یکی از نوین‌ترین و پیشرفته‌ترین روش‌های جراحی، آندوسکوپی است.
آندوسکوپی (درون پژوهی) روشی است که با استفاده از برشی کوچک و وارد کردن دوربینی با توان بینایی بالا می‌توان اندام‌های درونی بیمار را بر روی یک صفحه تلویزیون دید و از این امکان برای بهتر و دقیق‌تر یافتن محل ضایعه و در نتیجه بهتر عمل کردن استفاده کرد.
عمل جراحی آندوسکوپی دیسک کمر با پیشرفت تکنولوژی و گسترش سیستم‌های دیجیتالی و دوربین‌های پرقدرت و بسیار ظریف توانایی‌هایی جدیدی نیز در سیستم پزشکی ایجاد شد.
کاربرد این جراحی در رشته جراحی مغز و اعصاب نیز چون دیگر رشته‌ها چهره این جراحی و نحوه درمان و پیش‌آگهی بیماران را به نحو نا باورانه‌ای دگرگون کرده است.
مزایای جراحی دیسک به روش آندوسکوپی
جراحی اندوسکوپی رویکرد جدیدی برای
درمان تنگی کانال نخاعی و
بیرون زدگی دیسک کمر ایجاد کرده است.تکنیک جراحی آندوسکوپی باعث کمترین صدمه به بافت‌های اطراف ستون فقرات می‌شود. به این صورت که اعصاب و کانال نخاعی کاملا دست نخورده باقی می‌ماند و احتمال عوارض و چسبندگی‌های بعد از عمل جراحی به حداقل می‌رسد.با توجه به آسیب بافتی حداقل در این روش جراحی، عمل جراحی اندوسکوپی با درد کمتری (در مقایسه با جراحی باز) همراه است، بنابراین نیازی به بیهوشی عمومی نمی‌باشد.
پس مزایای آندوسکوپی به شرح زیر است
- درد بسیار کم حین جراحی
- عدم آسیب به بافت عصبی و عضلات
- عدم آسیب به کانال نخاعی
- امکان خارج کردن کامل دیسک برحسب نظر فوق تخصص درد
- طول کوتاه عمل جراحی (30 الی 45 دقیقه)
- درصد وفقیت بسیار بالای عمل دیسک
کاربردهای عمل آندوسکوپی
- آرتریت و خارهای استخوانی ستون فقرات
- بیماری فاست مزمن (درد و اسپاسم کمر هنگام تکیه دادن به پشت)
- برجستگی دیسک
- اسپوندیلولیستزی (سر خوردن مهر)
- رادیکولیت یا رادیکولوپاتی
- فتق دیسک
- درد سیاتیک
- عمل جراحی ناموفق کمر
- دیسکوژنیک یا درد پایین کمر
- تنگی فورامینال (تنگی کانال نخاعی)
مزایای جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
- عدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان
- کوتاه شدن زمان طول عمر
- عدم نیاز به برش و شکاف عمیق در ستون فقرات و ایجاد شکاف کوچک بین
- عفونت و عوارض کمتر بعد از جراحی دیسک کمر
- کاهش خونریزی و دردهای مزمن بعد از عمل جراحی
- میزان چسبندگی کمتر بعد از جراحی دیسک کمر
- محل کوچک تر برش جراحی ۲ – ۱٫۵ سانتیمتر
- آسیب حداقل به عناصر نرمال ناحیه
- طول عمل کوتاه
- امکان ترخیص بیمار عصر روز عمل
- انجام فعالیت بلافاصله پس از عمل
- بازگشت به کار بعد از ۴-۶ هفته
با وجود مزایای فوق، تجربه جراح در میزان موفقیت بسیار مهم است.در برخی موارد که بیرون زدگی شدید است (دو طرفه و مرکزی) ، استفاده از اندوسکپیک دیسک کمری مفید نیست و در برخی موارد انجام روش های معمول با برداشتن کامل دیسک و فشار آن بر عناصر عصبی بهتر و موفق تر از برداشتن ناکافی دیسک با آندوسکوپ است.
عمل آندوسکوپی دیسک چگونه انجام می‌شود؟
ابتدا با استفاده از کلیشه‌های رادیولوژی و ام آر آی محل ورود آندوسکوپ دقیقاً تعیین می‌گردد این مسیر را اصطلاحاً مسیر بی خطر (Safe zone) می‌نامند.بدین معنا که عبور وسایل از این مناطق هیچ عارضه‌ای برای بیمار ایجاد نمی‌کند در محل عمل برش کوچک و در مسیر حرکت آندوسکوپ داروی بی‌حسی موضعی تزریق می‌گردد و لذا بیمار هیچگونه دردی را احساس نمی‌کند و در حین عمل بیدار و هوشیار می‌باشد.
ابتدا با راهنمایی وسیله رادیولوژی (فلوروسکوپ) یک برش نیم سانتی متری در محل ورود
وسائل آندوسکوپی داده می‌شود از این برش لوله‌های کوچکی به سمت دیسک پاره شده وارد می‌شوند.پس از رسیدن این لوله‌ها به محل بیرون زدگی دیسک در سوراخ بین مهره‌ای (فورامن) دوربین آندوسکوپ وارد شده و بیرون زدگی دیسک مشاهده گردیده و سپس بوسیله فورسپس (چنگک)های خاص که از طریق لوله آندوسکوپ وارد می‌شود قسمت دیسک پاره شده کنده و خارج می‌شود.پس از آن دیواره دیسک با رادیوفرکوئنسی
RF ترمیم می‌گردد و در پایان آندوسکوپی لوله‌ها خارج می‌شوند و محل ورود نیم سانتی متری در پوست فقط یک عدد بخیه کوچک می‌شود.
نتیجه عمل آندوسکوپی دیسک کمر
اکثر بیمارانی که
جراحی دیسک کمر انجام داده‌اند، نتایج مطلوبی از این جراحی دریافت کرده‌اند؛ طبق آمار به دست آمده 80 درصد از بیماران، پس از انجام این جراحی بهبود یافته‌اند.
دوران نقاهت جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
در اکثر موارد بیمارانی که عمل آندوسکوپی دیسک کمر انجام داده‌اند، پس از گذشت 24 ساعت از جراحی، ترخیص شده و به منزل باز می‌گردند ؛معمولا بیماران پس از گذشت 2 هفته می‌تواند به انجام فعالیت‌های شخصی خود بپردازند؛ اما برای انجام فعالیت‌های ورزشی باید مدتی صبر کنند.
دیسک‌هایی را می‌توان با جراحی آندوسکوپی دیسک درمان کرد؟
۱ – برای درمان آندوسکوپی دیسک بیماران انتخاب می‌شوند که درد یک طرف دارند. مثلا درد سیاتیکی پای چپ یا راست دارند. بنابراین اگر بیماری درد سیاتیکی در دو طرف راست و چپ داشته باشد، معمولاً مناسب برای عمل آندوسکوپی نیست.۲ – بیمارانی مناسب برای آندوسکوپی دیسک هستند که درد اندام تحتانی یا درد سیاتیک آنها بیشتر از درد کمر باشد بنابراین بیمارانی که فقط درد کمر دارند معمولاً مناسب برای آندوسکوپی نیستند.۳ – بیمارانی که در ام آر آی آنها علائم کلسیفیه شدن یا استخوانی شدن دیسک دیده نشود یا پارگی دیسک در یک طرف باشد مناسب برای عمل آندوسکوپی هستند. بنابراین بیمارانی که دیسک آنها در مرکز قرار گرفته یا دچار کلسیفیه استخوان شده است برای این کار مناسب نیستند.۴ – بیمارانی که علاوه بر پارگی دیسک، تنگی کانال نخاعی دارند، معمولاً مناسب برای عمل آندوسکوپی نیستند زیرا نمی‌توان آندوسکوپ را وارد از طریق سوراخ بین مهره تنگ وارد فضای دیسکی کرد.
آندسکوپ وسیله‌ایست که با آن می‌توان، تصویر مهره‌ها را با بزرگنمایی بسیار عالی دید. نیاز به ایجاد شکاف عمیق در کمر و یا نیاز به برداشتن استخوان‌ها و عضلات برای جراحی دیسک نیست و به راحتی می‌توان دیسکی که بر عصب فشار آورده را بیرون آورد.
ابتدا با راهنمایی وسیله رادیولوژی (فلوروسکوپ) یک برش نیم سانتی متری در محل ورود وسائل آندوسکوپی داده می‌شود از این برش لوله‌های کوچکی به سمت دیسک پاره شده وارد می‌شوند.پس از رسیدن این لوله‌ها به محل بیرون زدگی دیسک در سوراخ بین مهره‌ای (فورامن) دوربین آندوسکوپ وارد شده و بیرون زدگی دیسک مشاهده گردیده و سپس بوسیله فورسپس (چنگک)های خاص که از طریق لوله آندوسکوپ وارد می‌شود قسمت دیسک پاره شده کنده و خارج می‌شود.پس از آن دیواره دیسک با رادیوفرکوئنسی RF ترمیم می‌گردد و در پایان آندوسکوپی لوله‌ها خارج می‌شوند و محل ورود نیم سانتی متری در پوست فقط یک عدد بخیه کوچک می‌شود.