سندرم تونل کارپال چیست ، علایم و درمان آن
- Home
- سندرم تونل کارپال چیست ، علایم و درمان آن
سندرم تونل کارپال ( به انگلیسی: Carpal tunnel syndrome یا به اختصار CTS) گیر افتادگی و فشرده شدن عصب در داخل تونل کارپ می باشد.
سندرم تونل کارپال همچنین به سندروم تایپیست ها معروف است!
این عصب حس انگشت شست، انگشت اشاره، وسط و بخشی از انگشت حلقه را فراهم می کند.
همچنین حرکت عضلاتی که به انگشت شست می روند را نیز امکان پذیر می کند. سندروم تونل کارپال می تواند در هر دو دست اتفاق بیوفتد.
ورم یا التهاب در محل مچ دست باعث فشردگی این عصب می شود و تونل کارپال را ایجاد می کند. این فشردگی می تواند منجر به حس گز گز، ضعف و بی حسی در سمت انگشت شست بشود.
سندرم تونل کارپال، سندرومی نسبتا شایع است و خانم ها را ۲ برابر بیشتر از آقایان درگیر می کند. بیشتر افراد درگیر میانگین سنی ۵۴ سال را دارند.
سندرم تونل کارپال یکی از عارضههای دست و بازو است که موجب بروز علائمی چون کرختی و گزگز کردن می‌شود و به دلیل تحت فشار قرار گرفتن عصب مچ دست رخ می‌دهد.
چند عامل در ابتلا به این سندرم مؤثر هستند که از آن جمله می‌توان به کالبدشناسی مچ دست، مشکلات سلامتی نهفته و زیربنایی خاص و الگوهای احتمالی استفاده از دست اشاره کرد.
تونل کارپال محدود به استخوان‌ها و لیگامان‌ها (رباط‌ها) گذرگاه باریکی واقع در کف مچ دست است.
این تونل از عصب اصلی دست و ۹ تاندون خم کننده‌ی انگشتان محافظت می‌کند. فشردگی عصب موجب بروز علائم سندرم تونل کارپال یعنی کرختی، گز گز کردن و در نهایت ضعف دست می‌شود.
خوشبختانه اکثر بیماران مبتلا به این عارضه معمولاً با دریافت درمان مناسب از حس ناخوشایند کرختی و گزگز کردن رهایی می‌یابند و می‌توانند مجدداً از مچ و دست‌شان به صورت طبیعی استفاده کنند.
تونل کارپ یک ساختار محکم استخوانی-فیبری است که از استخوان های مچ و لیگامان (رباط) عرضی ساخته شده است.
این ساختار همانطور که از اسمش پیداست مانند تونلی می ماند که اجزایی از درون آن عبور می کنند و از ساعد وارد دست می شوند.
مجموعا ۹ تاندون از طریق این تونل از ساعد وارد دست می شوند. علاوه بر اینها یک عصب و یک شریان هم از این طریق وارد دست می شود. نام این عصب، مِدیَن Median است.
این عصب انگشت های شست، اشاره، وسط و نیمه ای از انگشت حلقه را عصب می دهد و حس آنها را تامین می کند.
به علاوه این عصب به چندین عضله ی عموما مرتبط با شست هم عصب می دهد و پیام حرکتی را به آنها منتقل می کنند.
بنابراین، اگر این عصب تحت فشار قرار بگیرد، هم می تواند علائم حسی بدهد و در موارد شدیدتر منجر به ظهور علائم حرکتی شود.
اگر به نحوه ی عصب دهی عصب مدین دقت کنید، در ادامه متوجه می شوید که به چه دلیل علائم اینگونه بروز می کنند!
بیشتر بخوانید : درد مچ دست ، علت و درمان آن
بیمار معمولاً با کرختی، درد، گزگز (پارستزی) در محل توزیع عصب میانی (انگشتان شست، اشاره، میانی) مراجعه می‌کند، این علائم اغلب شب‌ها تشدید شده و با حرکات تکراری و قوی دست بدتر می‌شود.
در برخی موارد صاف کردن یا تکان دادن دست باعث بهبودی علائم می‌شود. گاه عدم توان انجام حرکات دقیق انگشتان (مانند سوزن دوزی) و ضعف حرکتی نیز دیده می‌شود.
آتروفی تنار (توده عضلانی روی قاعده شست) از علائم قابل مشاهده این اختلال می‌باشد.
سندرم تونل کارپال به دلیل فشردگی (له‌شدگی) عصب میانی به وجود می‌آید.
عصب میانی دو وظیفه مهم بر عهده دارد که عبارتند از:
درصورتی‌که تونل محل عبور عصب میانی، متورم شده یا در طول زمان تنگ شود باعث افزایش فشار به این عصب می‌شود.
این تست، فعالیت الکتریکی عضلات را در حالت منقبض شده و در وضعیت استراحت ارزیابی می‌کند.
در این آزمایش که شکل دیگری از الکترومایوگرافی است.
دو الکترود روی پوست بیمار چسبانده می‌شوند و شوک کوچکی از عصب مدیان عبور داده می‌شود تا مشاهده شود که آیا سرعت پالس‌های عصبی در تونل کارپال کم می‌شود یا خیر.
اگرچه روند پیشرفت سندرم تونل کارپال برای بسیاری تدریجی است، اما چنانچه هیچ درمانی به کار نرود، به مرور وضعیت فرد بدتر می‌شود.
به همین جهت، مهم است که پزشک در مراحل اولیه‌ی پیشرفت بیماری وضعیت را ارزیابی کرده و علائم را تشخیص دهد.
پزشک در مراحل اولیه‌ی پیشرفت بیماری می‌تواند با درمان‌های صحیح روند پیشرفت بیماری را آهسته یا کاملا متوقف کند.
در صورت تشخیص و درمان زودهنگام، علائم سندرم تونل کارپال اغلب بدون جراحی برطرف می‌شوند.
با این حال، اگر پزشک موفق به تشخیص قطعی نشود یا علائم فرد خفیف باشند، پزشک ممکن است درمان‌های غیر جراحی را توصیه کند.
درمان‌های غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
پوشیدن بریس یا اسپلینت در طول شب از خم شدن مچ دست در خواب جلوگیری می‌کند. نگه داشتن مچ دست.
در حالت مستقیم یا بدون حرکت باعث کاهش فشار بر عصب تونل کارپال می‌شود. همچنین بهتر است در انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید علائم می‌شود از اسپلینت استفاده شود.
صاف نگه داشتن مچ دست به وسیله بریس یا اسپلینت باعث کاهش فشار بر عصب میانی می‌شود.
داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
علائم عموما زمانی بروز پیدا می‌کند که دست و مچ دست برای مدت طولانی در یک وضعیت قرار گیرد، خصوصا هنگامی که مچ دست خم یا کشیده شود.
اگر شغل یا فعالیت‌های تفریحی فرد به شکلی باشد که موجب تشدید علائم شود، تغییر یا اصلاح این فعالیت‌ها می‌تواند به توقف یا کاهش این علائم کمک کند.
برخی بیماران ممکن است از تمریناتی بهره ببرند که به آزادتر کردن محدوده حرکات تونل کارپال کمک کند. ممکن است تمرینات یا ورزش‌های خاص توسط پزشک معالج به بیمار توصیه شود.
کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک ماده ضد التهاب قوی است که داخل تونل کارپال تزریق می‌شود.
اگرچه تزریق استروئید در اغلب موارد به کاهش درد کمک کرده و از عود ناگهانی علائم جلوگیری می‌کند، اما تاثیر آن گاهی موقتی است.
تزریق کورتیزون ممکن است برای تشخیص سندرم تونل کارپال نیز به کار رود.تزریق استروئید درون تونل کارپال ممکن است که برای مدتی از علائم بکاهد
چنانچه درمان‌های غیر جراحی نتوانند موجب التیام علائم بیمار شوند، پزشک ممکن است به عمل جراحی روی بیاورد. تصمیم مبنی بر عمل جراحی به شدت علائم، میزان درد و بی‌حسی در دست بیمار بستگی دارد.
در مواردی که بیمار برای مدت طولانی دارای بی‌حسی یا ضعف مفرط عضلات شست است، پزشک جهت جلوگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌دهد.
به عمل جراحی که برای درمان سندرم تونل کارپال انجام می‌گیرد، «آزادسازی تونل کارپ» گفته می‌شود.
برای انجام این عمل جراحی دو روش به کار می‌رود. اما هدف هر دو عمل برداشتن فشار از روی عصب میانی با برش رباطی است که سقف تونل را تشکیل می‌دهد.
در طی عمل جراحی آزادسازی تونل کارپال، لیگامنت عرضی کارپال (سقف تونل) برش داده می‌شود تا فضای بیشتری برای عصب و تاندون‌ها به وجود بیاید.
در طی عمل جراحی، برش کوچکی در کف دست داده می‌شود و پزشک بخش داخلی دست و مچ دست را از طریق این برش مشاهده می‌کند.
طی این عمل جراحی دو بخش لیگامان عرضی کارپال (سقف تونل) از هم جدا می‌شوند. این کار باعث افزایش حجم تونل و کاهش فشار بر عصب میانی می‌شود.
جراحی آزادسازی تونل کارپال به روش آندوسکوپی:
در جراحی به روش آندوسکوپی، پزشک یک یا دو برش پوستی کوچک ایجاد کرده و از میان آن دوربین مینیاتوری (آندوسکوپ) را عبور می‌دهد و درون دست و مچ را مشاهده می‌کند.
پزشک با استفاده از یک تیغ مخصوص به روشی مشابه آزادسازی تونل کارپ، لیگامان عرضی کارپ را آزاد می‌کند.
نتایج هر دو روش جراحی یکسان است. با این حال، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. پزشک پس از صحبت با بیمار روش جراحی مناسب را انتخاب می‌کند.
معمولاً، تمرینات زیر برای مبتلایان به این عارضه تجویز می‌شوند. البته، می‌بایست پیش از انجام آنها در مورد مناسب بودنشان برای شما، با فیزیوتراپ خود مشورت کنید.
همچنین برای پیشگیری هم می توان این حرکات اصلاحی را انجام داد. عموماً، باید آنها را روزی ۳ بار انجام داد، البته به این شرط که باعث بروز یا تشدید نشانه ها نشوند.
آرنجتان را مستقیم نگه‌دارید، و در همان حال با دست دیگرتان مچ دست و انگشتانتان را آن‌قدر به عقب هل بدهید تا اینکه کشش بدون درد و ملایم تا متوسطی را احساس کنید.
۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و ۴ مرتبه این حرکت را تکرار کنید، البته به این شرط که علائمتان را بدتر نکند.
آرنجتان را مستقیم نگه‌دارید و در همان حال با استفاده از دست دیگرتان آن‌قدر مچ دست و انگشتانتان را رو به پایین به طرف خودتان خم کنید تا اینکه کشش بدون درد و ملایم تا متوسطی را احساس کنید.
۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و ۴ مرتبه این حرکت را تکرار کنید، البته به این شرط که علائمتان را بدتر نکند.
برای شروع دست درگیر را رو به بالا نگه دارید.
۱- طوری مشت کنید که انگشت شستتان روی بقیه انگشتانتان قرار بگیرد.
۲- انگشتانتان را در حالت کشیده نگه‌دارید، طوری که انگشت شستتان هم در کنار بقیه انگشتان قرار بگیرد.
۳- در همان حال که انگشتانتان را کشیده نگه داشته‌اید، دستتان را از ناحیه مچ صاف کنید و آن را به طرف عقب و جلوی ساعد خم کنید.
۴- در حالی که انگشتان و مچ دستتان را مستقیم نگه‌داشته‌اید، مانند شکل، انگشت شستتان را به حالت کشیده از بقیه انگشتان دور کنید.
۵- در همان حال که انگشت شستتان را کشیده و دور از بقیه انگشتان نگه داشته‌اید، دستتان را نیز از ناحیه مچ صاف و کشیده کنید.
۶- ساعد و کف دست درگیر را رو به بالا نگه‌دارید و با انگشتان شست و اشاره دست دیگرتان، از پشتِ دست درگیر، انگشت شست آن را بگیرید.
انگشت شست را به طرف پایین کشیده و از کف دستتان دور کنید.
هیچ راهکاری که ثابت شده باشد از بروز سندرم تونل کارپال پیشگیری می‌کند وجو ندارد، اما شما می‌توانید با رعایت موارد زیر، از میزان فشار وارد شده به به دست و مچ دست خود بکاهید:
هنگام در دست گرفتن اشیا فشار زیادی به انگشتان خود نیاورید. اغلب افراد در هنگام انجام کارها، فشار بیش از اندازه‌ای به انگشتان خود وارد می‌کنند.
برای مثال اگر کار شما صندوق‌داری است، می‌توانید دکمه‌های صندوق پول را با فشار کمتری بزنید.
در صورتی که برای مدت زمان زیادی می‌خواهید مشغول نوشتن باشید، مداد یا خودکاری ضخیم‌تر در دست بگیرید که محل دست گرفتن آن نرم باشد و جوهر آن نیز روان باشد تا فشار زیادی به دست خود نیاورید.
بدین صورت شما مجبور نیستید که خودکار را محکم در دست بگیرید و آن را روی کاغذ فشار دهید.
به طور مرتب به دستان خود استراحت بدهید. به صورت مرتب کار خود را متوقف کنید و برای چند لحظه انگشتان و مچ دست خود را بکشید و خم کنید.
در صورت امکان، در هنگام انجام کار، دست خود را مرتبا عوض کنید.
در صورتی که کار شما به صورتی است که دستگاه‌های مورد استفاده‌ی شما، دست شما را می‌لرزاند یا لازم است که فشار زیادی با دست خود وارد کنید، استراحت‌های میان کار باید بیشتر باشند.
به حالت دستان خود توجه کنید. سعی کنیم مچ دست خود را به طور کامل به سمت بالا یا پایین خم نکنید. بهترین حالت این است که مچ دست در یک حالت راحت و آزاد باشد.
در صورتی که با صفحه کلید کار می‌کنید، سعی کنید ارتفاع مچ دست شما با آرنجتان یکی باشد یا کمی از آن کمتر باشد.
حالت قرارگیری بدن خود (هنگام نشستن و ایستادن) را اصلاح کنید. اگر حالت قرارگیری بدن شما مناسب نباشد و مرتبا قوز کنید، شانه‌های شما به شمت جلو خمیده می‌شوند.
زمانی که شانه‌ها در این حالت قرار می‌گیرند، عضلات گردن و شانه کوتاه می‌شوند وبه عصب‌های گردن فشار وارد می‌کنند. این وضعیت می‌تواند متعاقبا به مچ دست و انگشتان نیز اثر بگذارد.
دستان خود را گرم نگه دارید. در صورتی که در محیطی سرد کار می‌کنید، احتمال بروز درد و خشکی در دستان و مچ دستان شما زیاد است.
در صورتی که نمی توانید دمای محیط را کنترل کنید، دستکش‌های بدون انگشت دست کنید تا دست و مچ دست خود را گرم نگه دارید.
سلام دوکتور صاحب دست راست خانم کمی پندیگی داره