآرتریت: بیماری ای که باعث تخریب مفاصل می شود.
15. استئومیلیت : عفونت استخوان.
16. تب روماتیسمی: نوعی بیماری التهابی که عارضه ای از درمان ناقص گلودرد استرپتوکوکی یا تب اسکارلت است.
17. آرتریت روماتوئید: بیماری التهابی مفاصل.
18. ریکتز: نرم شدن و ضعیف شدن استخوان در کودکان، معمولا به دلیل کمبود طولانی مدت و شدید ویتامین D.
19. آرتریت سپتیک: آرتریت ناشی از عفونت.
20. تندینیت: التهاب تاندون ها.
21. برخی از سرطان ها مانند سرطان استخوان، سرطان خون (لوکمی).

چه عواملی باعث درد مفاصل می شود؟

مفاصل قسمت هایی از بدن شما هستند که استخوان هایتان در آنجا به هم می رسند. مفاصل اجازه می دهند تا استخوان های اسکلت شما حرکت کنند.

مفاصل شامل موارد زیر هستند:

• شانه ها
• لگن
• آرنج
• زانو
  در بیشتر موارد، علت درد ناشی از آرتروز مفاصل است. اختلالات ایجاد کننده آرتروز ممکن است در زمینه های خاصی مانند موارد زیر با یکدیگر متفاوت باشند:

معمولاً چه تعداد و کدام مفاصل درگیر مشکل می شوند.
آیا بخش مرکزی اسکلت، مانند ستون فقرات یا لگن درگیر می شوند.
اینکه آرتروز ناگهانی (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) باشد.
آرتریت حاد که بر روی مفاصل مختلف تأثیر می گذارد، بیشتر اوقات ناشی از موارد زیر است:

عفونت ویروسی

شروع یک بیماری مشترک یا شعله ور شدن یک اختلال مزمن موجود (مانند آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریاتیک)
آرتروز نقرس یا پیرو فسفات کلسیم
علل نادرتر آرتروز حاد در مفاصل متعدد، شامل بیماری لایم (که ممکن است فقط بر روی یک مفصل تأثیر بگذارد)، سوزاک و عفونت باکتریایی استرپتوکوکی، آرتریت واکنشی (آرتریتی که پس از عفونت دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری ایجاد می شود) و نقرس است.

آرتریت مزمن که بر روی مفاصل تأثیر می گذارد، بیشتر اوقات ناشی از موارد زیر است:

اختلالات التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک (در بزرگسالان).
اختلال استئوآرتریت غیر التهابی (در بزرگسالان).
آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (در کودکان).
برخی از اختلالات التهابی مزمن می توانند بر ستون فقرات و همچنین مفاصل اندامی (که مفاصل محیطی نیز نامیده می شوند) تأثیر بگذارند.

بعضی اوقات اختلالات بیشتر بر روی قسمت های خاصی از ستون فقرات تأثیر می گذارند.

به عنوان مثال، اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر در قسمت تحتانی ستون فقرات (کمر) تأثیر می گذارد، در حالی که آرتریت روماتوئید به طور معمول بیشتر قسمت فوقانی ستون فقرات در گردن را تحت تأثیر قرار می دهد.

درد مفصل می تواند به دلیل واکنش به دارو باشد

داروها شاید برای درمان شما تولید شده باشند، ولی بعضی از آنتی بیوتیک های خاص مثل پنیسیلین (penicillin) می تواند منجر به واکنش تحریک کننده شود.

به گفته دکتر لین وبستر (Lynn Webster) مدیر سابق آکادمی پزشکی درد در آمریکا، شما می توانید نسبت به دارویی که مصرف کرده اید واکنش التهابی آنتی بادی در بدن تان داشته باشید، ولی یک دلیل متمایز در این جا دیده می شود، شما شاهد اثرات در سراسر بدن تان هستید.

ممکن است دچار راش پوستی شوید، چشم هایتان قرمز شود، یا دچار تحریک معده شوید.

اگر به همراه این نشانه ها متوجه درد مفصل شدید از پزشک تان بخواهید که نشانه های شما را از وقتی شروع شده اند با زمانی که داروی جدیدی استفاده کرده اید مقایسه کند.

( این واکنش ها معمولا در عرض سه هفته بعد از شروع داروی جدید از بین می روند). مصرف آنتی هیستامین ها (Antihistamines) یا کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) می توانند این علایم را از بین ببرند.

استرس چگونه باعث درد مفاصل می شود؟

رابطه ای مستقیم بین استرس و درد مفاصل وجود دارد. استرس می تواند به روش های مختلف بر بدن انسان تاثیرگذار باشد و درد مفاصل ناشی از استرس می تواند به واقع اثر قابل توجهی بر زندگی روزانه شما داشته باشد.

درد مفاصل ناشی از اضطراب ممکن است به دلایل مختلفی شکل بگیرد.

تغییر حرکات

حملات هراس یا اضطراب می توانند بر شیوه نشستن، حرکت، و فعالیت شما تاثیرگذار باشند و آن را تغییر دهند. با گذشت زمان، این شرایط می تواند به ناتوانی عملکردی در قسمت های خاصی از بدن منجر شود.

ورزش کردن ممکن است برای شما دشوار شود. ممکن است زمان بیشتری را برای استراحت صرف کنید که به نوبه خود می تواند موجب تشدید اضطراب و حتی عوارض دیگر از جمله درد مفاصل شود.

التهاب استرس

هنگامی که با التهاب در بدن مواجه هستید احتمال بیشتری دارد درد مفاصل را در کنار بسیاری موضوعات دیگر تجربه کنید.

استرس واکنشی التهابی در بدن ایجاد می کند که می تواند موجب تورم مفاصل و کاهش توانایی حرکت آنها شود. خشکی و سفتی می تواند حرکت و انجام وظایف روزانه را دشوار سازد.

اختلال در عملکرد سیستم ایمنی

استرس و درد مفاصل به یکدیگر پیوند خورده اند زیرا استرس اثر مستقیم بر سیستم ایمنی بدن انسان دارد و یک سیستم ایمنی تضعیف شده می تواند احساس فشار و پریشانی بیشتر در مفاصل را ایجاد کند.

تنش عضلانی

اگر در بلند مدت با استرس مواجه باشید به تنش عضلانی مبتلا خواهید شد. این شرایط موجب سفتی عضلات می شود و مفاصل مجبور می شوند سخت‌تر کار کنند. افزایش فشار بر مفاصل می تواند موجب شکل گیری التهاب و ناراحتی هر چه بیشتر شود.

ذکر این نکته مهم است که گاهی اوقات ممکن است با هیچ مساله زمینه ای مواجه نباشید، اما همچنان درد مفاصل را تجربه کنید. این شرایط می تواند در نتیجه کیفیت و کمیت خواب شبانه، یا مدت زمانی که در حالت نشسته و کار در برابر رایانه سپری می کنید، شکل بگیرد.

با این وجود، هنگامی که زیر استرس قرار دارید یا مظطرب هستید احتمال بیشتری دارد نسبت به این دردها حساسیت بیشتری داشته باشید.

درمان درد مفصلی

درمان درد های مفصلی بسته به علت تشکیل دهنده آن متفاوت است. درمان مناسب هر درد مفصلی تنها پس از تشخیص دقیق علت بوجود آورنده آن میسر است.

با این حال اقدامات مشترکی وجود دارد که میتوان آنها را برای اغلب دردهای مفصلی در مراحل ابتدایی انجام داد. البته واضح است که در موارد شدید بودن درد و یا عدم پاسخ به اقدامات اولیه باید به پزشک مراجعه کرد. مهمترین اقدامات ذکر شده عبارتند از:

• کاهش سطح فعالیت های بدنی : با کم کردن فعالیت های شدید بدنی و ورزشی معمولا شدت درد مفصل کاهش میابد.
• استفاده از گرما یا سرما : سرد و یا گرم کردن موضع درد معمولا میتواند شدت درد مفصل را کم کند.
• بریس : استفاده از بریس موجب محدود شدن حرکات مفصل شده و ممکن است بتواند شدت درد را کاهش دهد.
• داروی ضد التهاب : استفاده از داروهای ضد التهاب معمولا میتواند شدت درد مفصل را کاهش دهد.

خوراکي هاي مفيد و غيرمفيد براي دردهاي مفصلي

مواد غذايي که بايد از مصرف آن اجتناب کنيد:

۱ -گوجه فرنگي: دانه هاي اين گياه سرشار از اسيد اوريک است.
۲ -مصرف زياد گوشت قرمز: مبتلايان به آرتريت بايد ميزان مصرف غذاهاي حاوي فسفر مانند گوشت قرمز را محدود کنند. زيرا هر چه فسفر بدن افزايش پيدا کند، بدن کلسيم بيشتري از دست مي دهد.
۳ -مصرف زياد شير: پورين موجود در شير، اسيد اوريک بدن را افزايش مي دهد.
۴ – روغن نباتي: روغن هايي مانند روغن دانه سويا، آفتاب گردان و… سرشار از اسيد چرب امگا۶ است و باعث افزايش التهاب مي شود.
محققان مصرف اسيدچرب امگا6 رابه اندازه اسيدچرب امگا3توصيه نمي کنند.
۵ -قند: قند براي درد مفصل مضر است.از طرفي مصرف قند باعث افزايش وزن مي شود که روي مفصل ها فشار وارد مي کند.
۶ – کافئين: کافئين درد آرتريت را تشديد مي کند. کافئين، ماده مغذي و حياتي را از بدن خارج مي کند و در نتيجه بدن را به درد مستعدتر مي کند.
۷ -غلات حاوي گلوتن: گلوتن، مخلوطي از پروتئين هاي موجود در غلات است. غلات حاوي گلوتن مانند جو، گندم و جو دوسر علايم آرتريت را افزايش مي دهد.
۸ -گياهان از تيره بادمجان: بادمجان، فلفل دلمه اي قرمز و سيب زميني سرشار از الکالوئيد است که التهاب ايجاد مي کند.

بنابراين براي درمان درد مفاصل، از مصرف اين گياهان بپرهيزيد.

غذاهايي که بايد مصرف کنيد:

۱ -ماهي: اسيد چرب امگا۳ موجود در بدن التهاب مفصل را کاهش مي دهد. امگا۳، توليد آنزيم هايي را که بافت هاي غضروف را از بين مي برد، متوقف مي کند.
۲ -چاي سبز: سرشار از آنتي اکسيدان است که درد آرتريت را کاهش مي دهد. علاوه بر آن نيکوتين موجود در چاي درد را تسکين مي دهد.
۳ -روغن زيتون: آنتي اکسيدان و اسيد چرب امگا۳ موجود در اين روغن، التهاب موجود در مفصل را از بين مي برد.
۴ -پرتقال: ميوه هاي مرکباتي مانند پرتقال سرشار از کلاژن است که براي سلامت بدن مفيد است. ويتامين C در حفظ سلامت استخوان نيز موثر است.
۵ -پياز: پياز و پيازچه حاوي ماده شيميايي نادر به نام کورستين است که درد را تسکين مي دهد.
۶ -زردچوبه: اين ادويه خاصيت درماني دارد. خاصيت ضدالتهابي آن درد و التهاب آرتريت را کاهش مي دهد.
۷ -گيلاس: آنتوسيانين موجود درآن درتقويت کلاژن موثر است.
۸ – زنجبيل: خاصيت ضدالتهابي اين گياه مشابه زردچوبه است.

6 توصیه مهم و کاربردی برای کاهش و درمان درد مفاصل زانو در افراد مسن :

با اینکه نمی توان با قطعیت گفت که با بالا رفتن سن، همه به شکلی اجتناب ناپذیر به زانو درد مبتلا می شوند، اما این واقعیت وجود دارد که بخش بزرگی از جمعیت جهان از این بیماری رنج می برند.

زمانی که فرد به سنین میان سالی می رسد، تغییرات شدیدی در فعالیت فیزیکی بدن او رخ داده و به همین دلیل، احتمال بروز انواع بیماری ها از جمله زانو درد افزایش می یابد.
اگر شما یا فردی از عزیزانتان نیز به این مرحله از زندگی خود وارد شده و دچار درد زانو هستید، توصیه های زیر را برای درمان درد مفاصل زانو به خاطر داشته باشید. این توصیه ها هر کدام از جمله بهترین روش درمان درد مفاصل محسوب می شوند.

ورزش هایی چون پیاده روی و ماساژ و خوراکی هایی از جمله زردچوبه، بهترین دارو برای مفاصل است که با مصرف درست آن می توانید این بیماری را کنترل نمایید.

راه بروید.
همانطور که اشاره شد، عدم فعالیت، علت اصلی درد زانو در بسیاری از موارد است. به این دلیل که با افزایش سن، حجم کاری کاهش می یابد، افراد میانسال و مسن، تمایل خود را برای تحرک فیزیکی از دست می دهند.

برای ایجاد تعادل در این زمینه، یکی از راه های درمان زانو درد در افراد مسن، پیروی از یک برنامه روزانه پیاده روی در هنگام صبح یا عصر است.

به این صورت، فرد می تواند مصرف انرژی خود را در حد متعادل و صحیح نگه دارد. به خاطر داشته باشید که سبک زندگی نشسته، باعث خشک و در نتیجه دردناک شدن زانو ها میگردد.

ماساژ درمانی را جهت درمان درد مفاصل امتحان کنید.
این روش، باعث کاهش درد های متوسط در مفاصل زانو می شود. مقداری روغن زیتون یا هر نوع روغن ماساژ دیگر را ، بر روی زانوی خود گذاشته و برای مدتی آن ناحیه را ماساژ دهید.

خواهید دید که ناراحتی زانو کمتر شده و احساس متفاوتی خواهید داشت. این کار را حداقل دو بار در روز تکرار کنید.

به میزان کافی کلسیم دریافت کنید.

اضافه کردن مقادیر متناسب مواد غذایی حاوی کلسیم مانند شیر، یک قدم موثر در درمان درد مفاصل زانو به شمار می رود. این کار باعث قوی تر شدن استخوان ها شده و شما را از درد زانو و به طور کلی درد های مفاصل، خلاص می کند.

بر روی ناحیه دردناک کمپرس سرد بگذارید.
اعمال کمپرس سرد، یک روش ساده و عالی برای درمان درد مفاصل زانو و همچنین التهاب آنهاست. برای این کار کافی است که قطعات یخ را در یک حوله پیچیده و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی ناحیه دردناک قرار دهید.

این کار را می توانید چندین بار در روز و تا کمتر شدن درد مفاصل زانو، تکرار کنید.

از مصرف زرد چوبه غافل نشوید.

زرد چوبه، به داشتن خواص بهبود دهندگی، معروف است. زرد چوبه ضد التهاب بوده و دارای ویژگی های آنتی اکسیدان است که هر دو ویژگی، به درمان زانو درد در افراد مسن کمک می کند.

زرد چوبه را می توانید به انواع غذاها و همچنین شیر اضافه کرده و به این صورت، آن را در رژیم غذایی روزانه خود جای دهید.

در این مورد توجه داشته باشید که از زرد چوبه طبیعی استفاده کنید، چرا که اشکال تقلبی آن، که متاسفانه به وفور در بازار یافت می شوند، هیچ کمکی به درمان درد مفاصل زانو نمی کنند.

کاهش وزن را جهت درمان درد مفاصل زانو از یاد نبرید.
اگر با توجه به سنتان، دارای اضافه وزن هستید، برای درمان زانو درد، کاهش وزن را به صورت جدی در برنامه خود قرار دهید. چاقی، بار وارد شده به زانوها را افزایش داده و درد مفاصل را شدیدتر می کند.

مطلب قبلی

فیبرومیالژیا یا دردهای عصبی عضلانی

Read More

مطلب بعدی

رادیوفرکوئنسی ستون فقرات و نحوه انجام آن

Read More