تنیس البو یا آرنج تنیس بازان Tennis elbow یا Lateral epicondylitis شایعترین علت درد آرنج است. درد معمولاً در قسمت خارجی آرنج احساس میشود.
علت این نامگذاری شیوع زیاد تنیس البو یا آرنج تنیس بازان در بین تنیس بازان است. ( Elbow به معنای آرنج است پس میتوان این بیماری را بصورت تحت اللفظی آرنج تنیس بازان نامید). البته تنیس البو یا آرنج تنیس بازان در بسیاری ورزش های دیگر بخصوص آنهایی که با راکت انجام میشوند دیده میشود.

علل

آرنج تنیس بازان یک آسیب دیدگی بیش از حد و فشار عضلانی است. علت انقباض مکرر عضلات ساعد، که برای صاف کردن و بالا بردن دست و مچ از آن استفاده می کنید. حرکات مکرر و استرس به بافت ممکن است منجر به یک سری پارگی های ریز در تاندون ها شود که عضلات ساعد را به برجستگی استخوانی در خارج از آرنج متصل می کند.

همانطور که از نام آن پیداست، بازی تنیس، به ویژه استفاده مکرر از ضربه بک هند با تکنیک ضعیف یکی از دلایل احتمالی آرنج تنیس بازان است. با این حال، بسیاری از حرکات رایج بازو می تواند باعث ایجاد آرنج تنیس بازان شود، از جمله:

• استفاده از ابزار لوله کشی
• رنگ آمیزی
• پیچ های رانندگی
• برش دادن مواد پخت و پز، به ویژه گوشت
• استفاده مکرر از ماوس کامپیوتر

علائم سندرم آرنج تنیس بازان

• احساس درد در ساعد و آرنج بخصوص قسمت خارجی آن که اغلب بطور تدریجی پیشرفت می کند.
• تشدید درد هنگام انجام فعالیت هایی که نیازمند حرکت دادن دست و آرنج هستند.
• ضعف و التهاب آرنج
• حساسیت آرنج به لمس و فشار
• محدود شدن دامنه حرکتی آرنج و دست
• انتشار درد به ساعد ، مچ دست و شانه
• اختلال در عملکرد دست

چه کسانی بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به آرنج تنیس بازان هستند؟

هرکسی که به طور منظم فعالیت‌های تکراری را انجام می‌دهد که به‌شدت از ساعد، مچ دست استفاده می‌کند، می‌تواند به آرنج تنیس بازان مبتلا شود. آرنج تنیس بازان می‌تواند بر فعالیت‌های تفریحی و حرفه‌ای افراد زیر تأثیر بگذارد:

• بازیکنان بیسبال و سافت‌بال
• بولرها
• شمشیربازان
• گلف بازان
• بازیکنان تنیس، اسکواش، پیکل بال و راکت‌بال.

افرادی که در مشاغل خاصی کار می‌کنند نیز بیشتر مستعد ابتلا به تنیس هستند مانند:

• کارگران خط مونتاژ و مکانیک خودرو
• قصاب‌ها و سرآشپزها
• نجار، نظافتچی، نقاش و لوله‌کش
• دندانپزشکان
• باغبانان
• مانیکوریست‌ها
• نوازندگان

بیماری های مشابه با آرنج تینس بازان

چند بیماری دیگر هم هست بطور شایع درد سمت خارج آرنج می دهند:

1) سندرم گیر کردن عصب رادیال (سندرم تونل رادیال Radial Tunnel Syndrome) یا شاخه بین استخوانی خلفی آن که معمولاً درد آنها کمی پایین تر، یعنی 4-3 سانتیمتر ( در آرنج تنیس بازان 4-3 میلیمتر بود) پایین تر از برجستگی مذکور احساس می شود.
معمولاً با معاینه و گرفتن نوار عصب (EMG و NCV) پزشک آنرا تشخیص می دهد و درمانش هم تا حدود زیادی با آرنج تنیس بازان متفاوت است.

2) آرتروز آرنج بویژه آرتروز سمت خارجی آرنج که درد آن بیشتر در عقب و خارج مفصل است و با معاینه و گرفتن عکس تشخیص داده می شود و درمان خاص خود را هم دارد.
3) ناپایداری یا همان لق زدن مفصل آرنج بدنبال آسیب های قبلی آرنج.
4) کندگی و یا آسیب های غضروف داخل مفصل آرنج.

در پنج درصد موارد بیماری آرنج تنیس بازان با سندرم تونل رادیال با هم و همزمان وجود دارند و باید هر دو را درمان کرد.

فعالیت‌های ایجاد کننده آرنج تنیس بازان

انجام هر گونه فعالیت دربرگیرنده حرکت‌های مکرر چرخشی مچ دست و استفاده بیش از حد از عضله‌های ساعد می‌تواند به بروز آرنج تنیس بازان بیانجامد. بعضی از این فعالیت‌ها عبارت‌اند از:

• ورزش‌های راکتی مانند تنیس، بدمینتون یا اسکواش
• ورزش‌های پرتابی مانند پرتاب دیسک یا نیزه
• استفاده از قیچی باغبانی
• به کار بردن قلم مو یا غلطک نقاشی هنگام تعمیر و تزیین خانه
• کار جسمی و یدی مانند لوله کشی یا آجرچینی و خشت مالی
• فعالیت‌هایی مانند استفاده از قیچی یا تایپ کردن که حرکت مکرر و دقیق مچ و دست را ایجاب می‌کند.
• فعالیت‌های دیگری مانند نواختن ویولون که خم شدن مکرر آرنج را دربرمی‌گیرد.
• ورزش‌های راکتی، به ویژه در صورت بازی پس از وقفه‌ای طولانی، احتمال ابتلا به آرنج تنیس بازان را افزایش می‌دهد.با این حال همان طور که قبلاً اشاره شد، این عارضه مختص تنیس بازان نیست و علی‌رغم نامش تنها 5 درصد بیماران مبتلا به آن در واقع تنیس بازی می‌کنند.

میزان شیوع بیماری آرنج تنیس بازان تنیس البو

1. تنیس البو بیماری شایعی است که در حدود 1-3 درصد افراد جامعه وجود دارد.
2. افراد 20 الی 50 ساله بخصوص بالای 30 سال را درگیر می کند.
3. در افراد غیر ورزشکار بیشتر از ورزشکاران روی میدهد و تنها 5% از بیماران افراد تنیس باز هستند.
4. شیوع آن درمردان بیشتر از زنان است ولی در سنین بالا زنان بیشتر مبتلا میشوند.
5. دست غالب بیشتر درگیر می شود و درگیری دوطرفه نیز کم است.

پیشگیری از تنیس البو

انجام اقدامات لازم برای محافظت از عضلات بازو و تاندون‌ها ممکن است موجب پیشگیری از بروز بیماری تنیس البو شود. در این قسمت به معرفی چند اقدام احتیاطی می پردازیم:

• ترک و یا تغییر فعالیت‌هایی که موجب بروز بیماری می‌شوند.
• استراحت در حین و یا بین فعالیت‌هایی که با کمک دست و بازو انجام می‌شوند.
• بلند کردن صحیح اجسام، در صورت بلند کردن اجسام بهتر است اشیاء را نزدیک بدن قرار داده و در حالی‌ که کف دست به سمت بالا است اقدام به بلند کردن کنیم.
• انجام صحیح تکنیک ورزشی و یا کمک گرفتن از یک مربی مجرب
• تنظیم تجهیزات ورزشی، به عنوان مثال تورهای راکت نباید خیلی سفت باشند.

تشخیص تنیس البو

• معاینه فیزیکی: پزشک فاکتورهای بسیاری را در رسیدن به تشخیص مد نظر قرار می‌دهد. این فاکتورها شامل نحوه بروز علائم بالینی، فاکتورهای خطر شغلی و شرکت در ورزش‌های تفریحی است.
  پزشک درباره فعالیت‌هایی که باعث تشدید این عارضه می‌شوند و محل بروز علائم بالینی با شما صحبت خواهد کرد. اگر از ناحیه آرنج دچار مصدومیت شده‌اید حتماً پزشک را در جریان بگذارید.

اگر شما سابقه آرتریت روماتوئید یا بیماری عصبی دارید، به پزشک اطلاع دهید. در حین معاینه، پزشک از آزمایشات متنوعی استفاده می‌کند تا به تشخیص دقیق برسد.
برای مثال، ممکن است پزشک از شما بخواهد تا در حالی که بازوی خود را کاملاً صاف نگاه داشته‌اید، مچ دست و انگشتان خود را در برابر مقاومت بیرونی صاف کنید تا ببینید این مسئله باعث درد می‌شود یا خیر.
اگر نتیجه آزمایشات مثبت باشند، نشاندهنده وجود مشکلی در عضلات دست است.

• عکس رادیولوژی: این آزمایش تصاویر واضحی از ساختارهای متراکم بدن همچون استخوان ایجاد می‌کند. ممکن است از عکس رادیولوژی برای بررسی احتمال وجود آرتروز آرنج استفاده شود.
• اسکن MRI: اگر پزشک به این نتیجه برسد که علائم شما با مشکلی در گردن مرتبط است، اسکن MRI تجویز خواهد شد.
  اسکن MRI جزئیاتی از بافت‌های نرم بدن را نشان می‌دهد و به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا فتق دیسک یا آرتریت گردن وجود دارد یا خیر. هر دو این عارضه باعث بروز درد بازو می‌شوند.
• الکترومایوگرافی (EMG): پزشک برای بررسی وجود فشردگی عصبی الکترومایوگرافی را تجویز می‌کند. عصب‌های زیادی در آرنج وجود دارد و علائم فشردگی عصب شبیه به علائم تنیس البو هستند

درمان

در بیشتر موارد تنیس البو (بین ۹۰ تا ۹۵ درصد)، ترکیبی از چند روش درمانی بدون جراحی، کارآمد خواهد بود. در طول درمان باید از فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کنند دوری کرده و به آرنج استراحت داد.
البته باید در نظر داشت که حرکت ملایم آرنج و ساعد در محدوده‌ی کامل حرکتی خود، باید حفظ شود. از دیگر روش‌های درمانی اولیه، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• یخ: ۲ تا ۳ بار در روز، بر روی سطح خارجی آرنج خود یخ بگذارید.
• داروهای ضدالتهاب: از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپیرین استفاده کنید.
• تزریق کورتیزون: کورتیزون یک داروی استروئیدی است که می‌تواند در کاهش درد و التهاب مؤثر باشد. همچنین ممکن است دکتر وریانی، کورتیزون را به همراه یک داروی بی‌حس‌کننده، به اطراف محل اتصال استخوان به تاندون، تزریق کند.
• بریس مخصوص تنیس البو (آرنج تنیس بازان):  ممکن است به‌منظور حمایت و استراحت دادن به ساعد، استفاده از بریس های مخصوص مچ و ساعد، تجویز شود. بریس، با در بر گرفتن قسمت بالایی ساعد، بخشی از فشار وارده بر روی عضلات را کاهش می‌دهد.

• باندپیچی آرنج به‌وسیله‌ی نوارهای کششی: استفاده از نوارهای درمانی کششی (نوارهای کینزیو)، که نوارهایی نازک، کشسان و پارچه‌ای می‌باشند، می‌تواند در بهبود بسیاری از جراحات و عوارض التهابی، مؤثر واقع شود.
  این نوارها ازنظر ضخامت و حالت کشسان، تقریباً مشابه پوست انسان بوده که این امر استفاده از آن‌ها را بدون ایجاد هیچ‌گونه محدودیت حرکتی، میسر می‌سازد.
• ماساژ : ماساژ بافت نرم، نوع خاصی از ماساژ بوده که ازجمله فواید آن می‌توان به شل کردن عضلات، تقویت جریان خون و لنف، تسریع فرایند بهبودی رباط‌های کشیده شده و بافت‌های عضلانی، کاهش التهاب مفاصل و همچنین کاهش ضربان قلب اشاره کرد.
• طب سوزنی / طب فشاری: می‌توان از طب سوزنی برای کاهش هیپرتونی عضلات آرنج استفاده کرد.
• الکترودرمانی. الکترودرمانی ازجمله روش‌های تسکین درد و کاهش التهاب بوده که باعث رهایی موقت از درد شده و به فرد اجازه می‌دهد تا زمان برطرف شدن علت درد، تا حد ممکن، بدون درد فعالیت‌های خود را انجام دهد.
• موج درمانی (شاک ویو تراپی) خارجی. شاک ویو تراپی خارجی، یک روش درمانی برای جراحات بافت نرم می‌باشد. امواج صوتی منتقل شده به درون آرنج در این روش، ظرفیت بهبودی بدن را تقویت می‌کنند.

• درمان جراحی

اگر با انجام اقدامات ذكر شده بمدت 6 تا 12 ماه درد بهتر نشد ممكن است عمل جراحی بتواند به بیمار كمك كند.
جراحی معمولا بصورت آزاد كردن محل اتصال عضلات اكستانسور ساعد از اپی كندیل خارجی و گاهی آزاد كردن شاخه عمقی عصب رادیال در ناحیه آرنج است. جراحی ممكن است بصورت باز یا به توسط آرتروسكوپ انجام شود.

بعد از جراحی اندام فوقانی بمدت یك هفته در آتل بیحركت میماند و سپس آتل خارج شده و نرمش های كششی و تقویتی تا دو ماه زیر نظر فیزیوتراپ و پزشك معالج انجام میشود.

بیمار معمولاً میتواند بعد از 4 تا 6 ماه به فعالیت ورزشی برگردد. جراحی معمولا در 80 درصد موارد موفقیت آمیز است. البته قدری كاهش در قدرت عضلات ساعد ممكن است بعد از جراحی بوجود آید.

جراحی باز
رایج ترین روش ترمیم آرنج تنیس بازان، جراحی باز است. در این روش برشی بر روی بازو ایجاد می شود. جراحی باز معمولا به صورت سرپایی انجام می شود و به ندرت به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.

عمل جراحی آتروسکوپی
تنیس البو را همچنین می توان با استفاده از وسایل بسیار کوچک و ایجاد برش های کوچک ترمیم کرد. همانند جراحی باز این روش نیز به صورت سرپایی انجام می شود.

تمرین های درمان تنیس البو یا آسیب آرنج

تمرین های زیر می توانند به بهبود و درمان بیماری تنیس البو یا آسیب آرنج کمک کنند:

1. چرخش مچ دست
آرنج را تا زاویه 90 درجه خم کنید
دست را به سمت بیرون بکشید، کف دست رو به بالا
مچ دست را به تدریج بچرخانید، تا کف دست رو به پایین باشد
این موقعیت را برای 5 ثانیه نگه دارید
9 بار دیگر این عمل را تکرار کنید
دو ست 10 تایی دیگر این کار را تکرار کنید

2. چرخش مچ با وزنه
چرخش مچ دست با وزنه، همان چرخش مچ دست به بالا است.
اما در این تمرین، شخص از یک وزنه مانند یک دمبل کوچک یا یک قوطی کنسرو استفاده می کند.

3. بالا بردن مچ در حالت کف دست رو به بالا
یک وزنه سبک مانند یک دمبل کوچک یا یک کنسرو را بردارید
آرنج را با زاویه ای 90 درجه خم کنید
دست را به سمت بیرون بکشید، کف دست رو به بالا
مچ را به سمت بدن خم کنید
این وضعیت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید، سپس به آرامی رها کنید
نه بار دیگر تکرار کنید
دو ست دیگر 10 تایی تکرار کنید

4- خم کردن آرنج
صاف بایستید
ساعد را به یک طرف پایین بیاورید
به آرامی ساعد را به سمت بالا خم کنید تا دست شانه را لمس کند
این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید
9 بار دیگر این تمرین را تکرار کنید

5- کشش عضله مچ دست
ساعد را مستقیماً در مقابل بدن بلند کنید
کف دست به سمت پایین باشد، سپس به آرامی مچ را به سمت پایین خم کنید
با استفاده از دست دیگر، به آرامی دست را به سمت بدن بکشید
این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید
مچ را مجددا صاف کنید
دوبار دیگر تکرار کنید
دو ست دیگر 3 تایی تکرار کنید

6. منقبض کردن عضله مچ دست
ساعد را مستقیماً در مقابل بدن بلند کنید
کف دست به سمت پایین باشد، سپس به آرامی مچ را به سمت بالا خم کنید
با استفاده از دست دیگر، انگشتان را به آرامی به طرف بدن بکشید
این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید
دوباره مچ را صاف کنید
دوبار این تمرین را تکرار کنید
دو ست دیگر 3 تایی تکرار کنید

7. فشار مچ دست – درمان تنیس البو
از یک حوله رول شده، جوراب یا توپ تنیس استفاده کنید و آن را در کف دست قرار دهید
توپ یا حوله را با انگشتان فشار دهید تا یک مشت ایجاد شود
به مدت 10 ثانیه محکم فشار دهید
نه بار دیگر این تمرین را تکرار کنید

8. پیچاندن حوله
یک حوله را به صورت شل رول کنید و دو انتهای آن را با دست بگیرید
شانه ها را آرام نگه دارید
حوله را با حرکت دادن دست ها در جهت های مخالف بپیچید، گویی دارید آن را میچلانید
9 بار دیگر این تمرین را تکرار کنید
سپس ده بار دیگر چرخاندن حوله را در جهت معکوس تکرار کنید

دکتر سیامک مرادی

مطلب قبلی

عوارض پرتودرمانی (رادیوتراپی) چیست ؟

Read More

مطلب بعدی

قانقاریا یا گانگرن چیست ؟

Read More