سردرد میگرن یک اختلال در سیستم مرکز عصبی است. این نوع بیماری شایع‌ترین نوع سردرد اولیه است که تنها علائم آن سردرد نیست و همراه سردرد یا قبل شروع آن علائم دیگری نیز رخ می‌دهد.

سردردها در دو شکل متفاوت نمایان می‌شوند؛ سردردهای اولیه که یک اختلال اولیه و پایه‌ای است که زمینه ژنتیکی دارد مثل میگرن.

نوع دیگر سردرد های ثانویه که ناشی از بروز یک اتفاق اضافی بر مغز است مثل تومور مغزی، عفونت، التهاب و… . عمده سردردها، سردرد اولیه هستند که به واسطه اختلال شیمیایی رخ می‌دهند.دیگر علائم میگرن بعضی افراد قبل از شروع سردرد میگرن و سردرد معمولا دچار بدخلقی، احساس نیاز به غذای شیرین، خمیازه، دل درد، بیرون‌روی، سرگیجه و … می‌شوند.

این در حالی است که ممکن است همراه سر درد نیز علائمی چون اختلالات بینایی (تاری چشم)، حالت تهوع و استفراغ ظاهر شود و سر و صدا و نور و بعضی بوها فرد را اذیت کند.

نوع سردرد میگرن نیز این سردرد به حالت ضربان‌دار و کوبنده است که به طور مکرر و دوره‌ای رخ می‌دهد. فرد در این حالت دوست دارد بافشار روی سر، جلوی سردرد خود را بگیرد.

سردرد میگرن ضربان دار یک طرفه ایست که توسط عوامل تحریک کننده مانند استرس، هورمون ها، محیط و بسیاری عوامل دیگر ایجاد می شود. اصولا سردردهای میگرنی در زنان شایع تر است و ممکن است زندگی و فعالیت روزانه ی فرد را مختل کند.

میگرن یک وضعیت پیچیده با انواع مختلفی از نشانه‌ها است. برای بسیاری از افراد، ویژگی اصلی این بیماری سردرد دردناک است. نشانه‌های دیگر شامل احساس بیماری، استفراغ، اختلال و تاری دید و حساسیت به نور، صدا و بو است.

چه کسانی مستعد ابتلا به سردرد میگرن هستند؟

بروز میگرن در زنان حدود سه برابر بیشتر از مردان است. شیوع میگرن در افرادی که اقوامشان از این بیماری رنج می برند بیشتر است.

علاوه بر این میگرن اغلب در افرادی که مبتلا به صرع، افسردگی، سکته ی مغزی، آسم و یا اختلالات عصبی ارثی هستند، بیشتر رخ می دهد.

عامل بیماری سردرد میگرن

مهمترین عامل بیماری میگرن، ناشناخته است با این حال اعتقاد بر این است که عوامل محیطی و ژنتیکی در بیماری میگرن نقش داشته باشند.

در دو سوم موارد، این بیماری در خانواده‌ها وجود دارد و به ندرت به خاطر نقص تک ژن اتفاق می‌افتند.

برخی از بیماری‌های روانی همچون بسیاری از رویدادهای زیستی یا محرک‌ها با این بیماری در ارتباط هستند که از این دسته می‌توان به افسردگی، اضطراب و اختلال دو قطبی اشاره کرد.

• عامل ژنتیکی

  مطالعهٔ دوقلوها نشان می‌دهد که تاثیر ژنتیکی ۳۴ تا ۵۱٪ در احتمال ابتلا به میگرن مؤثر می‌باشد. این رابطه ژنتیکی در میگرن‌هایی که دارای آئورا هستند نسبت به میگرن‌هایی که آئورا ندارند قوی‌تر می‌باشد.

برخی از گونه‌های ویژهٔ ژن‌ها، خطر ابتلا به این بیماری را به میزان کم تا متوسط افزایش می‌دهند. اختلالات ژنتیکی که باعث به وجود آمدن میگرن می‌شوند، اندک هستند.

یکی از این گونه‌ها به عنوان «میگرن نیم فلج خانوادگی» شناخته شده‌است، که نوعی میگرن با آئورا می‌باشد، و از طریق کروموزوم غیرجنسی غالب به ارث می‌رسد.

این اختلالات با انواع کدگذاری ژنی برای پروتئین‌هایی که کار انتقال یون را بر عهده دارند، در ارتباط می‌باشند.

• محرک‌ها

  میگرن‌ها ممکن است توسط محرک‌ها به‌وجود آیند، که برخی از افراد در تعداد اندکی از موارد از آن‌ها به عنوان عامل مؤثر نام می‌برند و برخی دیگر در اکثر موارد.

از بسیاری از عوامل با عنوان محرک یاد می‌شود، با این حال شدت و اهمیت این روابط مشخص نیست. یک محرک می‌تواند بیش از ۲۴ ساعت قبل از شروع علائم بیماری خود را نشان دهد.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد امواج ناشی از بسیاری از وسایل الکترونیکی ازجمله مایکروفر، موبایل، تبلت و لپ‌تاپ می‌توانند محرک این بیماری و حتی موجب تشدید سردرد در این بیماران شوند.

• جنبه‌های فیزیولوژیکی

  از میان محرک‌های رایج گزارش شده می‌توان به استرس، گرسنگی، و خستگی (همه این موارد به‌طور یکسان در به‌وجود آوردن سردرد تنشی مؤثر می‌باشند) اشاره کرد.

بروز میگرن با اختلال اضطراب پس از سانحه در ارتباط بوده و همچنین احتمال وقوع سردردهای میگرنی در دوران قاعدگی بیشتر است.

تأثیرات هورمونی دیگری، نظیر نخستین عادت زنانگی، استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی، قاعدگی، پیش‌یائسگی، و یائسگی، همچنین در این بیماری نقش دارند.

این تأثیرات هورمونی به نظر می‌رسد در به‌وجود آوردن میگرن بدون آئورا نقش بیشتری داشته باشند.معمولاً میگرن‌ها در طول دوره سه‌ماههٔ دوم و سوم بارداری یا پس از یائسگی به‌وجود نمی‌آیند.

• جنبه‌های تغذیه‌ای

  بررسی محرک‌های تغذیه‌ای ثابت کرده‌اند که شواهد این بیماری، بیشتر مبتنی بر ارزیابی‌های فردی است و از این رو برای اثبات یا رد هر گونه محرک خاص، محکم نمی‌باشند.

در خصوص مواد خاص هم به نظر نمی‌رسد شواهدی برای تأثیر تیرامین در میگرن وجود داشته باشد و این در حالی است که مونوسدیم گلوتامات (MSG) به عنوان یک محرک تغذیه‌ای در این بیماری مکرراً گزارش می‌شود. و شواهد از اثبات این امر به‌طور پیوسته عاجز بوده‌اند.

• جنبه‌های محیطی

  بررسی محرک‌های بالقوهٔ محیط‌های درونی و بیرونی نشان داد که شواهد کلی برای اثبات تأثیر این محرک‌ها ضعیف هستند، با این حال پیشنهاد بر این است که افرادی که دچار میگرن هستند اقدامات پیشگیرانه‌ای را در خصوص کیفیت هوا و نور محیط‌های درونی انجام دهند.

همچنین عواملی نظیر رژیم غذایی نامناسب، اضافه وزن، بوها و حتی تشعشع وسایل الکترونیکی ارتباطی نظیر تلفن‌های همراه، رایانه‌های همراه و استفادهٔ بیش از اندازه از صفحه‌نمایش‌های قدیمی موسوم به CRT نیز تأثیر زیادی بر بروز سردردها دارد.

تفاوت سردردهای میگرنی با سردردهای تنشی معمول چیست؟

در افرادی که دچار سردرد میگرن هستند، درد ضربان دار و عمیق مشاهده می شود در حالیکه سردرد تنشی با فشار به سر یا اطراف گردن همراه است.

موقعیت ایجاد درد در سردرد میگرن ، در پشت سر و یا نزدیک به چشم و در یک طرف سر است در حالیکه در سردردهای تنشی وجود درد در سراسر پیشانی و سر و یا در گردن گزارش می شود.

شدت درد در سردرد میگرن تا حدی است که معمولا افرادی که دچار حمله میگرنی می شوند توانایی انجام کارهای روزمره و یا تمرکز بر امور را از دست می دهند. در حالیکه سر دردهای تنشی معمولا خفیفند.

زمان سر سردرد میگرن معمولا طولانی است در حالیکه سردردهای تنشی در مدت زمان کوتاهی بهبود می یابند. در سردردهای میگرنی تهوع، استفراغ و ناراحتی معده دیده می شود که در سردردهای تنشی این علائم تجربه نمی شود.

1 تا 2 روز قبل از شروع میگرن علائمی از جمله یبوست، افسردگی، اسهال، بیش فعالی، تحریک پذیری و سفتی گردن مشاهده می شود که این علائم در سردردهای تنشی وجود ندارد.

علت ایجاد سردردهای تنشی معمولا استرس، کم خوابی و خستگی زیاد است اما از جمله عوامل ایجاد میگرن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مصرف الکل
2. نور زیاد
3. مصرف کافئین
4. صداهای بلند
5. بوی شدید
6. برهم خوردن الگوی خواب و تغذیه
7. مصرف شیرینی و غذاهای فراوری شده

پیشگیری از سردرد میگرن چگونه است؟

برای پیشگیری از سردرد میگرن باید از عوامل ایجاد کننده آن دوری کرد. ثبت عواملی که در هر حمله حضور داشته‌اند به شناسایی این عوامل کمک می‌کند.

تغییرات شیوه زندگی نظیر خواب مناسب، کاهش استرس، نوشیدن مقادیر مناسب آب، عدم مصرف مواد غذایی خاصی که طبق تجربه فرد باعث ایجاد حملات می‌شوند، فعالیت بدنی منظم، می‌تواند باعث کاهش دفعات سردرد میگرنی شود.

از داروهای پیشگیری کننده در صورتی‌که تعداد دفعات حمله بیش از یک حمله باشد و یا علائم بسیار شدید باشد استفاده می‌شود.

داروهایی نظیر بتابلاکرها (پروپرانولول)، ضدافسردگی‌ها (آمی‌تریپتیلین)، ضدتشنج‌ها (توپیرامات، والپرات سدیم)، مکمل‌های ویتامین B12 به این منظور استفاده می‌شوند.

لازم است توجه کنیم نوعی سردرد به نام سردرد سومصرف دارو وجود دارد که به علت مصرف مقادیر زیاد دارو در تلاش برای کاهش حملات میگرن اتفاق می‌افتد.

مطلب قبلی

شانه یخ زده چیست و چگونه درمان می‌شود؟

Read More

مطلب بعدی

چشم درد و علل و راه های درمان آن

Read More