سندرم تونل رادیال و درمان آن
- Home
- سندرم تونل رادیال و درمان آن
سندرم تونل کوبیتال و سندرم تونل رادیال به اندازه‌ی نوع معروف‌تر خود یعنی سندرم تونل کارپال شناخته شده نیستند، اما سبب درد شدید، کرختی، گزگز شدن و ضعف عضله در دست‌ها و بازو‌ها میشوند.
سندرم تونل کوبیتال و سندرم تونل رادیال به اندازه‌ی نوع معروف‌تر خود یعنی سندرم تونل کارپال شناخته شده نیستند، اما سبب درد شدید، کرختی، گزگز شدن و ضعف عضله در دست‌ها و بازو‌ها میشوند.
علت شایع تمام سندرم‌های فشار عصبی، افزایش فشار است که معمولا از فشار استخوان یا بافت همبند بر یک عصب در مچ دست، بازو‌ها یا آرنج ناشی میشود.
در بیشتر موارد، سندرم تونل کوبیتال و سندرم تونل رادیال با درمان‌های معمول قابل کنترل‌اند، اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی برای کاهش فشار بر عصب مورد نظر باشد.
از بین هر دو مهره گردنی مجاور، در هر طرف یک عصب خارج میشود که به آن ریشه عصبی Nerve root میگویند. هشت ریشه عصبی گردنی (در هر طرف گردن) در محلی که به آن شبکه بازویی میگویند با یکدیگر شبکه شده و در نهایت چند عصب از آن خارج میشوند.
سه عصب که از بقیه مهم ترند اعصاب رادیال و مدیان و اولنار هستند که تمام مسیر را از گردن تا نوک انگشتان دست طی میکنند.
عصب رادیال در ناحیه بازو از پشت استخوان بازو عبور کرده و سپس در پایینتر چرخیده و خود را به سطح خارجی آرنج میرساند. در آنجا عصب از داخل تونلی بافتی که بوسیله عضلات ساعد تشکیل شده عبور میکند.
مهمترین آنها عضله ای بنام سوپیناتور Supinator muscle است. عصب رادیال از زیر عصب سوپیناتور عبور کرده و سپس به پشت ساعد رفته و رشته های متعدد آن به عضلات آن ناحیه عصب دهی میکنند.
عصب رادیال در ناحیه زیر بغل ممکن است در اثر فشار خارجی دچار آسیب و نروپاتی شود که معمولا این فشار به علت استفاده نادرست از عصای زیر بغل ، به عصب وارد می شود و به آسیب حاصله crutch palsy گفته می شود.
در کراچ پالزی ممکن است اعصاب دیگر از جمله عصب مدیان و عصب آگزیلاری هم دچار آسیب شوند.
نوروپاتی عصب رادیال در ناحیه زیر بغل خود را به صورت ضعف یا افتادگی مچ دست وانگشتان، ضعف عضله سه سر پشت بازو و گزگز یا بی حسی پشت بازو، ساعد و دست نشان می دهد.
محل احساس علائم حسی در شکل زیر نشان داده شده است.
شایعترین محلی که عصب رادیال دچار آسیب می شود ناحیه بازو است و همانگونه که گفته شد در نواحی میانی بازو عصب رادیال در مجاورت استخوان بازو قرار می گیرد، (spiral groove) ، و به همین دلیل مستعد آسیب می باشد .
اگر عصب رادیال براثر فشار طولانی مدت خارجی دچار آسیب شود اصطلاحا به آن فلج شب شنبه (Saturday night palsy) یا honeymooners palsy گفته می شود که دراین حالت معمولا بازو بین بدن شخص و لبه صندلی یا سطح محکم زمین یا سر شخصی دیگر به مدت طولانی قرار می گیرد و منجر به آسیب عصب رادیال می شود.
عصب رادیال در ناحیه بازو ممکن است به دنبال شکستکی استخوان بازو یا جراحی نیز دچار آسیب شود .
آسیب عصب رادیال در بازو خود را به صورت افتادگی مچ دست و ضعف در باز کردن انگشتان وبی حسی یا گزگز و مور مور شدن پشت دست خود رانشان می دهد.
عصب رادیال در ساعد هنگام عبور از عضله سوپیناتور و لبه فیبروتیک آن (arcade of frohse) ممکن است تحت فشار قرار گیرد ویا در اثر شکستگی استخوان ساعد دچار آسیب شود که به صورت افتادگی مچ دست و انگشتان بدون علائم حسی خود رانشان می دهد.
به این قسمت از عصب رادیال، عصب بین استخوانی خلفی و به آسیب آن نروپاتی عصب بین استخوانی خلفی (posterior interosseous neuropathy or PIN) گفته می شود و از آنجا که یک عصب حرکتی است ، آسیب آن علائم حسی مانند خواب رفتگی ، گزگز و مورمور شدن ایجاد نمی کند.
عصب رادیال سطحی حسی در ناحیه مچ دست ممکن است دچار آسیب شود که می تواند ناشی از ضربه و پارگی آن ناحیه باشد یا ناشی از فشار خارجی مانند دستبند تنگ یا ساعت مچی تنگ.
به نروپاتی عصب رادیال حسی سطحی cheiralgia paresthetica یا سندروم وارتنبرگ می گویند که از علل ناشایع درد ، خواب رفتگی و گزگز مچ و پشت دست می باشد.
از آنجا که این عصب ، یک عصب حسی است ، آسیب آن هیچگونه ضعف عضلانی ایجاد نمی کند.
سندروم تونل رادیال زمانی ایجاد می شود که عصب رادیال در حین عبور از کانال بخش بالایی ساعد فشرده شده یا دچار ساییدگی شود.
این فشرده شدن می تواند موقتی باشد مانند بلند کردن یک کیسه در حالت صاف بودن دست، یا بصورت دائمی باشد مانند انجام فعالیت‌هایی نظیر کارهای کامپیوتری و استفاده از ماوس کامپیوتر.
همچنین فعالیت‌های دیگری نظیر گردگیری کردن، جاروبرقی کشیدن و یا رانندگی باعث ایجاد درد میشود. همچنین علت فشرده شدن عصب رادیال به ندرت میتواند ساختاری باشد، که در این حالت این عصب توسط بافت‌های اطراف آن تحت فشار قرار می‌گیرد.
هرچه عصب بیشتر تحت فشار باشد، حساس‌تر شده و این وضعیت به آسانی توسط یک فعالیت مشابه بدتر میشود، که اغلب به همین دلیل است که فرد احساس میکند که شرایطش به مرور زمان بدتر می شود.
وضعیت گردن و پشت ممکن است با محدود کردن توانایی عصب برای حرکت آزادانه در کانال خود بر سندرم تونل رادیال تاثیر بگذارد و شرایط فشرده شدن عصب را آسان‌تر کند.
علائم سندروم تونل رادیال به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب رادیال در ناحیه آرنج و در حین عبور از تونل رادیال ایجاد می شود. علل این فشار ممکن است هر کدام از موارد زیر باشد.
مهمترین علامت این بیماری احساس درد در سطح خارجی آرنج است. علائم سندروم تونل رادیال بسیار شبیه به علائم تنیس البو یا آرنج تنیس بازان است.
خصوصیات درد در سندروم تونل رادیال از لحاظ زیر مانند درد تنیس البو است.
درد روی اپی کندیل خارجی آرنج (برجستگی استخوانی که در سطح خارجی آرنج و درست زیر پوست لمس میشود) است.
شدت درد با خم کردن مچ دست به پشت شدیدتر میشود با این حال تفاوت هایی هم بین این دو بیماری هست.
در تنیس البو درد درست در محلی که عضلات اکستانسور یا باز کننده ساعد به اپی کندیل خارجی میچسبند شروع میشود ولی در سندروم تونل رادیال محل درد بیشتر در ۵ سانتیمتر پایینتر از اپی کندیل خارجی است یعنی جایی که عصب از داخل تونل رادیال و به عبارت دیگر از زیر عضله سوپیناتور عبور میکند.
درد تونل رادیال بیشتر بصورت یک احساس خستگی شدید در محل است.
در سندروم تونل رادیال به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب رادیال عضلات پشت ساعد ضعیف شده و بیمار در گرفتن و بلند کردن اشیاء دچار مشکل و ضعف میشود.
برای اینکه بفهمید آیا سندرم تونل رادیال دارید، باید توسط یک متخصص پزشکی معاینه شوید. پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا علائم شما ناشی از سندرم تونل رادیال است یا یک بیماری دیگری.
همچنین پزشک در طول معاینه، سؤالاتی در مورد درد خواهد پرسید. از آنجایی که سندرم تونل شعاعی ناشی از حرکات تکراری است، ممکن است در مورد کار و سرگرمی‌های فرد نیز بپرسد.
مقاومت فیزیکی
چند آزمایش وجود دارد که متخصص مغز و اعصاب انجام می دهد تا ببیند چه عواملی باعث درد می شود.
ممکن است از فرد خواسته شود که از بازو و دست خود برای فشار دادن در برابر مقاومت بدون خم کردن آرنج خود استفاده کند یا از انگشت میانی خود برای فشار دادن به مقاومت استفاده کند. درد هنگام انجام هر یک از این حرکات از علائم سندرم تونل رادیال است
الکترومیوگرافی (EMG) یا نوار عصب و عضله
در برخی موارد، ممکن است نوار عصب و عضله انجام دهید. EMG به پزشکان اجازه می دهد تا میزان عملکرد عضلات و اعصاب از جمله عصب رادیال را مشاهده کنند.
نوار عصب و عضله دارای دو بخش است:
در طول مطالعه هدایت عصبی، الکترودهایی بر روی پوست بازوی شما قرار داده می شود تا میزان ارتباط عصب شعاعی و عضلات سه سر را اندازه گیری کنند.
برای بخش EMG سوزنی آزمایش، از یک سوزن برای وارد کردن الکترودها در عضله بازو استفاده می شود. این الکترودها فعالیت الکتریکی عضله را اندازه گیری می کنند.
اگر نتایج EMG نشان دهد که درد شما ناشی از آسیب به عصب رادیال شما در تونل رادیال است، سندرم تونل رادیال تشخیص داده می شود.
برخی عوامل بالقوه خطر سندرم تونل رادیال را افزایش می دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان بیماری مشکل است. مهمترین اقدام اولیه در درمان سندروم تونل رادیال (درد آرنج) اجتناب از انجام حرکاتی است که شدت درد را افزایش میدهند.
در حین جراحی تمام مسیری که عصب رادیال از زیر عصب سوپیناتور و از داخل تونل رادیال عبور میکند در دید جراح قرار گرفته و نقاطی که در آنها به عصب فشار وارد میشود آزاد میشوند تا فشار از روی عصب رادیال برداشته شود.
تشخیص دقیق علت بیماری در انتخاب بهترین درمان برای سندرم تونل رادیال بسیار مهم است. فیزیوتراپیست قادر خواهد بود با دقت آرنج فرد را بررسی کرده و عامل ایجاد درد را شناسایی کند.
با بررسی سوابق بیمار و انجام تست‌های مختلف منبع درد و سهم عوامل مختلف مانند موقعیت و بار ایجاد شده در ایجاد درد تعیین میشود.
در سندرم تونل رادیال، مدیریت زودهنگام بیماری برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب به عصب از طریق هرگونه آسیب جسمی یا التهاب و تورم ثانویه ضروری است.
اگر مشکل کاهش حس لامسه وجود داشته باشد، نتیجه به طور کلی خیلی خوب نخواهد بود. بنابراین تشخیص زودهنگام و دقیق نوع مشکل ضروری است.
برخی از اقدامات مربوط به فیزیوتراپی ممکن است شامل موارد زیر باشد: کشش عضلات قفسه سینه، گردن و بخش بالایی پشت بدن برای کاهش نقش این عضلات در فشار بر بافت عصبی. همچنین ممکن است از سونوگرافی، طب سوزنی یا یخ برای این کار استفاده شود.
ممکن است به فرد انجام تمرینات کششی توصیه شود و یا اینکه پشت خود را برای کمک به بهبود وضعیت قرارگیری بدن با نوارچسب‌های طبی ببندد. این برنامه‌ها ممکن است شامل یک برنامه ورزشی جهت انجام دادن در باشگاه باشد و یا تمریناتی باشد که بتوان آنها را در خانه انجام داد.
درمان دیگری که فیزیوتراپیست ممکن است استفاده کند حرکت دادن گردن است که می تواند به جابجایی وضعیت عصب کمک کند. این کار ممکن است شامل حرکات کششی خاص و یا حرکات چرخشی باشد که به جابجا شدن عصب رادیال عبوری از اطراف آرنج کمک کند.
فیزیوتراپیست میتواند با شما درباره اینکه آیا شما نیاز به تست‌های پزشکی بیشتری دارید یا نه، آیا نیاز به مشاوره پزشکی و یا تزریق دارو دارید و یا آیا نیاز به مراجعه به پزشک متخصص هست یا خیر صحبت کند.
لیزر درمانی (تحریک با بیو-عکس) یک درمان غیر تهاجمی است که در آن از نور و یا نورهایی با انرژی نزدیک به انرژی نور مادون قرمز استفاده میشود که سبب میشود یک بافت در بدن پاسخ های بیوشیمیایی خاصی مانند ترمیم بافت آسیب دیده را از خود نشان می دهد.
بسیاری از افراد بعد از تحریک الکتریکی عصبی از روی پوست یا با یک واحد TENS احساس تسکین درد میکنند. این موارد بصورت داروهای بدون نسخه در دسترس هستند و اغلب در درمانگاه‌های فیزیوتراپی استفاده میشوند. طب سوزنی همچنین میتواند به تسکین درد و التهاب در ساعد کمک کند.
گاهی اوقات علائم سندروم تونل رادیال حتی پس از ماه ها درمان کاهش نمی یابند. در این موارد ممکن است عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل باشد.
هدف از جراحی سندروم تونل رادیال کاهش فشار غیر طبیعی روی عصبی است که از داخل تونل رادیال می گذرد. جراح شکافی در خارج آرنج تا پائین ساعد، جائیکه عصب رادیال زیر عضله اسپسناتور می رود، ایجاد می کند.
با کنار زدن بافت های نرم جراح محلی که عصب رادیال ممکن است در داخل تونل رادیال تحت فشار است را تشخیص می دهد. ممکن است عصب در نقاط مختلفی درگیر باشد و ضروری است تمامی نواحی مشکل ساز احتمالی برررسی شوند.
هر قسمتی از تونل که سبب درگیر شدن عصب شده است جدا می گردد. این امر باعث فراخ شدن تونل و آزاد شدن عصب می شود. در پایان پوست بخیه می شود.
این عمل جراحی نیاز به بستری شدن ندارد. جراحی ممکن است با بیهوشی عمومی یا بیهوشی موضعی انجام شود.
عضو هیات مدیره انجمن درد ایران و عضو انجمن جهانی درد امریکا (IASP) می باشم. همچنین عضو کارگروه ستاد سلولهای بنیادی نهاد ریاست جمهوری نیز هستم. در حوزه های مختلف کنترل و درمان انواع دردهای بدن به بیماران و مراجعه کنندگان خدمات ارائه میکنم.
واقعا عالی و مفید بود ممنونم