علت تعریق زیاد یا هیپرهیدروز بدن چیست ؟
- Home
- علت تعریق زیاد یا هیپرهیدروز بدن چیست ؟
تعریق بیش از حد که اصطلاح علمی آن هیپرهیدروز می باشد وقتی است که عرق کردن بیشتر از حدی که برای تنظیم دمای بدن لازم باشد وجود دارد اغلب این میزان 4 یا 5 برابر نرمال است .
هیپرهیدروز یا تعریق زیاد تهدید کننده حیات نیست ولی می تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا را به شدت تغییر دهد.شیوع تعریق زیاد لوکالیزه (محدود به نواحی خاصی از بدن) 2.8 % در بین جمعیت نرمال می باشد و شیوع آن در زن و مرد برابر می باشد.
تعریق بیش از حد ناشی از هایپرهیدروز به دلیل غلظت نسبتا زیاد غدد عرق، در دست، پا، زیر بغل و کشاله ران بیشتر فعال است.
هایپرهیدروز موضعی: زمانی‌که یک نقطه خاص بیش از حد عرق میکند. به عنوان مثال، هیپرهیدروزیس کف دست و پا بیانگر تعریق بیش از حد این مناطق است.
هایپرهیدروز کلی: روی تعریق بیش از حد کل بدن تاثیر می‌گذارد.
هایپرهیدروز ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد یا در سنین بالاتر ایجاد شود. با این حال، بیشتر موارد، تعریق بیش از حد معمول در سال‌های نوجوانی فرد شروع میشود. این بیماری میتواند به دلیل یک بیماری زمینه‌ای باشد و در بعضی مواقع دلیل مشخصی نداشته باشد:
متخصصان 2 نوع تعریق بیش از حد – کانونی و عمومی را شناسایی کردند.
هیپرهیدروز کانونی با تعریق مداوم قسمت های خاصی از بدن مشخص می شود که معمولاً به صورت جفت مانند کف دست ها ، کف پا ، زیر بغل و صورت اتفاق می افتد.
در حالی که ممکن است هر فردی در آن قسمت ها عرق کند ، اما اگر اغلب این قسمت ها بدون دلیل واضح مرطوب بود ، وضعیت نگران کننده می شود.
ماهیت هیپرهیدروز کانونی مشخص نیست. بررسی ها نشان داد افرادی که با آن مبارزه می کنند هیچ تغییری در غدد عرق خود و همچنین در میزان عرق ندارند.
در صورتی که اين شرايط ناشي از اختلال ژنتيكي دستگاه عصبي باشد كه باعث بروز واكنش عرق مي شود. درمان پزشکی شامل تحریک الکتریکی ، داروها ، تزریق بوتاکس یا جراحی است.
هیپرهیدروز عمومی : شخص به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند چاقی، نقرس، یائسگی، تومور، مسمومیت با جیوه، دیابت یا پرکاری تیروئید (پرکاری غده تیروئید) بیش از حد عرق میکند.
همان‌طور که گفته شد کمبود برخی از ویتامین‌ها باعث تعریق میشود. در اینجا باهم این ویتامین‌ها را بررسی می‌کنیم.
ویتامین‌های گروه B به تنظیم هورمون‌ها و کنترل سطح استرس بدن کمک می‌کنند. به‌طور معمول تعریق بدن، انسان را عصبی میکند در این شرایط حرارت بدن افزایش‌یافته و موجب نارضایتی فرد میشود.
تعریق ناشی از استرس یکی از دلایل اصلی تعرق بیش‌ازحد است. ویتامین‌های گروه B نقش مهمی در پیوند سیستم های غدد درون‌ریز و عصبی دارند که هردوی این سیستم ها نقش مهمی در مبارزه بدن با استرس ایفا می کنند.
زمانی که انسان تحت استرس قرار دارد، بدن با ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین به مغز دستور می‌دهد که یا با استرس مبارزه یا آن را ایجاد کند.
یکی از اهداف اصلی ویتامین‌های گروه B، کورتیزول است. ویتامین B6 (پیریدوکسین)، B9 (فولات یا اسید فولیک) و B12 (کوبالامین / سایانوکوبالامین) میتواند به تنظیم میزان هورمون استرس کمک کند.
عرق در واقع ادرار بسیار رقیق محسوب میشود که به همراه مایعی که در جریان تعریق از بدن انسان خارج میشود، الکترولیت های زیادی نیز از دست می روند.
از سوی دیگر مواد معدنی اجزاء سازنده سیستم های عصبی هستند و بنابراین اگر الکترولیت هایی مانند سدیم، کلسیم و به‌ویژه منیزیم دوباره تجدید نشوند باعث بروز آسیب میشود زیرا اعصاب توانایی خود را برای کنترل باز و بسته کردن موثر منافذ بدن از دست می دهند.
منیزیم یک ماده معدنی مهم است زیرا نه تنها در انتقال سیگنال عصبی نقش داشته بلکه سیستم های عصبی ما را برای تطابق با تنش های روزانه زندگی توانمند می‌سازد.
پس مصرف منیزیم تاثیر دو گانه ای بر اعصاب و غدد عرق بدن دارد؛ زیرا زمانی که عرق می‌کنیم منیزیم زیادی از دست می دهیم.
تعریق زیاد علی‌الخصوص در ناحیه گردن و پیشانی و اطراف پوست سر به علت کمبود ویتامین D می‌باشد. در کل از اولین نشانه های عرق کردن کمبود این ویتامین مهم بدن است.
بنابراین مصرف مکمل منیزیم و ویتامین D و B اضافی بعلاوه خوراکی‌های غنی از این مواد مانند سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند، مغز خشکبار و زرده تخم‌مرغ شروع خوبی برای تامین این مواد معدنی در بدن و حمایت از سیستم عصبی هستند که میتواند به تنظیم تعرق بیش‌ازحد بدن کمک کند.
۱)پرکاری تیروئید(هیپرتیروئیدی)
در این بیماری همان طور که قبلاً هم در قسمت بیماری های غدد اشاره شده، تپش قلب، تعریق پوست بدن، لرزش دست ها و اضطراب بروز می کند.
۲)دیابت: بیماری مرض قند یا دیابت به جهت اختلالات اعصاب اتونوم، با تعریق اندام های فوقانی و بر عکس خشکی پا و خشکی پوست اندام های تحتانی بروز می کند. به همین دلیل این بیماران مستعد زخم پا می باشند.
۳)بیماری آکرومگالی:در این بیماری به جهت ایجاد تومور مترشحه هورمون رشد، تعریق و چرب شدن پوست بدن و افزایش سایز دست ها و بدن رخ می دهد.
۴)چاقی: افراد چاق به جهت افزایش وزن خود با اندک راه رفتن دچار تعریق بیش از حد می شوند، ضمناً خود چاقی با دیابت و سایر اختلالات هورمونی نیز ممکن است همراهی پیدا کند.
۵)افزایش هورمون مردانه در زنان به دلیل بیماری سندرم پلی کیستیک تخمدان یا سایر تومورهای مترشحه هورمون مردانه می تواند با تعریق بدن در زنان همراهی داشته باشد.
۶)کمبود ویتامین دی در اطفال با تعریق بالاخص موقع شیر خوردن و مصرف غذا همراهی دارد.
۸)یائسگی با گرگرفتگی و فلاشینگ و تعریق بیش از حد قسمت های صورت و گردن همراهی دارد.
۹)حملات کریز فشار خون در بیماری فئوکروموسیتوم با حملات اضطراب و تپش قلب و افزایش ناگهانی فشار خون و تعریق همراهی دارند.
اگرچه بسیاری از بیماران مراجعه کننده به کلینیک غدد به جهت بررسی وضعیت هورمونی مراجعه می‌کنند ولی بسیاری از بیماران دچار هیچ مشکل خاصی نیستند و مشکلات سایکولوژیک نظیر اضطراب و استرس بیش از حد و حملات استرس و اضطراب شدید که اصطلاحا panic attack گفته میشود، مشکل اصلی آن هاست که این مشکلات با تعریق بیش از حد بدن همراهی دارند.
علائم تعریق زیاد بدن عبارت‌اند از:
این علائم می‌توانند نشان دهند که شما به هایپرهیدروز کانونی اولیه دچار هستید. با این‌حال، برای تشخیص دقیق‌تر لازم است به پزشک مراجعه کنید و مشاوره پزشکی دریافت کنید.
عرق کردن بیش از اندازه تنها در یک ناحیه از بدن میتواند نشان دهد که شما به هایپرهیدروز عمومی ثانویه دچار هستید. در این شرایط، لازم است برای آگاهی از علت اصلی علائم خود از پزشک کمک بگیرید.
برخی از بیماری‌های مرتبط با تعریق بیش‌ازاندازه می‌توانند جدی باشند.
از سوی دیگر، اگر علاوه بر تعریق زیاد بدن، علائم دیگری را نیز تجربه میکنید لازم است به پزشک مراجعه کنید.
تعریق شبانه
عرق کردن زیاد در شب طوری که صبح که از خواب بر میخیزید ملحفته تان خیس شده باشد
تعریق عمومی
در صورتی که نه تنها صورت ، دست ، پاها بلکه تمامی بدن شما عرق می کند
تعریق نامتقارن
در صورتی که فقط یک طرف بدنتان مانند یکی از زیر بغل هایتان عرق می کند
تغییرات ناگهانی و عرق کردن زیاد
در صورتی که عرق کردن شما به طور ناگهانی زیاد شود
تغییرات دارویی و عرق کردن زیاد
در صورتی که بعد از عوض کردن دارو دچار عرق کردن زیاد شوید
عرق کردن زیاد و سایر علامت ها
عرق کردن زیاد همراه با خستگی ، بی خوابی ، تشنگی زیاد ، افزایش سرفه و ادرار
در صورتی که دچار این نشانه ها نیستید ولی عرق کردن زیاد یاعث آ زار شمامی شود و یا بر روی زندگی شما تاثیر می گذارد به پزشک مراجعه کنید.
یکی از علل شایع و یا اصلی‌ترین دلایل بروز تعریق زیاد سر و صورت هیپرهیدروز است.
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن در وضعیت محرک تعریق قرار ندارد و یا دلیلی ندارد که عرق کند، تعریق زیاد در ناحیه سر و صورت و حتی بدن را تجربه میکند. هیپرهیدروزیس یک شرایط سلامت نادر نیست.
خوب است بدانید که از هر ۱۰۰ نفر حداقل ۱ تا ۳ نفر درگیر این وضعیت هستند. همان‌طور که اشاره کردیم در حالت نرمال بدن تلاش میکند با عرق کردن خود را خنک کند و از بروز گرمازدگی و بیماری جلوگیری نماید؛
اما وقتی فرد درگیر هایپرهیدروزیس باشد، حتی درصورتی‌که دما بالا نباشد یا شرایط به تعریق بدن نیاز نداشته باشد، عرق میکند.
هیپرهیدروز کانونی در بین افراد خانواده دیده می شود که نشان دهنده یک پیوند ژنتیکی است.
در حالی که برای چندین عضو یک خانواده ابتلا به هیپرهیدروزیس معمول است، ممکن است شما از آن اطلاعی نداشته باشید؛ این به این دلیل است که بسیاری از افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس از صحبت در مورد علائم خود احساس راحتی نمی کنند.
تعریق، یکی از شایع ترین علل کم آبی بدن است که میتواند بسیار خطرناک باشد و در موارد جدی منجر به آسیب گرمایی یا نارسایی اندام شود. همیشه باید هنگام تعریق میزان مایعات مصرفی خود را افزایش دهید تا مطمئن شوید که به درستی هیدراته شده اید.
تیلور می‌گوید: «برای علاقه‌مندان به ورزشگاه و عضله‌سازان، نوشیدن مایعات کافی برای انرژی‌بخشی به بدن مهم است، زیرا سلولهای عضلانی که هیدراته کافی ندارند به خوبی کار نمی‌کنند و می‌توانند عملکرد خود را کاهش دهند».
به طور خلاصه، مهم است که خود را از نظر آب آشامیدنی محدود نکنید، صرف نظر از اینکه چقدر عرق میکنید، به خصوص در حین ورزش. به مقدار توصیه شده روزانه از شش تا هشت لیوان آب در روز یا در صورت نیاز بیشتر پایبند باشید تا بدن خود را به طور مطلوب هیدراته و سالم نگه دارید.
تیلور پیشنهاد میکند: قبل از تمرین، حداقل یک پیمانه آب دو تا سه ساعت قبل و یک فنجان دیگر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از شروع ورزش بنوشید. زمانی که ورزش میکنید، هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه و حداقل ۳۰ دقیقه بعد یک فنجان آب بنوشید تا مایعات از دست رفته را جبران و خود را خنک کنید.
در خصوص علت عرق کردن یک‌طرف بدن باز هم به بیماری هایپرهیدروزیس برمی‌خوریم. یعنی گروهی از افراد که پزشک معالج علت عرق زیاد آنها را به ابتلایشان به بیماری هایپرهیدروزیس مرتبط می‌داند، تنها یک طرف بدنشان به شدت عرق میکند.
البته این معضل علت‌های دیگری نیز دارد. به طور مثال آسیب‌های عصبی، ابتلا به تب یونجه، استفاده از برخی داروها، آسیب‌های پوستی، کم‌آبی شدید بدن، مصرف الکل و عوامل ژنتیکی میتواند علت عرق‌کردن یک طرف بدن باشد.
به‌هرحال عرق‌کردن یک‌طرف بدن در واقع اخطاری از سوی بدن مبنی بر اختلال در عملکرد برخی از اندام‌هاست. مثلاً آسیب رسیدن به سیستم عصبی یا اعصاب مغزی میتواند سیگنال‌های بین مغز، سیستم عصبی و غدد تعریق را با اختلال مواجه کند.
این مشکل در پاره‌ای از اوقات خودش را با تعریق یک طرف بدن نشان می‌دهد. به یاد داشته‌باشید که تعریق یک طرف بدن به همراه خارش، سوزش یا قرمزی در سطح پوست میتواند یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری آسم یا حساسیت باشد.
به‌طور کلی وقتی بدن انسان در مواجه با یک شرایط خاص مانند ابتلا به یک بیماری قرار می‌گیرد این موضوع را با سردرد، سرگیجه، کاهش شدید و بی‌دلیل وزن، گرگرفتگی، بدن درد به علت تب و عرق زیاد، لرز، تشنگی بیش از حد، خستگی بی‌دلیل، از دست دادن اشتها یا تغییر بینایی نشان می‌دهد.
به همین دلیل شاید بتوان گفت که بین تعریق بیش از حد بدن به ویژه در شب و ابتلا به سرطان ارتباط وجود دارد.
البته اگر فردی با شکایت از تعریق بیش از حد به پزشک مراجعه کند، بدون تردید بلافاصله به آزمایشگاه تشخیص سرطان فرستاده نمی‌شود. اما اگر تعریق بیش از اندازه به یک باره بروز کرده و پیش از آن وجود نداشته باشد، یکی از احتمالات پزشکان ابتلای فرد به سرطان است.
این در حالی است که افراد مبتلا به سرطان پیشرفته نیز گاهی زیاد عرق کردن را تجربه می‌کنند.
پزشک در خصوص تعریق سوالاتی مطرح خواهد کرد از جمله اینکه تعریق کی و کجا اتفاق می افتد. او همچنین تعدادی آزمایش نظیر آزمایشات خون و ادرار را درخواست خواهد کرد تا وجود هایپرهیدروز را تایید کند.
اغلب پزشکان تنها با استفاده از شرح حال و معاینه ی فیزیکی قادرند هایپرهیدروز اولیه را تشخیص دهند. آزمایشات دیگری نیز برای تایید تشخیص وجود دارند اما معمولا درخواست نمی شوند:
پزشک همچنین می تواند از آزمایش تنظیم دما(Thermoregulatory)نیز استفاده کند.
در این آزمایش مشابه با آزمایش ید-نشاسته از یک نوع پودر مخصوص که به رطوبت حساس است استفاده می شود به این ترتیب که رنگ این پودر در نقاطی که دچار تعریق بیش از حد هستند تغییر می کند.
در بعضی مواقع، مشکل با استفاده از ضد تعریق حل نمی‌شود و باید به سراغ مرحله دوم، یعنی استفاده از درمان‌های مختلف زیر نظر دکتر تعریق زیاد رفت. در این مرحله، فعلا پنج روش درمانی در کشور وجود دارد:
یونتوفورزیس (Iontophoresis): در این روش، دست‌ها یا پاها و گاهی هر دو را در یک لگن آب قرار داده و با جریان الکتریکی بسیار کمی، به آن شوک وارد می‌کنند. با چند بار تکرار این کار، عموما مشکل تعریق زیاد حل خواهد شد.
پزشکان معتقدند با این روش، عرق به سطح پوست راه پیدا نمیکند. بسیاری این روش را درمان قطعی عرق کف دست می‌دانند. اما باید برای رسیدن به یک نتیجه کامل، آن را چندین بار تکرار کرد.
این روش برای زنان باردار، افرادی که قطعات فلزی در بدن خود دارند یا کسانی که مشکل قلبی دارند توصیه نمی‌شود.
بوتاکس: تزریق سم بوتولینوم را بوتاکس می‌گویند که استفاده آن را در موارد زیبایی و رفع چین و چروک پوست دیده‌ایم. با تزریق بوتاکس، غدد عرق غیر فعال می‌شوند و در نتیجه، تعرقی صورت نمی‌گیرد.
این روش که کمی دردناک است، روشی موقت است و تا چند ماه فرد، از تعریق زیاد راحت خواهد شد. درمان تعریق زیاد با تزریق بوتاکس را باید زیر نظر دکتر تزریق بوتاکس انجام دهید.
روش میرادرای (Miradry): یکی دیگر از روش‌های درمان تعریق زیاد، میرادرای است که در آن، با استفاده از روش‌های خاص، غدد عرق را حذف می‌کنند. این روش بیشتر برای درمان عرق زیر بغل است. این روش البته مورد تایید سازمان دارو و غذای آمریکا نیست.
استفاده از دارو: اگر هر کدام از روش‌های زیر نتیجه نداشت یا به دلایل جسمی امکان‌پذیر نبود، پزشک برای درمان تعریق زیاد، متوسل به داروهای آنتی کولینرژیک میشود. با کمک این داروها، فعالیت غدد عرق، کم میشود.
مشکل این داروها عوارض بسیار زیاد آن‌هاست. خشکی دهن، مشکل در دفع ادرار، تپش قلب و خشکی چشم از جمله مواردی است که هنگام استفاده از این داروها رخ می‌دهد.
جراحی: این روش آخرین راه حل برای درمان تعریق زیاد است که پزشکان آن را زیاد توصیه نمی‌کنند. در این روش، تمامی عصب‌های ناحیه‌ای که زیاد عرق میکند، کاملا برداشته میشود.
عارضه این جراحی، باقی ماندن جای عمل روی بدن بیمار است. از طرف دیگر بدن نیاز به تعریق خود را گاهی از ناحیه دیگری جبران میکند. یعنی عملا راه حل مناسبی به نظر نمیرسد.
ترموليز مايكروويو غدد
در این روش درمان، انرژی مستقیما به سمت غدد زیر بغل هدایت می شود. با از بین رفتن غدد زیر بغل، عرق كردن بیش از حد بلافاصله در این ناحیه متوقف می شود.
تنها ٢ درصد از غدد عرق بدن در زیر بغل قرار دارند به همین خاطر نابود شدن این غدد بر میزان تعریق بدن تاثیر زیادی نمی گذارند.
قبل از عمل، پزشك شما ناحیه زیر بغل را بی حس می كند سپس پوست زیر بغل شما به داخل دستگاه كشیده شده و انرژی مایكروویو به سمت غدد هدایت می شود. این روش معمولا یك ساعت به طول می انجامد و هیچگونه برش یا بریدگی ندارد.
یون رانی (فرستادن یون‌های مواد شیمیایی به درون بافت‌های بدن به کمک جریان برق)
در این روش درمان، محل در آب فرو برده میشود و جریان الکتریکی از آب می‌گذرد. دقیقا مشخص نیست که این روش چگونه اثر میکند، اما احتمالا بار الکتریکی بر تولید عرق از غغد تاثیر می‌گذارد.
این روش وقت زیادی می‌گیرد و نیاز به چند هفته درمان دارد تا تعریق به سطح طبیعی برسد. اثرات جانبی این روش شامل خشکی پوست و پوست اندازی است.
شما می‌توانید در کنار استفاده از ضدتعریق‌ها یا روش‌های درمانی اشاره شده، روش‌های خانگی دیگری از جمله موارد زیر را نیز برای کنترل تعریق بدنتان در نظر بگیرید:
عضو هیات مدیره انجمن درد ایران و عضو انجمن جهانی درد امریکا (IASP) می باشم. همچنین عضو کارگروه ستاد سلولهای بنیادی نهاد ریاست جمهوری نیز هستم. در حوزه های مختلف کنترل و درمان انواع دردهای بدن به بیماران و مراجعه کنندگان خدمات ارائه میکنم.
سلام باسپاس از مطالب خوبتون
خواستم بگم من بخاطر ترسم از بوتاکس و جراحی از لباسهای ضدتعریق تاپیک استفاده کردم و بسیار راضی بودم نظرم رو گفتم تا شاید برای کسانی که مثل من چنین مشکلی داشتن مفید باشه
باتشکر