تزریق زانو

اسید هیالورونیک (نام‌های تجاری Synvisc ، Osteoartz) برای درمان آرتروز، نوعی بیماری که بر مفاصل تأثیر می‌گذارد، استفاده می‌شود. بیشترین استفاده برای درمان آرتروز زانو است.

این ماده برای تزریق زانو به عنوان درمانی برای آرتریت روماتوئید استفاده نمی‌شود. در یک مفصل طبیعی لایه‌ای از غضروف یا ماسوره انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند.

غضروف به مفصل کمک می‌کند تا یکنواخت حرکت کند و انتهای استخوان‌ها را بپیچد. در بیماری آرتروز غضروف تجزیه شده و نازک می‌شود. در این صورت انتهای استخوان‌ها را محافظت نمی‌کند و مفصل توانایی حرکت روان خود را از دست می‌دهد.

اسید هیالورونیک به طور طبیعی در مفاصل و سایر قسمت‌های بدن یافت می‌شود. در مفصل در غضروف و مایع سینوویال وجود دارد که مفاصل را روغن کاری می‌کند تا بتواند روان و راحت کار کند.

در افراد مبتلا به آرتروز میزان اسید هیالورونیک کم‌تر می‌شود و دیگر قادر به محافظت از مفصل نیست. تزریق اسید هیالورونیک مصنوعی به مفاصل آسیب دیده ممکن است این محافظت را بهبود بخشد.

اگر سایر روش‌های درمانی موثر نباشد یا نامناسب باشد، معمولاً تزریق اسید هیالورونیک به افرادی که استئوآرتریت زانو دارند پیشنهاد می‌شود.

اسید هیالورونیک یک ماده ژل مانند است که به طور طبیعی در مایع سینوویال اطراف مفاصل وجود دارد.

این ماده روان کننده است. این ماده به عنوان کمک فنر عمل می کند و به استخوان ها کمک می کند تا به جای اینکه در مقابل یکدیگر آسیاب شوند ، یکدست حرکت کنند.

در افراد مبتلا به استئوآرتریت مقادیر اسید هیالورونیک در مایعات مشترک آنها کاهش یافته است. تزریق اسید هیالورونیک می تواند به بازگرداندن سطح طبیعی کمک کند.

این تزریقات نه تنها مفصل را روان می کنند بلکه ممکن است باعث کاهش التهاب و محافظت از غضروف در برابر سایش و پارگی بیشتر شوند.

قبل از تزریق، پزشک ممکن است آسپیراسیون را انجام دهد، مقداری از مایع را از مفصل زانو با یک سوزن جدا کند تا تورم را کاهش دهد.

پس از تزریق از قرار دادن بیش از حد فشار بر روی زانو خودداری کنید. دویدن نداشته باشید، برای مدت طولانی در حالت ایستاده نباشید یا اشیاء سنگین را بلند نکنید.

بیشتر بخوانید: RF یا رادیو فرکوئنسی زانو

اثرات جانبی

عوارض جانبی معمولی ناشی از تزریق اسید هیالورونیک شامل موارد زیر است:

• درد در زانو
• کبودی
• گرما
• تورم جزئی

این عوارض جانبی باید بعد از چند روز برطرف شود. استفاده از کیسه یخ روی زانو می تواند به رفع ناراحتی و جلوگیری از تورم کمک کند.
در موارد نادر ، افراد ممکن است عوارض جانبی جدی تری مانند خونریزی، عفونت یا واکنش آلرژیک را تجربه کنند.
در صورت بروز هر یک از این علائم ، فوراً با پزشک تماس بگیرید:

• تورم شدید در زانو
• قرمزی یا گرمی در زانو
• درد شدید
• درد استئوآرتریت تا چند هفته پس از تزریق ممکن است کاهش یابد.
• اثرات تسکین دهنده درد از تزریق به طور معمول حدود 6 ماه به طول می انجامد.

با تزریق اسید هیالورونیک درد به طور کامل متوقف نمی شود و یا ورم مفاصل درمان نمی شود. با این حال ، در این روش ممکن است به طور موقت درد کاهش یافته و تحرک را در برخی از افراد بهبود بخشند.

افراد مبتلا به استئوآرتریت خفیف احتمالاً بیشترین سود را از تزریق اسید هیالورونیک مشاهده می کنند.

اهداف درمان آرتروز با تزریق ژل

هدف از درمان آرتروز زانو با تزریق ژل هیالورونیک اسید به شرح زیر می‌باشد:

1. کاهش درد
2. بهبود دامنه حرکات بدن و افزایش میزان لغزندگی مفصل و کاهش اصطکاک و التهاب آن
3. پیشرفت آهسته استئوآرتریت
   تزریق هیالورونیک اسید معمولاً در مطب پزشک انجام می‌‌شود و بر اساس برند مورد استفاده شما به ۱،۳،۴ و ۵ مرحله تزریق ژل نیاز خواهید داشت.

در صورتی که بیش از یک بار تزریق ژل نیاز داشته باشید معمولا حدود یک هفته بین جلسات درمان فاصله زمانی وجود خواهد داشت.

هیالورونیک اسید چه تاثیری بر روی مفصل زانو دارد؟

مفصل سالم زانو حاوی ۴ می‌لی لیتر مایع مفصلی است. هیالورونیک اسید یک ترکیب مهم در مایع مفصل است و به مایع مفصلی کمک می‌کند بتواند دامنه حرکات بیشتری داشته باشد و میزان قابلیت لغزندگی آن افزایش پیدا کند.

تزریق ژل هیالورونیک اسید به کسب موارد زیر کمک خواهد کرد:

به سطوح استخوان‌ها که توسط غضروف پوشانده شده است کمک می‌کند به راحتی روی هم بلغزند به این ترتیب از میزان اصطکاک مفصل کاسته شود.

یک لایه بالشتکی را برای محافظت از مفاصل در هنگام انجام فعالیت جسمانی به وجود می‌آورد.

معمولاً مفاصلی که دچار استوار تولید می‌‌شوند میزان غلظت هیالورونیک اسید در آنها کمتر از مفاصل سالم است و این مفاصل بیشتر در معرض اصطکاک و فشار قرار خواهند گرفت.

مخالفان این روش عقیده دارند که تزریق ژل و خاصی که دارد باعث می‌شود فرایند تحلیل رفتگی مفصل تسریع شود و شدت مشکلات بیمار بیشتر گردد.

انواع مختلف تزریقات داخل زانو

انواع اصلی تزریقات در زانو که در درمان آرتروز مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:

• کورتیکواستروئید یا کورتون

کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها به گونه ای طراحی می شوند که شبیه به کورتیزول باشند (هورمونی که به طور طبیعی در بدن تولید می شود). هدف اصلی این تزریق، کاهش التهاب است.

از کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای درمان رماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) استفاده می شود اما شکل خوراکی آن معمولا برای درمان آرتروز بکار نمی رود.

برای درمان آرتروز زانو از طریق تزریق این ماده، باید کورتون را مستقیما به مفصل تزریق کرد تا تاثیرگذاری آنها به حداکثر برسد.

استفاده از کورتون، یک درمان هدفمند برای کاهش التهاب است، زیرا مانع از سایش استخوان هنگام حرکت زانو می شود.

انواع کورتون ها عبارتند از:
– متيل پردنيزولون (مدرول)
– تریامسینولون

• اسید هیالورونیک (مکمل‌ هاي چسبناک)

اگر به آرتروز مبتلا شده اید، احتمالا دچار کمبود اسید هیالورونیک در زانوی خود هستید. اسید هیالورونیک از غضروف محافظت می کند و به عنوان روان کننده و جاذب شوک عمل می کند تا زانو بتواند به طور آزادانه حرکت کند.

در روش تزریق اسید هیالورونیک، هدف افزایش اسید هیالورونیک بدن و کاهش سائیدگی استخوان هاست. علاوه بر این، معمولا با استفاده از این دارو، التهاب و درد کاهش می یابد.

انواع موادی که در تزریقات اسید هیالورونیک بکار می روند، عبارتند از:

– هیالورونات سدیم
– هیالورونان با وزن مولکولی بالا
– هیلان G-F20
– هیالورونات متقابل

• آسپیراسیون مایع (آرتروسنتز)

در این روش به جای تزریق ماده به زانو، مایع داخل زانو خارج می شود. خارج کردن مایع اضافی موجب کاهش درد و تورم زانو می شود.

گاهی اوقات، این روش قبل از تزریق کورتیکواستروئید یا اسید هیالورونیک انجام می‌شود.

• تزریق سلول‌های بنیادی

تزریق سلول‌های بنیادیپزشکان اغلب یک تکنیک تجربی شامل تزریق سلول‌های بنیادی را پیشنهاد می‌دهند.

سلول‌های بنیادی منحصر به فرد هستند که می‌توانند به هر نوع سلولی رشد و تمایز یابند به عنوان مثال سلول‌هایی که به بهبود بافت آسیب دیده کمک می‌کنند.

هنگام تزریق به یک زانوی آرتریک، سلول‌های بنیادی ممکن است غضروف آسیب دیده را تحریک کنند تا دوباره بهبود یابد. تزریق سلول‌های بنیادی همچنین می‌تواند التهاب را کاهش دهد.

روش دقیق کار سلول‌های بنیادی هنوز تحقیق نشده است، اما برخی افراد متوجه می‌شوند که تزریق سلول‌های بنیادی درد و تورم را کاهش می‌دهند و ممکن است به بهبود سریع ناحیه آسیب دیده کمک کنند.

پزشکان این سلول‌های بنیادی را از بدن شما، به طور طبیعی از مغز استخوان و استخوان لگن شما، با استفاده از یک سرنگ خاص به دست می‌آورند.

این منطقه قبل از استخراج سلول‌های بنیادی کاملا بی حس می‌شود اما این روش می‌تواند باعث ناراحتی خفیف در شما شود.

بعد از اینکه سلول‌های بنیادی از خون و دیگر مواد موجود در استخوان جدا شدند، به طور مستقیم به زانو تزریق می‌شوند. در درمان با سلول‌های بنیادی به سرعت نتایج حاصل نمی‌شود.

با گذشت زمان، اثر احیا کننده آن ممکن است به بهبود بافت‌های آسیب دیده کمک کند. اکثر افراد بعد از دو تا شش هفته بهبود عملکردی و تسکین درد را تجربه می‌کنند.

• تزریق اوزون

تزریق گاز اوزون به مفصل باعث کاهش درد و بهبود قابلیت حرکت آن برای افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو می‌‌شود.

محققان مشاهده کردند که بیمارانی که گاز اوزون دریافت کردند، بهبود قابل توجهی در درد، عملکرد فیزیکی، سلامت کلی و کیفیت زندگی نسبت به گروه کنترل داشتند.

تزریق اوزون ممکن است درد بیماران را کاهش دهد و نیاز به جراحی تعویض مفاصل را به تاخیر اندازد.

ماندگاری تزریق داخل مفصلی و اوزون درمانی چقدر است

در موارد درد شدید یا التهاب حاد تزریق کورتون میتواند سبب بهبود چند هفته ای بیماران شود.

با وجود اینکه هنوز ثابت نشده که تزریقات محدود داخل مفصل کورتون بتواند سبب پوکی استخوان شود ، اما جهت جلوگیری از فرسایش و آسیب های مفصل ی این تزریقات نباید در مدت زمانی زودتر از ۳ تا ۴ ماه مجددا تکرار شوند.

در آرتروز زانو ضمن کاهش فضای مفصل ، حجم مایع داخل مفصلی ، غلظت و کیفیت آن کاهش مییابد و سبب سفتی و درد مفصل می شود.

برای کاهش این مشکلات ممکنست تزریق هیالورونیک اسید ۳ تا ۵ نوبت و به فواصل _ هفتگی مورد استفاده قرار گیرد. این تزریقات ، معمولا تا حدود چند ماه در بهبود علایم موثر هستند.

اوزون درمانی راهکار نسبتا جدیدتری است که اگرچه در کوتاه مدت میتواند سبب کاهش درد و التهاب مفاصل و بافت نرم شود ، اما اثری بر سیر کلی آرتروز و علایم دراز مدت بیماری ندارد.

بر اساس تحقیقی که در مرکز توسعه پژوهشهای بالینی صورت گرفته است، اوزون درمانی و تزریق هیالورونیک اسید در مدت( ۶ ماه ) بعد از درمان تفاو تی از نظر میزان سود مند ی با یکدیگر نداشتند.

نکته‌های مهم قبل از تزریق در زانو

ابتلا به برخی از بیماری‌ها می‌تواند بر استفاده از هیالورونیک اسید تاثیر داشته باشد. حتما در صورتی که بیمار شرایط یا بیماری خاصی دارد، این مسئله را با پزشک در میان بگذارید. از جمله:

• آلرژی به پروتئین باکتریایی
• آلرژی به مواد اولیه هیالورونات
• عفونت پوست یا مفصل زانو یا سایر مشکلات در محل مورد نظر برای تزریق
• آب آوردن زانو (وجود مایع بیش از حد در اطراف مفصل زانو)

چگونگی تزریق آمپول هیالورونیک اسید در زانو

• تزریق هیالورونیک اسید در زانو، عملی سرپایی است که در مطب و در کمتر از 5 دقیقه قابل انجام است.
• بیمار روی کمر دراز می‌کشد و زانوی خود را صاف می‌کند و یا آن را 20 تا 30 درجه خم می‌کند. اگر پزشک ترجیح دهد که زانوی بیمار خم باشد، احتمالا یک پارچه‌ی رول شده زیر زانوی بیمار قرار می‌دهد تا زانو در زاویه مناسب و مورد نظر پزشک خم باشد.
• زانو با ماده‌ی ضدعفونی‌کننده مانند الکل یا بتادبن، تمیز می‌شود.
• از بیمار خواسته می‌شود که عضلات پای خود را شل کند. این کار موجب می‌شود که تزریق به آسانی انجام شود و خود بیمار نیز درد کمتری داشته باشد.

در صورتی که پزشک از تصاویر اولتراسوند استفاده می‌کند، ژل مخصوصی روی ناحیه کوچکی از زانو زده می‌شود و سپس تکنسین، دسته‌ی مخصوص دستگاه اولتراسوند را روی این ناحیه می‌گذارد و به آرامی کمی آن را فشار می‌دهد.

در این حالت تصویر مفصل زانو روی مانیتور نمایش داده می‌شود.

• ممکن است پزشک مقداری بیحسی موضعی مانند لیدوکائین تزریق کند تا زانو بی‌حس شود.
• اگر زانو متورم باشد، ممکن است پزشک در ابتدا مقداری از مایع درون مفصل را با سرنگ بیرون بکشد.
• سپس پزشک مقدار کمی ژل (در حدود 2 میلی‌لیتر) را در یک طرف کشکک زانو تزریق می‌کند.
• از بیمار خواسته می‌شود زانوی خود را چند بار خم و راست کند تا مایع هیالورونیک اسید در اطراف مفصل پخش شود.

مراقبت‌های بعد از تزریق

بیمار می‌تواند بعد از انجام تزریق، به کارهای روزمره خود ادامه دهد.

تا 48 ساعت بعد از تزریق، بیمار باید از وارد کردن وزن و فشار زیاد به زانو خودداری کند و بنابراین برای مثال باید از ایستادن به مدت طولانی، بلند کردن اجسام سنگین و پریدن و دویدن اجتناب کند.

ظرف چند روز، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که به فیزیوتراپی مراجعه کند. ممکن است بعد از تزریق هیالورونیک اسید، زانو به طور موقتی دردناک و متورم شود.

اگر درد و تورم با گذشت زمان همچنان ادامه داشت و یا شدت گرفت، با پزشک تماس بگیرید.

تزریق ژل در زانو برای چه کسانی مناسب است ؟

ممکن است بیمار روش‌های دیگری را برای درمان آرتروز زانو امتحان کرده باشد مانند داورهای مسکن و تزریق کورتیزون اما نتیجه‌ای نگرفته باشند.

اگر هنوز علیرغم این اقدامات درمانی هنوز علائم بیمار تسکین نیافته باشد، تزریق مشتقات هیالورونیک اسید می‌تواند گزینه مناسبی برای کاهش درد زانو، خشکی، و تورم باشد.

البته به نظر می‌رسد که این روش درمانی در افراد مبتلا به آرتروز خفیف یا متوسط عملکرد بهتری دارد. انجام این روش درمانی در مواردی که بیمار سعی می‌کند جراحی زانویش را به تعویق بیاندازد کاملا منطقی است.

به طور کلی پزشکان از تزریق مشتقات هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز استفاده می‌کنند، اما این روش می‌تواند برای افرادی که به انواع دیگری از آرتروز مانند آرتریت روماتوئید مبتلا هستند نیز مفید باشد.

بیمار می‌تواند در خصوص مناسب بودن این روش برای آرتروز زانویش با پزشک مشورت کند. تزریق هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز سایر مفاصل بدن انتخاب نمی‌شود.

زانو محل مناسبی برای تزریق است، با این حال بیمار می‌تواند برای درمان آرتروز ران یا سایز نقاط بدن خود از این روش درمانی بهره بگیرد.

دکتر سیامک مرادی

مطلب قبلی

چشم درد و علل و راه های درمان آن

Read More

مطلب بعدی

انواع درد معده و راه های پیشگیری و درمان آن

Read More