سردرد تنشی رایج ترین نوع سردرد است، این می تواند باعث درد خفیف ، متوسط ​​یا شدید در پشت چشم و سر و گردن شود. برخی از افراد می گویند سردرد تنشی مانند نوار محكمی در اطراف پیشانی آنها احساس می شود.

بیشتر افرادی که سردردهای تنشی را تجربه می کنند ، سردردهای اپیزودیک دارند. این موارد به طور متوسط ​​یک یا دو بار در ماه اتفاق می افتد. با این حال ، سردردهای تنشی نیز می توانند مزمن باشند.
این سردرد شامل دوره های سردرد است که بیش از ۱۵ روز در ماه ادامه دارد. زنان دو برابر مردان دچار سردردهای تنشی می شوند.

انواع سردرد تنشی

برای کمک به پزشکان در تشخیص سردردهای تنشی، انجمن بین‌المللی سردرد (IHS) آن‌ها را به صورت اپیزودیک (گاه‌به‌گاه) یا مزمن (مداوم یا تکرار شونده) طبقه‌بندی می‌کند. به این طبقه‌بندی‌ها زیرشاخه‌‎هایی نیز اضافه شده است.

• سردرد تنشی اپیزودیک غیرمکرر:

حداقل 10 بار در سال دچار سردرد خواهید شد که به طور متوسط کمتر از یک روز در ماه اتفاق می‌افتد و بدون حالت تهوع است. سردرد ممکن است از 30 دقیقه تا 7 روز طول بکشد. همچنین ممکن است حساسیت به نور یا صدا وجود داشته باشد اما در آن تهوع یا استفراغ وجود ندارد.

• سردرد تنشی اپیزودیک مکرر:

10 بار یا بیشتر در سال این سردرد را تجربه خواهید کرد که بین 1 تا 14 روز در هر ماه و بطور متوسط بین 12 تا 180 روز در سال و بدون حالت تهوع اتفاق می‌افتد.
این نوع سردرد ممکن است از 30 دقیقه تا 7 روز به طول انجامد و ممکن است حساسیت به نور یا صدا وجود داشته باشد اما در آن تهوع یا استفراغ وجود ندارد.

• سردرد تنشی مزمن:

این سردردها به طور متوسط حداقل 15 روز در هر ماه و بیش از 3 ماه رخ می‌دهند. ممکن است در این وضعیت حالت تهوع خفیف، حساسیت به نور، صدا و یا تمام این موارد را داشته باشید.
سردرد ممکن است ساعت‌ها طول بکشد و قطع شود یا ممکن است ادامه‌دار باشد.
اگر سردردهای تنشی اپیزودیک را تجربه می‌کنید ممکن است با گذشت زمان دچار سردردهای تنشی مزمن شوید.

علل ایجاد سردردهای تنشی

علت‌های سردردهای فشاری ناشناخته‌اند. پزشکان معتقد بودند که سردردهای فشاری مربوط به انقباضات عضلات در صورت، گردن و جمجمه بوده است در اثر قرارگیری در معرض استرس، فشار و یا یک موقعیت احساسی شدید، اما تحقیقات این فرضیه را رد کرده است.

شایع‌ترین تئوری در مورد علل سردردهاٰ حساسیت شدید به درد در افراد دارای سردردهای فشاری است افزایش حساسیت در لمس عضلات که شایع‌ترین نشانه سردردهای فشاری محسوب می‌شود، احتمالاً «از یک سیستم درد حساس منشأ می‌گیرد.
قرارگیری در معرض استرس یکی از علل گزارش‌شده در ایجاد سردردهای فشاری است.

سردردهای فشاری به دلیل اینکه به‌شدت شایع هستند، بر برون ده کاری افراد و کیفیت کلی زندگی‌شان تأثیرگذار است مخصوصاً «اگر این سردردها مزمن شوند.
این دردها ممکن است شمارا در خانه نگه دارد و اگر مجبور باشید سرکار بروید ولی کارایی شمارا به‌شدت پایین بیاورد.

• الکل؛
• خستگی چشم؛
• خشک شدن چشم؛
• خستگی؛
• سیگارکشیدن؛
• سرماخوردگی یا آنفولانزا؛
• عفونت سینوسی؛
• کافئین؛
• نوع ایستادن یا نشستن غلط؛
• استرس عاطفی.

علائم و نشانه های سردردهای تنشی

علائم و نشانه های متداول این نوع از سردردها عبارتند از:

• دردی که از پشت سر و بخش فوقانی گردن شروع می شود و افراد آن را به صورت یک نوار فشار دهنده توصیف می کنند. این درد ممکن است دور تا دور سر را نیز در بر بگیرد.
• بیشترین فشار در ناحیه شقیقه ها یا ابروها احساس می شود یعنی جایی که عضلات تمپورالیس و فرونتالیس قرار گرفته اند.
• شدت درد متغیر است اما معمولا ناتوان کننده نیست. به این معنا که مانع انجام فعالیت‌های روزانه فرد نمی شود. درد در این نوع سردردها معمولا دو طرفه است.
• درد با هاله، تهوع، استفراغ و یا حساسیت به نور و صدا همراه نیست.
• درد به صورت گه گاه اتفاق می افتد. با این حال در برخی افراد هر روز و به صورت مکرر بروز می یابد.
• درد اختلالی در عملکرد اکثر افراد ایجاد نمی کند.

تفاوت سردرد تنشی (سردرد عصبی) با میگرن چیست؟

• گاهی تشخیص بین سردرد تنشی شدید و مزمن و میگرن مشکل می شود سردرد تنشی بر خلاف میگرن با فعالیت های روزانه تشدید نمی شود و با تهوع و استفراغ همراه نیست .
• در میگرن حساسیت به نور و صدا وجود دارد که در سردرد تنشی معمولا وجود ندارد یا اینکه به یکی از این ها وجود دارد ( بیشتر صدا).
• گاهی هم ممکن است فرد نشانه های سردرد میگرن تنشی ( میگرن عصبی ) را داشته باشد که ترکیبی از هر دو نوع سردرد است .

سردرد تنشی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان سردرد تنشی به عامل‌های مختلفی بستگی دارد. ممکن است سردرد تنشی 30 دقیقه طول بکشد یا ماه‌ها ادامه داشته باشد ـ البته سردرد تنشی طولانی مدت نادرتر است.
به طور کلی علائم سردرد تنشی اپیزودیک معمولاً به آهستگی شروع می‌شود و زودتر هم به پایان می‌رسد. سردرد تنشی غالباً اواسط روز رخ می‌دهد. سردرد اپیزودیک معمولاً بیشتر از یک هفته طول نمی‌کشد.

علائم سردرد تنشی مزمن گاهی چند ماه ادامه دارد. برخی بیماران میزان ثابتی از درد را روزها تحمل می‌کنند. به ندرت پیش می‌آید که سردرد مزمن کیفیت زندگی را مختل کند.

راهکارهای پیشگیری از سردرد تنشی کدامند ؟

سردرد تنشی موقعی اتفاق می افتد که عضلات گردن، شانه و سر و صورت شما دچار انقباض و سفتی شوند.
شما ممکن است نتوانید به طور کامل از این اتفاق جلوگیری کنید ولی اگر تغییراتی در سبک زندگی روزانه خود ایجاد کنید ممکن است بتوانید قبل از اینکه سردرد شروع شود از وقوع آن پیشگیری کنید.

۱ ) کاری را انجام دهید که حس خوبی با آن دارید.
وقتی شما احساس استرس، فشار، اضطراب یا عصبانیت دارید، این حالات موقعی که مبتلا به سردرد تنشی هستید کمی فرق می کند .هر کسی در زندگی شخصی خود استرس را تجربه می کند.
اولین پیشنهاد این است که از برخورد با عوامل و شرایط استرس زا پرهیز کنید و کارهایی را انجام دهید که حس بهتری در شما ایجاد می کنند.
ولی اگر این کار ممکن نیست و شما مجبور به مواجهه با استرس و اضطراب در زندگی و کار روزانه خود هستید توصیه می شود روش های کنترل این حالات را یاد بگیرید ودر مواقع لازم اجرا کنید .

سعی کنید آرامش خود را در طی کارهای روزانه حفظ کنید. به خود استراحت دهید. بیشتر کارهایی را انجام دهید که از آن لذت می برید.
در بعضی بیماران مایندفولنس (MINDFULNESS) یعنی در لحظه حال حضور داشتن به جای فکرکردن به چیزهای نگران کننده می تواند کمک کننده باشد. بیشتر با کسانی که دوستشان دارید وقت بگذرانید. ممکن است صحبت با یک مشاور هم در کاهش استرس و تنش شما موثر باشد.

۲ ) تکنیک های ریلکسیشن را امتحان کنید.
این روش ها ممکن است تنش شما را کاهش دهد و عضلات شما را شل کند .
تمرین تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا یا هیپنوتراپی را امتحان کنید.
بیوفید بک با استفاده از الکتروهایی که به عضلات شما وصل می شوند می تواند به شما کمک کند که تشخیص دهید چه موقع دچار انقباض عضلات و تنش هستید و بتوانید آنها را شل و رها کنید .

۳ ) به پوزیشن بدن خود توجه کنید.
آیا پشت کامپیوتر خود قوز می کنید ؟ در وضعیت نامناسب و ناراحتی می خوابید ؟
هر گونه فعالیتی که بدن را در وضعیت نامناسب قرار دهد می تواند منجر به سردرد تنشی شود .
به بدن خود توجه کنید و اینکه آن را در چه وضعیتی نگه می دارید به خصوص برای مدت زمان طولانی سعی کنید قوز نکنید و زیاد در وضعیت خمیده کار نکنید. وسط کار حتما به خود اندکی استراحت دهید، کمی راه بروید و حرکات کششی انجام دهید .
تلفن خود را به شانه خود تکیه ندهید . آن را با دست کنار گوش نگه دارید و یا از هندزفری استفاده کنید.
سعی کنید فک خود را قفل نکنید و دندان های خود را به هم نفشارید .

۴ ) کمپرس گرم یا سرد را امتحان کنید.
از آنجایی که هر فرد ممکن است به یکی از اینها پاسخ دهد هر دو را امتحان کنید و ببینید نتایج کدام بهتر است.

۵ ) استراحت کافی داشته باشید.
وقتی بدن شما خسته است شما بیشتر احتمال گرفتن سردرد تنشی دارید. خستگی یک عامل محرک شایع سردرد است. خواب خوب و کافی داشته باشید.
هر شب ساعت مشخصی به تختخواب بروید و صبح ساعت مشخصی از خواب برخیزید و حتما حدود ۷-۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید .

۶ ) برنامه ورزشی منظم داشته باشید.
ورزش باعث آزاد شدن اندورفین در بدن می شود که به ایجاد حس خوب در مغز و بدن کمک می کند و با افزایش ظرفیت قلبی عروقی باعث از بین رفتن درد می شود .
اگر هم اکنون فعالیت ورزشی ندارید به آهستگی با روزی ۱۰ دقیقه ورزش شروع کنید.

۷ ) درباره مصرف مسکن ها باز نگری کنید..
اگر شما مسکن یا ضد دردهایی مثل استامینوفن، بروفن، ژلوفن، آسپرین و مسکن های ترکیبی با کافئین مثل نوافن برای کنترل سردرد خود زیاد استفاده میکنید باید این نکته را بدانید که مصرف بیش از حد مسکن ها خود می تواند سردردهای زیاد وابسته به مسکن ایجاد کند که باعث مزمن شدن سردرد تنشی شما شود.
سعی کنید حداقل دوز لازم را مصرف کنید و بیش تر از یک یا دو بار در هفته از مسکن ها استفاده نکنید. در نهایت اگر همه روش های فوق را امتحان کردید و باز از سردرد تنشی رنج می برید با مشورت پزشک متخصص سردرد خود حتما هر چه سریع تر از شر این مسکنها خلاص شوید .

عوارض سردرد تنشی

سردردهای تنشی یکی از رایج‌ترین انواع سردرد به‌شمار می‌روند. شدت یافتن این نوع سردرد سبب می‌شود که کیفیت کلی زندگی فرد به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کند، به‌ویژه اگر سردرد تنشی وارد فاز مزمن شود.
احساس درد مداوم باعث می‌شود که بیمار توانایی حضور در فعالیت‌های مختلف را نداشته باشد. گاهی عملکرد بیمار کاملاً مختل می‌شود و مجبور است برای درمان کامل در منزل بستری شود.

تشخیص سردرد تنشی

اگر سردرد مزمن و تکرار شونده دارید، پزشک ممکن است معاینه ى فیزیکی و عصبی انجام دهد و سپس نوع و علت سردرد را مشخص کند.

• توصیف شما از درد
  توضیحاتى که شما از درد مى دهید مى تواند به پزشک در تشخیص بسیار کمک کند. مطمئن شوید که این جزئیات را شامل شود:
• ویژگی های درد
  آیا درد شما ضربان دارد؟ یا ثابت و یا تیز و تیر کشنده است؟
• شدت درد
  میزان عملکردتان ، شاخص خوبی از شدت سردرد است . آیا قادر به انجام فعالیت هاى روزمره ى خود هستید؟ آیا سردرد شما را از خواب بیدار می کند یا مانع از خواب شما می شود؟
• محل درد
  آیا احساس درد در کل سرتان مى باشد و یا فقط در یک طرف سر و یا فقط در پیشانی و یا پشت چشمتان آن را احساس می کنید؟
• آزمایشات تصویربرداری
  اگر سردرد غیرمعمول یا پیچیده اى دارید، پزشک ممکن است آزمایش هایی برای تشخیص و رد کردن علل جدی سردرد مانند تومور درخواست کند. دو آزمایش تصویر بردارى معمول مغز شامل موارد زیر است:

1. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آى)
2. ام آر آى ترکیبی از یک میدان مغناطیسی، امواج رادیویی و فناوری کامپیوترى برای ایجاد تصاویر واضح است.
3. توموگرافی کامپیوتری ( سى تى اسکن )
4. سی تی اسکن یک روش تصویربرداری تشخیصی است که از مجموعه ای از اشعه هاى ایکس وابسته به کامپیوتر جهت ارائه دید جامع از مغز استفاده می شود.

درمان خانگی سردرد تنشی

مراجعه به متخصص بیماریهای مغز و اعصاب در هنگام مواجهه با این عارضه بسیار ضروری است. اما برخی عادات به ما کمک می‌کنند.

• این عادات روزانه تمام سردردهای تنشی را متوقف نمی‌کند، اما تاثیر به‌سزایی در کاهش دفعات دردها دارد:
• خوابیدن و بیدارشدن در طول یک ۲۴ ساعت
• ورزش برای سردرد تنشی؛ روزانه حداقل به مدت نیم ساعت
• سه وعده غذایی اصلی خورده شود؛ هیچ وعده‌ای، به خصوص، صبحانه حذف نشود.
• حذف عواملی که باعث سردرد تنشی می‌شوند؛ مثل غذاهای سنگین و پرچرب یا کمبود خواب
• استراحت و خوابیدن در محیطی آرام و تاریک مدیریت استرس (یوگا، ماساژ و یا تمرینات مدیتیشن)
• استفاده از پد سرد یا گرم به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه در روز روی سر
• دوش آب گرم برای کاهش تنش عضلات و آرام کردن بدنتان
• دور شدن از صفحه نمایش برای پیشگیری از آسیب به چشم‌ها
• بهبود وضعیت بدن هنگام نشستن یا خم شدن
• می توانید با نوشیدن آب بیشتر شروع کنید. ممکن است دچار کم آبی شده باشید و نیاز به افزایش مصرف آب داشته باشید.

اگر هیچ یک از این استراتژی‌ها جواب نداد، می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا آسپرین استفاده کنید تا از شر سردرد تنشی خلاص شوید. با این حال، اینها فقط باید گاهی اوقات استفاده شوند.

طبق گفته کلینیک مایو، استفاده بیش از حد از داروهای OTC ممکن است منجر به سردردهای ناشی «استفاده بیش از حد» یا «بازگشت» شود.
این نوع سردردها زمانی اتفاق می‌افتند که شما آنقدر به یک دارو عادت کنید که با متوقف کردن مصرف داروها احساس درد شدید کنید.

داروهای OTC گاهی اوقات برای درمان سردردهای تنشی مکرر کافی نیستند. در چنین مواردی، پزشک ممکن است به شما نسخه‌ای از داروهای زیر بدهد:

• ایندومتاسین
• کتورولاک
• ناپروکسن
• مواد افیونی
• استامینوفن تجویزی

اگر مسکن‌ها مؤثر نباشند، ممکن است شل‌کننده عضلانی تجویز کنند. این دارویی است که به توقف انقباضات عضلانی کمک می کند.
پزشک شما ممکن است یک داروی ضد افسردگی مانند یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) نیز تجویز کند. SSRI ها می توانند سطح سروتونین مغز را تثبیت کنند و به شما در مقابله با استرس کمک کنند.

مکمل‌ها
برخی از مکمل‌ها نیز به تسکین سردردهای تنشی کمک می‌کنند. البته، از آنجا که ممکن است درمان‌های جایگزین با داروهای قدیمی تداخل پیدا کنند، بهتر از پیش از مصرف این مکمل‌ها با یک پزشک مشورت کنید.

مطابق نظر متخصصان مغز و اعصاب، مکمل‌های زیر می‌توانند به پیشگیری از سردردهای تنشی کمک کنند:

• باتربور (گیاه سایبان)
• کوآنزیم Q10
• فیورفیو (بابونه گاوی)
• منیزیم
• ریبوفلاوین (ویتامین ب2)

از دیگر راهکارهای درمانی که به افراد توصیه می شود به شرح زیر است:

طب سوزنی:
طب سوزنی ممکن است موجب تسکین موقت سردرد مزمن شود. متخصصان طب سوزنی با استفاده از سوزن های بسیار نازک و یکبار مصرف شما را درمان می کنند که معمولا کمى باعث درد و یا ناراحتی می شود.

درمان رفتاری – شناختی (CBT):

درمان رفتاری – شناختی (CBT) می‌تواند یک درمان ضمیمه‌ای مفید در درمان سردرد مزمن و روزانه باشد. روش‌های رفتار درمانی در جهت کاهش یا از بین بردن استرسی که ممکن است در ایجاد سردردهای تنشی مزمن نقش داشته باشد، کار می‌کنند.
بعضی از بیماران ممکن است حضور در درمان‌هایی که با گفتگو انجام می‌شوند دوست نداشته باشند، زیرا احساس می‌کنند این نشان می‌دهد که دکتر فکر می‌کند سردرد آن‌ها در واقع به افسردگی مربوط است.
اگرچه، شواهد و مدارک زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد این روش‌های درمانی به کاهش و کنترل سردردها کمک می‌کنند. این ممکن است به این دلیل باشد که درد مزمن به خودی خود استرس زا است و درمان رفتاری – شناختی و سایر درمان‌هایی که با گفتگو انجام می‌شوند، به شکستن چرخه استرس – سردرد – استرس کمک می‌کنند.

کلاس های مدیریت استرس :
این کلاس ها می توانند راه های مقابله با استرس و کاهش تنش را به شما آموزش دهند.

بیوفیدبک :
این یک تکنیک آرام سازی است که به شما یاد می دهد درد و استرس را مدیریت کنید.

تنفس عمیق:
بیوفیدبک و درمان رفتارى. انواع درمان های آرام بخش در مقابله با سردرد تنشى مفید هستند.