درد صورت معمولا ناشی از وجود یک بیماری و یا دردسر در جایی دیگر مانند گردن، دندان، آرواره و یا سر است. معمولا یافتن محل مشکل نیز بسیار ساده است. به طور کلی صورت، سر و گردن به وسیله عصب ها با یکدیگر مرتبط هستند و اگر عصبی در جایی آسیب ببیند و یا تحریک شود جاهای دیگر نیز احساس ناراحتی و درد خواهند کرد. مثلا ممکن است هنگامی که عصبی در گردن آسیب مبی بیند این آسیب و یا تحریک عصبی منجر به درد در صورت نیز بشود.

همه دردهای صورت ناشی از دندان ها و مشکلات آنان نیستند،برخی دردهای شدید فک و صورت نشانه ای از عارضه در جمجمه و مغز افراد هستند
همیشه کشیدن دندان تنها راه کنترل دردهای شدید فک و صورت نیست بلکه این مشکل می تواند از بروز عارضه‌ای پیچیده در قاعده جمجمه خبر دهد.
گاهی اوقات افراد دچار دردهای ناتوان کننده و هولناکی در ناحیه فک و صورتشان میشوند که متاسفانه در بیشتر مواقع به علت خطاهای تشخیصی ,یک و یا دو ردیف از دندانها کشیده میشود ولی همچنان درد ادامه دارد و این در حالیست که منشا این عارضه باید در قاعده جمجمه و عروق داخل قاعده جستجو شود که البته این بیماری در دهه ۵ الی ۶ عمر و در مردان بیشتر مشهود است.
اگر روزی در تمام صورت‌تان احساس درد کردید، ‌دردی آزاردهنده که با هر حرکت حتی موقع مسواک‌زدن، شستن صورت، جویدن غذا یا هنگامی که در معرض باد قرار گرفتید، ایجاد شود، بدانید چنین دردی ناشی از اختلال عصب سه قلو یا اعصابی در مغز است که مسئول حواس صورت‌، جمجمه‌، دندان‌ها، دهان‌ و بینی‌ محسوب می‌شود. در واقع، درد عصب سه قلو نوعی بیماری عصبی به شمار می‌رود که معمولا در افراد بالای‌ ۵۰ سال و بیشتر در زنان بروز می‌کند.

علل درد صورت

• نورالژی عصب سه‌قلو
  عصب سه قلو یا نورالژی تریژمینال یک بیماری با درد مداوم است، که برخی از اعصاب صورت شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیمارانی که درگیر عصب سه قلو هستند، درد را به‌صورت شدید یا شوک الکتریکی تجربه می‌کنند.
• سردرد میگرنی
  یک اختلال عروقی و خودبخودی ولی راجعه بوده که به صورت حمله باعث بروز درد می شود . معمولا هر حمله از چهار ساعت تا ۳ روز به طور متوسط طول می کشد و عمدتا یک طرفه بوده می باشد . شدت درد از متوسط تا شدید است . کیفیت درد به صورت ضربان دار و همراه با تهوع و استفراغ و همینطور ترس از نور و صدا است . میگرن می تواند با احساس پیش رسی (اورا) و یا بدون آن باشد . این احساس پیش رس می تواند به شکل اختلالات بینایی ، علایم حسی ، فلج یکطرفه عضلات صورت ، و عدم قدرت تکلم بروز کند . در تشخیص افتراقی میگرن باید احتمال وجود مواردی همچون دندان درد ، درد میوفاشیال را در نظر داشت .
• سینوزیت
• انحراف تیغه بینی
• اختلالات مفصل گیجگاهی- فکی
  یکی از علل شایع دردهای صورت، دردهای عضلانی این ناحیه می‌باشد. سندرم اختلال عمل دردناک عضلانی (Myofascial pain disfunction syndrome) یکی از مهم‌ترین اختلالات عضلانی ناحیه صورتی است که بسیاری از بیماران از درد، حساسیت به لمس یک یا چند عضله جونده و محدودیت عملکرد ناشی از این سندرم رنج می‌برند.
  برخی از محققین از ساختار روحی بیماران به عنوان یک عامل مستعد کننده این سندرم نام برده‌اند و استرس را عامل قابل توجهی در بروز عادات فشردن و ساییدن دندان ها به هم دانسته‌اند که منجر به اسپاسم عضلات جونده می‌شود.
• زونا

• سرطان دهان
• سردرد خوشه ای
  سردرد خوشه ای هم یکی از عوامل ایجاد درد صورت است که یک حمله شدید سردرد یک طرفه در اطراف چشم و ناحیه تمپورال است که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد و ممکن است چند بار در روز تکرار شود. همراهی سردرد با یک مورد یا بیشتر از موارد زیر بیانگر این نوع سردرد است. اشک ریزش، گرفتگی بینی، آب ریزش بینی، تعریق پیشانی، میوز، افتادگی و ادم پلک در کنار سر درد دیده می شود . نسبت شیوع آن در مرد به زن ۵ به ۱ است. در تشخیص افتراقی آن عفونت دندان و درد حاد عضلات ماستر مطرح می گردد.
• عفونت غدد بزاقی
• آبسه دندان
• گلوکوم

• آرتریت سلول‌ غول‌آسا
• درد دندان ها
  دندان به عنوان یک آوران حس دردناک عمل کرده و موجب درد در ناحیه صورت می گردد . دندان ترکیبی از مینا ، عاج و سیمان بوده و اتصال آن به آرواره از طریق لیگامان های اطراف دندان انجام می شود .
  در مرکز دندان پالپ وجود دارد که مشابه بافت همبندی در سایر نقاط بدن بوده و حاوی شبکه های عروقی، لنفاتیک ها و عصب می باشد . تحریک پالپ موجب دندان درد شده و این تحریک می تواند به علل آسیب ، التهاب و نکروز باشد . باید توجه داشت که به علت محدودیت شدیدی که در فضای اطراف دندان ها وجود دارد هرگونه التهاب می تواند به سرعت باعث ایجاد درد گردد .
  التهاب خفیف موجب حساس تر شدن به محرک ها شده ، و التهاب شدید باعث بروز درد متناوب یا دایمی می شود . آسیب به بافت های اطراف دندان ها نیز می تواند عاملی برای ایجاد درد باشد.
  باید توجه نمود که دندان درد شایع ترین علت درد صورت بوده و باید در مرحله اول رد گردد .

تشخیص

بیشتر بخوانید چشم درد و علل و راه های درمان آن

درد صورت معمولاً بلافاصله برای فرد آشکار و باعث اختلال در فعالیت‌های روزمرۀ شخص می‌شود. منشأ این درد‌های حاد ممکن است تصادف باشد، مانند تصادف اتومبیل که سر بیمار به داشبورد یا کیسه هوا، برخورد کرده باشد.
همچنین این درد می‌تواند ناشی از برداشتن یک تومور یا پیامد جراحی زیبایی باشد. زمانی که آسیب بافتی به وجود می آید، بعضی از این حوادث موجب آسیب دیدن مستقیم اعصاب صورت می‌شوند.
پیام‌های درد مکرراً به مغز میانی و مرکزی ارسال می‌شود و بیمار تکرار این الگوهای تکانه‌های عصبی را به عنوان درد تلقی می‌کند.

اگر محرک درد همچنان ادامه داشته باشد، ورود مداوم تکانه‌ها به نخاع موجب تغییراتی در سیستم عصبی مرکزی می‌شود، که در نهایت منجربه درد مزمن می‌شود. دردی که بیشتر از ۶ ماه به طول انجامد، به عنوان درد مزمن در نظر گرفته می‌شود.
درد مزمن صورت، مانند هر درد مزمن دیگر، زندگی فرد را تحت ‌تأثیر قرار می‌دهد. از درد صورت به عنوان «یکی از شدیدترین دردهایی که بشر از آن رنج می‌برد» یاد شده است.
اگر شروع به درمان فوری انجام گیرد، می‌تواند تا حد زیادی از خطرات ناشی از اتفاقات خطرناک جلوگیری کند. برای مثال، در صورت اقدام به‌ موقع جهت درمان آب سیاه چشمی، می‌توان جلوی از دست رفتن همیشگی بینایی چشم را گرفت.
امروزه ما درک بهتری از علت و مکانیسم درد مزمن صورت داریم، اما همچنان باید در مورد درمان آن، اکتشافات بیشتری انجام گیرد. اکنون مشخص شده است که اکثر بیماران مبتلا به این مشکل، دچار فشار خونریزی مزمن عروق ریشه در عصب سه قلو پایه جمجمه هستند.
بیماری که مبتلا به درد مزمن صورت است و می‌تواند به نقطه تحریک صورت خود اشاره کند و ناحیۀ درد با توزیع آناتومیکی شناخته شده از شاخه‌ای از عصب سه قلو مطابقت داشته باشد، بدان معنی‌ست که عصب آسیب دیده است. اغلب بیماران از این‌گونه درد‌ها به صورت درد‌هایی ناگهایی مانند گرفتگی یا ضربانی مبهم و دردناک یاد می‌کنند. البته دردهای نواحی مختلف صورت مانند گوش و گردن نیز ممکن است در کل سر و صورت انعکاس یابد.
انواع احتمالی آسیب عبارتند از یاتروژنیک، که به خاطر انجام عمل‌های جراحی انتخابی یا اورژانسی پس از سانحه است، مانند ضربه خوردن سر بوسیله داشبورد اتومبیل. انواع جراحی‌های دیگر که به احتمال زیاد به عصب آسیب می‌رسانند شامل جراحی‌های زیبایی مانند رینوپلاستی، بلفاروپالستی و… می‌شود.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

۱. چشم‌ها هم درد می‌کنند.
۲. تب، دانه‌های قرمز در صورت، یا ورم صورت وجود دارد.
۳. درد، گزگز، یا کرختی در دست یا پا احساس می‌شود.

درمان درد صورت

اساس درمان روش های غیر تهاجمی می باشد و شامل موارد ذیل است:

• استراحت نسبی عضلات و مفاصل
• داروهای مناسب درد صورت
  ازداروها جهت برطرف کردن علائم در فاز حاد و نیز بازگشت قوام و آرامش عضلانی استفاده می گردد که شامل: شل کننده های عضلانی (محیطی و مرکزی) ، مسکن های ضدالتهابی می باشد و برای نورالژیا از داروهای ضد تشنج استفاده می گردد.
• درمان های غیرتهاجمی برای درد صورت

فیزیوتراپی :
در فیزیوتراپی ترکیبی از روش های غیرفعال و تمرین ها جهت تقویت ساختار عضلانی و حرکت های اصلاحی به کار گرفته می‌شود. مدالیته‌های درمانی غیرفعال مانند یخ/ گرما ، اولتراسوند و تحریک الکتریکی ، درد و گرفتگی عضلانی را در بیمار کاهش می‌دهد. بیمار مبتلا به کمک انجام تمرین های مخصوص روش های افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را فرا می‌گیرد و بر قدرت عضلات خود می‌افزاید. بیماران نباید از روی آوردن به این درمان نگران باشند، حتی بیماران دچار درد و مشکلات حرکتی نیز از انجام تمرین‌های ایزومتریک سود می‌برند.

ماساژ و درمان دستی و منیپولیشن :
اساس این تکنیک ها که توسط دست انجام می شود نیز موجب تقویت ساختار عضلانی بافتها می گردد.

لیزر پرتوان :
استفاده از لیزر پرتوان پالس موجب افزایش انرژی سلولی و ترمیم بافت های آسیب دیده و جلوگیری از پیشرفت آرتروز می گردد.

• درمان های اینترونشنال و یا کمتر تهاجمی (مداخله ای) :
  اعمال اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد.