سردرد خوشه ای یا سردرد کلاستر چیست ؟
- Home
- سردرد خوشه ای یا سردرد کلاستر چیست ؟
سردرد خوشه‌ای (cluster headache) سردردی مربوط به عصب سه قلوی اعصاب خود مختار است که مشخصه آن حمله‌های بسیار دردناکِ یک طرفه و کوتاه مدت است که با درد فرو رونده و آزار دهنده در همان سمت سر، همراه است. شدت این اختلال تأثیرات زیادی بر زندگی فرد می‌گذارد.
مردان دو تا چهار برابر بيشتر از زنان احتمال ابتلا به سردرد خوشه ای را دارند؛ با این حال، شيوع کلی آن بسیار کم است و حدود 1 در 1000 است. به دلیل نادر بودن آن، اطلاعات محدودى در دسترس است.
اگر چه اکثریت قریب به اتفاق مبتلايان بزرگسالان هستند ، اما اين نوع سردرد در کودکان زیر 6 سال نيز گزارش شده است.
دو نوع سردرد خوشه ای وجود دارد : اپیزودیک و مزمن.
سردردهای خوشه ای اپیزودیک مکرر بین یک هفته تا یک سال پس از یک دوره یک یا چند ماهه خاموشی، ایجاد می شوند.
سردردهای خوشه‌های اپیزودیک می توانند تبدیل به نوع مزمن شوند و بر عکس.
حملات سردرد خوشه‌ای معمولاً خیلی سریع و بدون مقدمه اتفاق می‌افتد. هر چند ممکن است ابتدا نوعی حالت تهوع یا سرگردانی شبیه به سردردهای میگرنی در شما ایجاد شود.
شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم یک سردرد خوشه‌ای عبارت است از:
درد شدید و آزار دهنده که معمولاً در داخل یا اطراف یک چشم متمرکز شده است، اما ممکن است به سایر قسمت‌های سر، صورت، گردن و شانه‌ها نیز کشیده شود.
افراد مبتلا به سردردهای خوشه‌ای برخلاف افرادی که به سردردهای میگرنی دچار می‌شوند، با بی‌قراری به اطراف خود قدم می‌زنند یا می‌نشینند و مرتب به عقب و جلو حرکت میکنند.
بعضی از علائم سردرد عصبی و میگرن از جمله حساسیت به نور و صدا ممکن است در سردرد خوشه‌ای هم اتفاق بیفتد که البته فقط در یک طرف سر خواهد بود.
چند مورد وجود دارد که این درد را از انواع سردرد متمایز میکند. آنها عبارت‌اند از: سرعت سردرد خوشه‌ای عموما در عرض ۵ یا ۱۰ دقیقه به سرعت کامل می‌شود.
درد درد تقریبا همیشه در یک طرف سر شما قرار دارد و در یک دوره، زمانی که به شما روزانه حمله میکند، در یک طرف باقی می‌ماند. هنگامی که دوره سردرد جدیدی شروع می‌شود، ممکن است به طرف مقابل تغییر کند.
اغلب به عنوان سوزش یا سوراخ شدن توصیف می‌شود. ممکن است ضربان‌دار یا ثابت باشد. آن را در پشت یا دور یک چشم احساس خواهید کرد. امکان دارد در پیشانی، شقیقه، بینی، گونه یا لثه فوقانی آن طرف صورت هم گسترش یابد.
ممکن است آن را روی پوست سر خود حس کنید. مدت زمان کوتاه سردرد کلاستر معمولا فقط ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. آنها میتوانند به مدت ۱۵ دقیقه یا حداکثر ۳ ساعت باشند، اما سپس ناپدید می‌شوند.
احتمالا روزی یک تا سه مورد از این سردردها را تجربه خواهید کرد. برخی از افراد برای یک روز در میان چنین تجربه‌ای دارند، در حالی که برخی دیگر تا هشت بار در روز با این درد مواجه می‌شوند.
قابل پیش بینی بودن به نظر می‌رسد حملات با ریتم شبانه روزی، ۲۴ ساعته بدن شما مرتبط است. آنها آن‌قدر منظم هستند که عموما هر روز در یک زمان اتفاق می‌افتند. به همین خاطر است که به آنها «سردردهای ساعت زنگ‌دار» هم می‌گویند.
آنها حتی ممکن است شما را یک یا دو ساعت بعد از خواب بیدار کنند. حملات شبانه میتواند شدیدتر از حملات روز باشد.
دیدارهای زود به زود اکثر مردم به مدت ۲ هفته تا ۳ ماه دچار سردرد روزانه می‌شوند. در بین این دوره‌ها، آنها حداقل ۲ هفته بدون درد خواهند بود.
به‌طورکلی یک سردرد خوشه‌ای از ۶ تا ۱۲ هفته ادامه می‌یابد. زمان شروع و مدت زمان هر دوره سردرد خوشه ای ممکن است از دوره‌ای به دوره بعد ثابت باشد. به‌طور مثال، دوره‌های خوشه‌ای میتوانند به صورت فصلی رخ دهند، مانند هر بهار یا هر پاییز.
در این نوع سردردها، سردرد برای یک هفته تا یک سال بروز میکند، بعد از آن یک دوره بهبودی و بدون درد وجود دارد که میتواند تا ۱۲ ماه قبل از اینکه سردرد خوشه ای دیگر بروز کند، به طول بیانجامد.
سردردهای خوشه‌ای مزمن ممکن است برای بیش از یک سال ادامه یابند، یا دوره بدون درد ممکن است کمتر از یک ماه باشد.
در طی یک دوره سردرد کلاستر یا خوشه ای موارد زیر میتواند وجود داشته باشد:
علت ایجاد سردرد خوشه ای مشخص نیست؛ اما، الگوهای آن نشان می‌دهد که هیپوتالاموس در ایجاد چنین مشکلی نقش دارد. برخلاف میگرن و سردرد تنشی، سردرد خوشه ای معمولا با محرک‌هایی مانند غذاها، تغییرات هورمونی یا استرس مرتبط نیست.
با این حال زمانی که شروع می‌شود، نوشیدن الکل ممکن است منجر به سرعت بخشیدن آن شود. به همین جهت افرادی که سابقه این نوع سردرد را دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند.
سایر محرک‌های احتمالی شامل استفاده از داروهایی مانند نیتروگلیسیرین دارویی است که برای درمان بیماری قلبی استفاده می‌شود.
عوامل خطر برای سردردهای خوشه ای عبارتند از:
هر دو نوع سردرد باعث ایجاد سردرد شدید می‌شوند. اما منشأ سردرد خوشه ای و میگرن و محل احساس درد در آنها متفاوت است.
سردردهای میگرنی به آرامی شروع می‌شوند و میتوانند از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشند. ممکن است تا یک روز قبل از شروع درد علائم هشداردهنده‌ای مانند هوس‌خوردن برخی غذاها یا تغییر در خلق‌و‌خوی ایجاد شود.
همچنین ممکن است، هاله‌ها را درست قبل از شروع میگرن ببینید.
سردرد ناشی از میگرن تپنده است و ممکن است میگرن را در هر دو طرف، فقط در یک طرف یا در امتداد پیشانی خود احساس کنید. میگرن با حرکت سر و تغییر وضعیت بدن بدتر می‌شود؛
همچنین مهم‌ترین علائم میگرن که از سردرد خوشه‌ای تمایز دارند، عبارتند از:
درد و الگوی حملات سردرد خوشه ای گونه ای به خصوص دارد. پزشک برای تشخیص سردرد خوشه ای از توصیف شما از سردرد و محل، شدت و علائم مربوط به آن کمک می گیرد.
اینکه چند وقت یک بار سردرد میگیرید و هر بار چقدر این درد ادامه دارد عوامل بسیار مهمی در تشخیص نوع سردرد به شمار می روند.
پزشک احتمالا برای تشخیص نوع و علت سردرد از روش های خاصی استفاده خواهد کرد:
از آنجاییکه سردرد خوشه ای بسیار دردناک بوده و فرد را بی قرار می کند، برای فرد مبتلا بسیار آزار دهنده است و حتما نیاز به درمان صحیح دارد ولی متاسفانه سردرد کلاستر، بخوبی میگرن به درمان جواب نمی دهد و جواب به درمان در آن سخت می باشد.
پزشک متخصص سردرد ممکن است تزریق کورتون و مواد بی حس کننده در محل عصب پس سری انجام دهد و با بلاک کردن آن باعث کاهش درد شود.
این درمان طول مدت اثر کوتاهی دارد و موقتی است و فقط در مواردی که بیمار درد غیر قابل تحمل داشته و نتواند تا اثر کردن داروهای نگهدارنده تحمل کند انجام می شود.
اخیراً عمل رادیوسرجری یا عمل جراحی رادیویی(نوعی جراحی که در آن از انرژی رادیویی استفاده می‌شود و هیچ برشی در آن انجام نمی‌گیرد) به‌عنوان روشی کم تهاجم‌تر برای افرادی که دچار سردردهای خوشه‌ای دائمی و مقاوم هستند، به‌کاربرده می‌شود.
در این روش درمانی از طریق پوست عصب واگ را تحریک میکنند. در این تکنیک درمانی سردرد خوشه‌ای از جریان‌های الکتریکی ولتاژ پایین استفاده کرده و عصب گردن را تحریک میکنند.
برای انجام این تکنیک درمانی دستگاهی کوچک در کنار گردن قرار می‌گیرد. سپس متخصص جریان الکتریکی را وصل کرده و کم کم افزایش می‌دهد.
این افزایش جریان الکتریکی سبب ایجاد انقباضات کوچک ماهیچه‌ای زیر پوست می‌شود. حدوداً ۹۰ ثانیه بیمار در این حالت باقی می‌ماند و سردردهایش تسکین پیدا میکنند. این روش را با عنوان TVNS معرفی میکنند.
این تکنیک درمانی هم برای درمان سردردهای خوشه‌ای که بروز کردند و هم برای فاصله بین حملات، جهت پیشگیری از بروز مجدد حمله سردرد مورداستفاده قرار می‌گیرد.
محققان در حال بررسی درمان بالقوه‌ای به‌نام تحریک عصب اکسی‌پیتال هستند.
در این روش جراح چند الکترود در پشت سر بیمار می‌کارد و سپس آنها را به دستگاهی شبیه ضربان‌ساز (ژنراتور) وصل میکند. این الکترودها، پالس‌هایی برای تحریک ناحیه‌ی عصب اکسی‌پیتال می‌فرستند که سیگنال های درد را مسدود میکنند یا کاهش میدهند.
نتایج چندین مطالعه‌ی مختصر در مورد تحریک عصب اکسی‌پیتال نشان داده است که این روش درد را در برخی افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای مزمن کاهش می‌دهد.
پژوهش‌های مشابهی در مورد تحریک عمقی مغز در جریان است. در این روش پزشکان یک الکترود در هیپوتالاموس می‌کارند؛ هیپوتالاموس ناحیه‌ای از مغز شماست که با زمان‌بندی دوره‌های خوشه‌ای مرتبط است.
جراح، الکترود را به یک ژنراتور وصل میکند. این ژنراتور پالس‌های الکتریکی مغز را تغییر می‌دهد و به کاهش درد کمک میکند.
تحریک عمقی مغز از طریق هیپوتالاموس ممکن است سردردهای خوشه‌ای مزمن و شدید را در افرادی که روند درمان‌شان با دارو موفقیت‌آمیز نبوده است، تسکین بدهد.
ممکن است بتوانید با اجتناب از موارد زیر از سردردهای خوشه ای جلوگیری نمایید:
غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند، مانند:
سردردهای خوشه ای تهدید کننده زندگی نیستند، اما هیچ درمان قطعی برای آنها وجود ندارد. با این نکات و درمان‌ها، سردردهای شما ممکن است به مرور زمان کمتر شده یا در نهایت به طور کامل ناپدید شوند.
بهتر است بدانید که اگر هرچه زودتر اقدام به بررسی و درمان سردرد خود کنید، زودتر می توانید آن را درمان کرده و از دردها خلاص شوید.
باسلام و تشکر از مقاله ی خوب و پرمحتوای شما
بنده تقریبا 15 سال می باشد که متاسفانه دچار سردرد کلاستر یا خوشه ای هستم و دقیقا وضعیت بنده، در این مقاله به درستی، به ان اشاره شده هست.
تقریبا یک ماه در سال دارم.. و در این یک ماه، تقریبا در زمان مشخص و ساعت مشخص
من بهش میگم میگرن هوشمند
ولی واقعا زجر اور هست
بنده هم سالیان سال هست این مشکل رو دارم قرین بر ۱۸ سال خیلی دکتر رفتم ولی تشخیصشون اشتباه بود که آخر سری شانسی بیمارستانی رفته بودم که اشاره کردم به موضوع و پزشک موضوع رو گفت و ارجا داد به نورولوژیست و ایشون برای بار اول بمن گفت کلاستر دارم وگفت درمان قطعی نداره سیکل دوره داره باید بگذره و گفت با گذر سن فاصله این سیکل ها بیشتر خواهد شد و گاها هر ۳ سال یبار که درست هم گفتن و ارگوتامین سی و وراپامیل تجویز کردن و‌گفتن هرموقع درد شروع شد فقط مصرف کنید ولی وراپامیل شدید بیحالم می‌کرد که ترجیح دادم فقط از ارگوتامین سی استفاده کنم شکر خدا تا الان با همین روش کنترل کردم بیماری رو
خیلی خوب
من یکسال همین درد ها دارم دکتر میرفتم نمیفهمیدن الان همه مطالب این مقاله درست حالات منه
ایشالله سریع سیکلش تموم بشه منم دارم میدونم چقدر سخته و دردش خیلی بده