درباره سندرم پیریفورمیس و علل آن
- Home
- درباره سندرم پیریفورمیس و علل آن
عارضه ای است که در آن به دلیل سفت شدن یا اسپاسم عضله پیریفورمیس عصب سیاتیک آزرده میشود و این آزردگی سبب احساس درد در باسن و انتشار این درد به کمر و پشت ران میشود. شیوع سندرم پیریفورمیس در زنان 6 برابر مردان است.
عضله پیریفورمیس عضله کوچکی است که در عمق لگن و باسن قرار گرفته و از یک طرف به استخوان ساکروم یا خاجی و از طرف دیگر به قسمت های بالایی استخوان ران متصل است.
وظیفه عضله پیریفورمیس چرخش خارجی ران و دور کردن آن از محور مرکزی بدن است. اهمیت این عضله در درد های لگن و باسن ناشی از نزدیکی آن با عصب سیاتیک است.
ارتباط عصب سیاتیک با عضله پیریفورمیس در افراد مختلف متفاوت است و همین تفاوت موجب تفاوت در آمادگی افراد برای ابتلا به سندروم پیریفورمیس میشود.
سندروم پیریفورمیس در اسکی بازان، رانندگان، تنیس بازان و دوچرخه سواران بیشتر دیده میشود.
عضله پیریفورمیس عضله کوچکی است که در عمق لگن و باسن قرار گرفته و از یک طرف به استخوان ساکروم یا خاجی و از طرف دیگر به قسمت های بالایی استخوان ران میچسبد.
وظیفه عضله پیریفورمیس چرخش خارجی ران و دور کردن آن از محور مرکزی بدن است. اهمیت این عضله در درد های لگن و باسن ناشی از نزدیکی آن با عصب سیاتیک است.
عصب سیاتیک از به هم پیوستن ریشه های عصبی که از استخوان ساکروم خارج میشوند درست میشود و سپس این عصب از زیر عضله پیریفورمیس عبور میکند.
عصب سیاتیک از دو عصب مجزا به نام های عصب پرونئال مشترک و عصب تیبیال درست شده است. این دو عصب در کنار یکدیگر و در یک غلاف مشترک حرکت کرده و در نزدیکی زانو از هم جدا میشوند.
ارتباط عصب سیاتیک با عضله پیریفورمیس در افراد مختلف متفاوت است و همین تفاوت میتواند موجب تفاوت در آمادگی افراد برای ابتلا به سندروم پیریفورمیس شود.
بیشتر بخوانید : عمل سندروم پیریفورمیس
دو نوع سندروم پیریفورمیس وجود دارد که عبارتند از:
این سندروم ناشی از تغییرات آناتومیک همچون شکاف عضله ظاهر می شود. این نوع سندروم کمتر شایع بوده و تنها 15درصد از افراد به این دلیل مبتلا به این سندروم شده اند.
این نوع سندروم ناشی از ضربات ناگهانی و آسیب به عضلات لگن و باسن می باشد که این نوع عوامل نسبت به مورد اول بسیار رایج تر بوده و حدود 85درصد عامل مبتلا به سندروم پیریفورمیس به این دلیل می باشد.
علت دقیق سندروم پیریفورمیس ناشناخته است اما این بیماری بیشتر در زنان وجود دارد. مطالعات نشان داده است زنان 6 برابر مردان به سندروم پیریفورمیس دچار می شوند. سندروم پیریفورمیس یک بیماری غیر معمول است و تشخیص آن دشوار می باشد. برخی از مهمترین علتهای سندروم پیریفورمیس عبارتند از:
یک یا ترکیبی از موارد بالا می توانند بر عضله پیریفورمیس (ایجاد درد لگن) و عصب سیاتیک مجاور (باعث درد، سوزنی شدن یا بی حسی در پشت ران، لگن یا پا) تاثیر بگذارند.
علائم سندرم پیریفورمیس شامل موارد زیر می باشد:
از آنجا که سندرم پیریفیریس معمولاً در اثر ورزش یا حرکاتی مانند دویدن ایجاد می شود که به طور مکرر بر عضله پیریفورمیس تاثیر میگذارد ، پیشگیری اغلب باانجام به انداره و مناسب آن حرکت تحت نظر بهترین متخصص ارتوپد صورت میگیرد.
همچنین شما باید از دویدن یا ورزش در تپه ها یا سطوح ناهموار خودداری کنید. قبل از فعالیت به طور صحیح گرم کنید و شدت آن به تدریج افزایش یابد. هنگام دویدن ، پیاده روی یا ورزش از وضعیت خوبی استفاده کنید. در صورت بروز درد ، فعالیت را متوقف کرده و تا زمان فروکش شدن آن استراحت کنید.
روش‌های مختلف درمان و تسکین درد عصب پیریفورمیس عبارتند از:
از آنجا که این نوع درد، غالبا التهابی ست، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به کاهش التهاب در ناحیه آسیب دیده کمک کنند.
استروئیدهای پیریفورمیس
تزریقريال برای درد شدید سیاتیک ناشی از سندرم پیریفورمیس، ممکن است بخشی از درمان باشد.
تزریق پیریفورمیس
یک داروی بی حسی موضعی و کورتیکواستروئید ممکن است مستقیماً به عضله پیریفورمیس تزریق شود تا به کاهش اسپاسم و درد کمک نماید. هدف از تزریق، معمولاً کاهش درد حاد برای امکان پیشرفت در فیزیوتراپی ست.
تزریق بوتاکس
برای اسپاسم مداوم پیریفرمیس که در برابر درمان با تزریق بی حسی/ کورتیکواستروئید مقاوم است، تزریق بوتاکس که یک عامل ضعیف کننده عضله است، ممکن است مفید باشد. هدف از تزریق، کمک به شل شدن عضله و کاهش فشار بر عصب سیاتیک می باشد.
هدف از هر دو تزریق، کمک به پیشرفت بیمار با انجام حرکات کششی و فیزیوتراپی ست، به طوری که وقتی اثر تزریق بر روی عضله کشیده از بین برود، عضله همچنان در حالت کشیده و استراحت قرار داشته باشد.
با استفاده از کمپرس گرم و سرد می‌توان درمان این بیماری را تسریع نمود که به صورت زیر است:
بسته‌های یخ و ماساژ یخ
به محض بروز درد، در یک موقعیت راحت روی شکم دراز بکشید و حدود 20 دقیقه یک بسته یخ روی ناحیه درد قرار دهید. در صورت لزوم هر 2 تا 4 ساعت تکرار کنید. ترکیب ماساژ ملایم با یخ میتواند مفیدتر باشد.
روی شکم دراز بکشید و از فردی بخواهید به آرامی ناحیه دردناک را با یک یخ بزرگ ماساژ دهد. اگر یخ به طور مستقیم روی پوست (به جای بسته یخ) اعمال میشود، برای جلوگیری از یخ زدگی زمان را به 8 تا 10 دقیقه کاهش دهید.
اگر معمولا پس از فعالیت‌های خاصی درد افزایش می یابد، بهتر است بلافاصله پس از فعالیت یخ روی ناحیه قرار گیرد.
گرما درمانی
بعضی از افراد دریافته‌اند که جایگزینی سرما با گرما مفید خواهد بود. اگر از یک پد حرارتی استفاده می‌کنید، بر روی شکم دراز بکشید، پد حرارتی را به مدت 20 دقیقه روی ناحیه دردناک قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که روی پد حرارتی از به خواب نروید، زیرا ممکن است به سوختگی پوست منجر شود.
گاهی اوقات سندروم پیریفورمیس در اثر نقاط ماشه ای که عموما تحت عنوان گره های ماهیچه ای شناخته میشوند ایجاد میشود. این گره‌ها معمولا در عضلات پیریفورمیس و یا سرینی وجود دارند. فشار وارد بر این نقاط میتواند دردهای موضعی و ارجاعی را ایجاد نماید.
اکثر اوقات نقاط ماشه ای میتواند علائمی همانند سندروم پیریفورمیس را به همراه داشته باشد. این مساله یکی از دلایلی است که بسیاری از آزمایشات فیزیکی با نتایج منفی روبرو میشوند و در نتیجه زشکان قادر به تشخیص درست مشکل نخواهند بود.
اگر عامل این دردها نقاط ماشه ای باشند، ترکیبی از فشار بر این نقاط، تمرینات کششی و تمرینات تقویتی توصیه میشود.
استفاده از تحریک الکتریکی برای باسن با یک واحد تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) یا تحریک الکتریکی اینترفارنشیال (IFC) انجام میشود که به جلوگیری از درد و کاهش اسپاسم عضلانی مربوط به سندرم پیریفورمیس کمک میکند.
در مواردی که درد ماندگار است، می‌توان عضله پیریفورمیس را برای تسکین علائم برید، اما این کار به ندرت انجام میشود.
اکثر بیماران مبتلا به سندرم پیریفورمیس به متخصص طب فیزیکی مراجعه میکنند. پزشک پس از ارزیابی وضعیت بیمار، از روش‌های زیر برای رفع گرفتگی عضله و تسکین درد عضله پیریفورمیس استفاده میکند:
روش‌های درمانی طب فیزیکی غالباً با گرما درمانی شروع میشود. متخصص طب فیزیکی پد گرمایی را روی عضله باسن قرار می‌دهد. گرما عضله پیریفورمیس را شل میکند و درد و گرفتگی آن را برطرف میکند.
اولتراسوند نیز یکی از روش‌هایی است که برای ایجاد حرارت عمقی در ناحیه باسن به کار برده میشود. امواج صوتی پرتوان در درمان اولتراسوند از پوست عبور داده میشود. اثر ایجاد حرارت عمقی اولتراسوند به منظور آماده کردن عضله پیریفورمیس برای درمان دستی و تمرین‌های کششی عضله ایده‌آل است.
درمان‌های دستی مانند ماساژ عمقی و گونه‌های تخصصی موبیلیزاسیون (متحرک‌سازی) بافت نرم، در ابتدای دوره درمان سندرم پیریفورمیس به کار برده میشود. متخصص طب فیزیکی مفصل ران و پا را در موقعیتی قرار می‌دهد که ارسال سیگنال‌های عصبی به عضله پیریفورمیس متوقف شود.
ورزش درمانی، به ویژه تمرین‌های کششی، تحریک عصب سیاتیک را از بین می‌برد. انجام دادن تمرین‌های کششی، به خصوص پس از گرمادرمانی و درمان‌های دستی مفید است. متخصص طب فیزیکی بیمار را در حالتی قرار می‌دهد که عضله پیریفورمیس تحت کشش مناسبی قرار بگیرد.
علاوه بر تمرین‌های کششی که در کلینیک انجام میشود، متخصص چند تمرین کششی ساده پیریفورمیس را نیز به بیمار آموزش می‌دهد تا در خانه انجام بدهد. تمرین‌های کششی را باید هر چند ساعت یک بار انجام بدهید. هنگام انجام دادن تمرین‌های کششی احتیاط کنید و به خودتان سخت نگیرید تا دچار آسیب‌دیدگی بیشتر نشوید.
وقتی علائم بهتر شد، متخصص طب فیزیکی درمان‌های پیشرفته‌تر، مانند آموزش حالت اندامی مناسب، تقویت عضله و تقویت کلی عضلات بدن را شروع میکند. هر چند دوره بهبود و توانبخشی تمام بیماران یکسان نیست، به طور کلی انتظار می‌رود که برگزاری دو یا سه جلسه طب فیزیکی و یا فیزیوتراپی در هفته، به مدت شش تا هشت هفته موجب درمان سندرم پیریفورمیس شود.
تمرینات کششی زیر برای رفع گرفتگی عضله پیریفورمیس مفید می باشند.
مطابق شکل زیر حالت طاق باز دراز کشیده و پای مبتلا را روی زانوی پای دیگر قرار داده و کشش را از طریق جمع کردن زانوی مقابل درناحیه انجام دهید حرکت را میتوانید به صورت مقداری مکث در انتهای حرکت و تکرار آن با پای مقابل انجام دهید تعداد انجام ده مرتبه و سه ست قابل انجام خواهد بود.
در برخی موارد ممکن است فیزیوتراپیست متخصص مطابق شکل زیر اقدام به کشش عضله پیریفورمیس نماید همانطور که در شکل ملاحظه می گردد کشش از طریق جمع کردن زانو و چرخش داخل انجام می شود.
مطابق شکل زیر می توانید از طریق استفاده یک توپ و یا فوم رولر در شکل بعدی اندام مبتلا را روی زانوی مقابل قرار داده و کشش همراه با فشار روی توپ و فوم را انجام دهید حرکت با زمان بیشتر نتیجه مطلوب خواهد داشت.
کشش عضله پیریفورمیس می تواند مطابق شکل زیر توسط خود شخص نیز انجام شود. همانطور که ملاحظه می نمایید زانو را به سمت سینه جمع کرده مقداری چرخش به داخل انجام می شود حرکت میتواند با مکث در انتها و تنفس عمیق در چند ست تکرار شود.
یکی از ورزشهای مناسب در بهبود گرفتگی های عضلانی ورزش یوگا می باشد. مطابق شکل زیر حرکت یوگا برای کشش عضله پیریفورمیس در پای راست انجام میشود.
برای سهولت در امر کشش میتوانید مقابل را در زیر تنه قرار داده به نحوی که پاشنه پا در زیر شکم قرار گرفته به سمت زانوی راست خم می شوید این حرکت برای کشش عضله پیریفورمیس بسیار مناسب است.
میتوانید با تماس با کلینیک درد دکتر سیامک مرادی و مشاوره از عارضه خود اطمینان حاصل کنید.همچنین از طریق لینک زیر میتوانید جراحی توسط دکتر سیامک مرادی را مشاهده کنید.
عضو هیات مدیره انجمن درد ایران و عضو انجمن جهانی درد امریکا (IASP) می باشم. همچنین عضو کارگروه ستاد سلولهای بنیادی نهاد ریاست جمهوری نیز هستم. در حوزه های مختلف کنترل و درمان انواع دردهای بدن به بیماران و مراجعه کنندگان خدمات ارائه میکنم.
بسیار بسیار ممنون و متشکر بابت توضیحات کاملتون
فقط اگر ورزشهای مربوط به آزاد سازی این عضله رادر توضیحات میگنجاندید بهتر میشد.
سلام
درمان به دقیق اینکه برای هر بیمار بسته به شرایطش متفاوت است باید بعد از بررسی مدارک پزشکی انجام شود
سلام
برای سندرم پیریفورمیس من چندباری به پزشک مراجعه کردم امابجزاینکه دواهای آرامبش وضددرد دادکه درجریان استفاده دواهاراحت بودم امابعدازدواکدام نتیجه ای نگرفتم میشه برام بگوید که بایدچیکنم ممنونم میشم بابت همراهی تان تشکر.
سلام
تزريق عضله پيريفورميس ميتونه به شما كمك كند
سلام
من سمت چپ لگن یه برآمدگی زیر دستم حس میکنم درد کمر و پای چپ هم داشتم ام آر آی و نوارعصب هم دادم گفتن نرمال وتشخیص گرفتگی این عضله رو دادن.رفتم فیزیوتراپی با لیزر و طب سوزنی و …… انجام دادن خیلی بهتر شدم ولی نه کاملا. فیزیوتراپ گفتن ۳ ماه صبر کنم درست میشه.نظر شما چیه؟
سلام
اگر درگيری عضله باشه ممكنه نياز به تزريق باشه
سلام وقت بخیر،ضمن تشکر فراوان از آگاه سازی شما، ام آر ای رفتم دکتر ستون فقرات گفت مشکل خاصی ندارم ولی چون درد سیاتیک بیش از 10 سال هست که بصورت مزمن اذیتم میکنه و از انجایی که با انجام حرکات ورزشی فوق الاشاره بهتر میشوم پس احتمال زیاد مشکلم ازاین سندرم پیریفورمیس هست؟ چرا هیچ دکتری بهم نگفت پس!! تشکر از شما
دوستان مشکل عصب یه مشکلی هست که بیشتر دکترا اونو نمیفهمن و فقط با قرص و مسکن شما رو اروم میکنند اگه شما به مدت زیادی مثلا یک سال یا دو سال هست درد دارین که دردتون با نشستن بیشتر میشه درست ته ته لگن و وقتی فشار میاد درد میگیره مطمئن باشین از همین سندروم هست اگه درد به پشت پای چپتون میزنه داره به عصب سیاتیک فشار میاره تنها راه درمان تزریق هستش و فیزیوتراپی
ممنونم خیلی خوب بود