سندروم تورت یا سندروم توره چیست ؟
- Home
- سندروم تورت یا سندروم توره چیست ؟
سندروم تورِت (به انگلیسی: Tourette’s syndrome) یک عارضه عصبی است که به وسیله ترکیبی از حرکات و صداهایِ ناخواسته که به آنها تیک (Tic) می‌گویند، توصیف می‌شود. این گونه حرکات تحت کنترل فرد نیست.
حرکات کلیشه‌ای پریدن یا رقصیدن، بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری علایم شاخص این سندروم محسوب می‌شوند. شروع این اختلال قبل از ۱۶ سالگی و معمولاً در ۵ سالگی است.
تیک‌ها عموماً خطری برای سلامتِ عمومیِ فرد محسوب نمی‌شوند، هر چند تیک‌های حرکتی مانند تکان دادن سَر می‌تواند دردناک باشد.
با این وجود، کودکان و بزرگ‌سالانی که دچار نشانگان تورت هستند، ممکن است مشکلاتی مانند دوری از جامعه، خجالت و کمبود اعتمادبه‌نفس را تجربه کنند.
از جمله افراد مشهوری که به این بیماری مبتلا می‌باشند می‌توان بیلی ایلیش ترانه‌سرا و خواننده معروف آمریکایی را مثال زد.
دو نوع تیک وجود دارند – حرکتی و صوتی:
تیک ها می توانند ساده یا پیچیده باشند:
علت اصلی ابتلا به سندروم تورت دقیقا مشخص نیست. این سندروم اختلال پیچیده‌ای است که ممکن است ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی باشد.
مواد شیمیایی مغز که پالس‌های عصبی را منتقل می‌کنند (انتقال‌دهنده‌های عصبی)، مانند دوپامین و سروتونین، ممکن است در ایجاد این سندروم نقش داشته باشند.
از عوامل خطر ابتلا به سندروم تورت باید به موارد زیر اشاره کرد:
سابقه خانوادگی: اگر کسی از اعضای خانواده به سندروم تورت یا اختلال‌های دیگر تیک مبتلا بوده باشد، خطر ابتلا به سندروم تورت افزایش می‌یابد.
جنسیت: مردها ۳ تا ۴ برابر بیشتر از زنان احتمال دارد که به سندروم تورت مبتلا شوند
مهم ترین نشانه این اختلال تیک است. برخی از این تیک ها خیلی خفیف بوده و جلب توجه نمی کنند. برخی دیگر بیشتر رخ می دهند و مشخص ترند. اضطراب، هیجان، بیماری یا خستگی این تیک ها را بدتر می کنند.
هر چه این تیک ها شدیدتر باشند، آزاردهنده تر خواهند بود و زندگی اجتماعی و کاری فرد را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.
تیک ها پس از ایجاد شدن در طول زمان با نوع، فرکانس، مکان و شدت متفاوت ظاهر می شوند.
اولین علائم معمولا در ناحیه سر و گردن رخ می دهد و ممکن است به عضلات تنه و اندام برسد. تیک های حرکتی به طور کلی قبل از تیک های صوتی پیش می آیند و تیک های ساده اغلب قبل از تیک های پیچیده هستند.
اکثر بیماران قبل از سال های اواسط نوجوانی با اوج شدت تیک و در مراحل پایانی سال های نوجوانی بهبود می یابند.
تقریبا ۱۰ تا ۱۵ درصد از کسانی که تحت تاثیر بیماری قرار دارند، دوره ای پیشرونده یا غیر فعال دارند که تا بزرگسالی بطول می انجامد.
سندروم تورت می تواند بویژه برای کودکی که تازه مدرسه را شروع کرده بسیارناراحت کننده باشد.
علاوه بر تیک ها دشواری تمرکز حواس، بیش فعالی و دیس‌لکسی(خوانش پریشی) در این کودکان پدیده هایی معمولی است.
این بیماری می تواند به شدت متغیر باشد و از دوره های سخت تیک ها تا دوره هایی که نشانه ای از آن دیده نمی شود، تغییر یابد. استرس معمولا باعث تحریک علایم بیماری می‌شود.
در بسیاری از مبتلایان ، نشانه های بیماری در بزرگسالی از بین می رود. اگر چنین هم نباشد، بسیاری می توانند بطوری بر تیک های خود مسلط شوند که اطرافیان متوجه آنها نشوند و سپس در خانه این علایم بروز می کند.
بسیاری می توانند به رغم داشتن این بیماری زندگی اجتماعی خوبی داشته باشند. تفاهم پیرامونیان اهمیت بسیاری در این زمینه دارد.
معمولا در کسانی که مبتلا به سندروم تورت هستند، انگیزش های آنی ایجاد می شود و آنها از وسواس، اضطراب یا افسردگی رنج می برند. این بیماری بر هوش یا استعدادهای اشخاص تاثیری نمی‌گذارد.
این موضوه مورد بحث بود ه که آیا پیوندی میان اختلال تورت و استعداد موسیقایی، وجود دارد یا ندارد ، برای نمونه آیا چنین پیوندی در مورد موزارت وجود داشته یا نداشته است.
بسیاری از افراد مبتلا به سندروم تورت مشکلات رفتاری عصبی اضافه‌ای را تجربه می‌کنند که اغلب باعث آسیب (حتی بیشتر از تیک‌های خودشان) می‌شوند.
این موارد شامل:
برای مثال، نگرانی در مورد خاک و میکروب‌ها ممکن است با شستشوی تکراری دست همراه باشد و نگرانی‌هایی در مورد اتفاقات بد ممکن است با رفتارهای روحی مانند شمارش، تکرار، مرتب سازی و چیدن وسایل باشد.
افراد مبتلا به سندروم تورت همچنین مشکلات مربوط به افسردگی یا اختلالات اضطرابی و همچنین مشکلات دیگر زندگی را گزارش کرده اند که ممکن است یا به طور مستقیم با سندروم تورت ارتباط داشته و یا نداشته باشد.
علاوه بر این، اگر چه بسیاری از افراد مبتلا به سندروم تورت در کاهش قابل توجهی در تیک‌های حرکتی و صوتی در اواخر نوجوانی و اوایل جوانی نشان می‌دهند، ولی ممکن است اختلالات مرتبط با مشکلات عصبی را هنوز حفظ کنند.
با توجه به طیف وسیعی از عوارض بالقوه، افرادی که سندروم را دارند، با دریافت مراقبت‌های پزشکی که برنامه درمان جامعی را ارائه می‌دهند، بهبود زیادی خواهند داشت.
معمولا افراد مبتلا به این بیماری زندگی سالم و فعالی دارند؛ اما به طور کلی عوارضی که همراه با این بیماری ایجاد می شود به شرح زیر است:
شواهد حاصل از مطالعات دوقلوها و خانواده نشان می دهد كه سندروم تورت TS یک اختلال ارثی است.
اگرچه مطالعات اولیه خانوادگی حاکی از یک وراثت اتوزومی غالب است (یک اختلال غالب اتوزومال یکی از مواردی است که در آن فقط یک نسخه از ژن معیوب، که از یکی از والدین به ارث رسیده است، برای ایجاد این اختلال کافی است)، اما مطالعات اخیر نشان می دهد که الگوی وراثتی، بسیار پیچیده تر است.
اگرچه ممکن است چند ژن با اثرات قابل توجهی وجود داشته باشند. همچنین ممکن است که بسیاری از ژن ها با اثرات کمتر و عوامل محیطی، در توسعه TS نقش داشته باشند.
مطالعات ژنتیکی همچنین نشان می دهد كه برخی از انواع ADHD و OCD از نظر ژنتیكی مربوط به سندروم تورت TS هستند، اما شواهد كمتری برای رابطه ژنتیكی بین TS و سایر مشکلات رفتاری عصبی كه معمولاً با TS اتفاق می افتد، وجود دارد.
برای خانواده ها مهم است که درک کنند، مستعد بودن ژنتیکی، لزوماً منجر به TS نمی شود. در عوض، ممکن است خود را به عنوان یک اختلال خفیف یا رفتارهای وسواسی- اجباری نشان دهد. همچنین ممکن است که فرزندان حامل ژن، علائم TS ایجاد نکنند.
جنسیت فرد نیز در بیان ژن TS نقش مهمی دارد. مردان، احتمالا خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال تیک دارند. درحالیکه، زنان در معرض خطر بیشتر برای علائم وسواس اجباری هستند.
مشاوره ژنتیکی افراد مبتلا به TS باید یک بررسی کامل از کلیه شرایط بالقوه ارثی در خانواده داشته باشد.
پزشک متخصص مغز و اعصاب در ابتدا پس از تایید اینکه بیمار تا به حال هر دو نوع تیک حرکتی و صوتی را برای حداقل ۱ سال داشته است سندروم تورت را تشخیص می دهد.
برای بیمار، تشخیص قطعی سندروم تورت فقط زمانی است که علائم در برخی موارد وجود داشته باشد. البته وجود سایر شرایط عصبی نیز می تواند به پزشک معالج در تشخیص این بیماری کمک کند.
در تشخیص این بیماری هیچ آزمایش خون یا آزمایشات تصویر برداری مورد نیاز نیست. در موارد نادر که سندروم تورت با اختلالات دیگری همراه می باشد مطالعات خاصی انجام می گیرد که این مطالعات عبارتند از :
از آزمایش های فوق معمولا برای رد کردن اختلالات دیگر که ممکن است با سندروم تورت همراه شوند، نیز استفاده می شود.
درمان تیک های حرکتی و صوتی بستگی به میزان تاثیر تیک بر فرد و اثرات روحی و اجتماعی آن بر بیمار دارد. اما به طور قطعی درمان خاصی برای سندرم تورت موجود نیست.
با این حال اگر تیک باعث آزار فرد یا اختلال در فعالیت های او نشود، ممکن است تنها نیاز به حمایت خوب، آموزش و اطمینان بخشی داشته باشد.
در موارد زیر فرد مبتلا به سندرم تورت باید در مورد درمان تیک مورد نظر با پزشک خود مشورت نماید:
روش های درمانی زیر معمولا برای فرد مبتلا به سندرم تورت انجام می گیرد:
از خودتان مراقبت کنید:
اغلب سخت ترین قسمت زندگی با تورت این است که با خجالت و ناامیدی درمواجهه با تیک هایی که نمی توانید آنها را کنترل کنید، مقابله کنید.
در حالی که از پزشک خود کمک می گیرید، می توانید چند عمل دیگر را برای داشتن احساس بهتر انجام دهید
درمان رفتاری
درمان رفتاری معمولا توسط یک روانشناس یا یک متخصص آموزش دیده ارائه می شود. دو نوع درمان رفتاری وجود دارد که تیک را کاهش می دهد.
داروها
برای درمان سندروم تورت هیچ دارویی وجود ندارد آن را به‌طور کامل درمان نماید. با این‌حال، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است یک یا چند داروی زیر را برای کمک به مدیریت علائم خود تجویز کند:
هالوپریدول (هالدول)، آریپیپرازول (ابیلیفای)، ریسپریدون (ریسپردال)، یا سایر داروهای اعصاب: این داروها می‌توانند به مسدود کردن یا تضعیف گیرنده‌های دوپامین در مغز و مدیریت تیک کمک کنند.
عوارض جانبی رایج می‌تواند شامل افزایش وزن و مه آلود شدن ذهن باشد.
سم Onabotulinum A (بوتاکس): تزریق بوتاکس ممکن است به مدیریت تیک‌های حرکتی و صوتی ساده کمک کند. این یک استفاده خارج از برچسب از سم آنابوتولینوم A است.
متیل فنیدات (ریتالین): داروهای تحریک کننده مانند ریتالین می‌توانند به کاهش علائم ADHD بدون افزایش تیک کمک کنند.
کلونیدین: کلونیدین، یک داروی فشار خون است، و سایر داروهای مشابه، می‌تواند به کاهش تیک، مدیریت حملات خشم و حمایت از کنترل تکانه کمک کند. این یک استفاده خارج از برچسب کلونیدین است.
توپیرامات (توپاماکس): توپیرامات را می‌توان برای کاهش تیک تجویز کرد. خطرات مرتبط با این دارو شامل مشکلات شناختی و زبانی، خواب آلودگی، کاهش وزن و سنگ کلیه است.
داروهای مبتنی بر شاهدانه: شواهد محدودی وجود دارد که کانابینوئید دلتا-9-تتراهیدروکانابینول (درونابینول) ممکن است تیک را در بزرگسالان متوقف کند.
همچنین شواهد محدودی برای گونه‌های خاصی از ماری جوانا پزشکی وجود دارد. داروهای مبتنی بر شاهدانه نباید به کودکان و نوجوانان و زنان باردار یا شیرده داده شود.
درمان نورولوژیکال
یکی دیگر از انواع درمان سندروم تورت، تحریک عمیق مغز است که برای افراد مبتلا به تیک شدید در دسترس است. برای افراد مبتلا به سندرم تورت، اثربخشی این نوع درمان هنوز در دست بررسی است.
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است دستگاهی را که با باتری کار می‌کند در مغز شما کاشت نماید تا قسمت‌هایی را که حرکت را کنترل می‌کنند، تحریک نماید.
از طرف دیگر، آنها ممکن است سیم‌های الکتریکی را در مغز شما کاشت کنند تا محرک‌های الکتریکی را به آن نواحی ارسال کنند.
این روش برای افرادی که دارای تیک‌هایی هستند که درمان آن بسیار دشوار است، مفید واقع می‌شود.
شما باید با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید تا در مورد خطرات و مزایای بالقوه برای شما و اینکه آیا این درمان برای نیازهای مراقبت‌های بهداشتی شما مفید است یا خیر صحبت کنید.
عضو هیات مدیره انجمن درد ایران و عضو انجمن جهانی درد امریکا (IASP) می باشم. همچنین عضو کارگروه ستاد سلولهای بنیادی نهاد ریاست جمهوری نیز هستم. در حوزه های مختلف کنترل و درمان انواع دردهای بدن به بیماران و مراجعه کنندگان خدمات ارائه میکنم.
آخرین نظرات