دنبالچه یا دمبالچه اصلاح پزشکی برای درد استخوان دنبالچه یا کوکسیدینی است که به دنبالچه و علائم درد دنبالچه اشاره دارد. این بیماری در هر سنی ممکن است اتفاق بیوفتد اما زنان پنج برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند. دنبالچه استخوانی مثلثی شکل است که در انتهای ستون مهره‌ها واقع شده است. دنبالچه شامل سه تا پنج قسمت استخوانی است که توسط مفاصل و رباط‌ها سرجای خود قرار گرفته‌اند. به دلیل پهن تر بودن لگن زنان دنبالچه آنها پوشش کمتری دارد، به همین دلیل اغلب آسیب دیدگی‌های دنبالچه در بین زنان بوجود می آید. آسیب دیدگی دنبالچه منجر به ناراحتی و درد استخوان دنبالچه می‌شود. بیشتر آسیب دیدگی دنبالچه قابل درمان هستند، هر چند که فرآیند درمان درد دنبالچه خیلی کند است.

علت درد

1. سن: با این که دلیل اصلی همچنان نا معلوم است اما شواهد نشان دمی‌دهد که نوجوانان و بزرگسالان بیشتر از کودکان تحت تاثیر بیماری قرار دارند.
2. کاهش غیر اصولی و ناگهانی وزن: از دست دادن سریع وزن نیز می‌تواند به دلیل از بین رفتن عضلات باسن و پشت، باعث درد باسن شود.
3. آسیب و ضربه مستقیم به دنبالچه: شایعترین علت آسیب‌های خارجی یا داخلی است. آسیب خارجی معمولاً به علت افتادن از عقب اتفاق می‌افتد و منجر به کبودی، دررفتگی یا شکستگی دنبالچه می‌شود. آسیب داخلی بیشتر در زمان زایمان ایجاد می‌شود که بیشتر در زایمان های سخت ممکن است اتفاق بیافتد.
4. نشستن روی سطوح نا هموار: نشستن دائمی یا طولانی مدت روی سطوح سخت، باریک یا نا هموار هم می‌تواند باعث آسیب‌های جزئی دنبالچه و درد هنگام نشستن شود.
5. بیماری: گاهی ممکن است درد از بیماری‌های دیگری ناشی شود. بیماری‌هایی مانند دیسک کمر، ضعف یا کم تحرکی مفاصل و عفونت‌ها.
6. علت های غیر ارگانیک: می‌تواند با علل غیر ارگانیک، مانند اختلال جسمانی و سایر اختلالات روانی هم مرتبط باشد.

علائم

1. درد و حساسیت در ناحیه دنبالچه: درد معمولا محدود به ناحیه دنبالچه است و به لگن یا اندام‌های پایین‌تر پخش نمی‌شود. درد ناشی از کوکسیدینی ممکن است خفیف یا شدید باشد. سفتی یا درکل احساس ناراحتی اطراف دنبالچه ممکن است برای همیشگی بیمار را درگیر خود کرده و یا فقط هنگام حرکت یا اعمال فشار احساس شود.
2. افزایش درد هنگام نشستن: هنگامی که بیمار وزن خود را روی استخوان دنبالچه وارد می‌کند و خصوصا هنگامی که درحالت نشسته به پشت لم می‌دهد درد بیشتری در نشیمنگاه احساس می‌کند. نشستن روی سطح سخت (مانند نیمکت چوبی و صندلی تاشوی فلزی) بدون بالشتک مخصوص دنبالچه و یا تکیه دادن به دیوار فشار بیشتری به استخوان دنبالچه وارد کرده و موجب تشدید درد بالای باسن می‌شود.
3. احساس درد شدید و ناگهانی: هنگامی که فرد از حالت نشسته بلند می‌شود. هنکامی که از حالت نشسته به ایستاده و یا بالعکس تغییر موقعیت می‌دهیم، چرخش استخوان‌های لگن (و حرکت عضلاتی که به این چرخش کمک می‌کنند) ممکن است با درد توام باشند. در چنین حالتی نشستن یا ایستادن با درد توام بوده و بیمار مجبور است برای ایجاد تعادل حتما به چیزی تکیه دهد.
4. تشدید درد هنگام اجابت مزاج یا مقاربت جنسی: با توجه به نزدیکی استخوان دنبالچه به مقعد و دستکاه تناسلی برخی از بیماران هنگام دفع مدفوع یا نزدیکی جنسی احساس درد شدیدی می‌کنند.

راههای درمان درد

معمولا به افراد مبتلا به درد دنبالچه توصیه می‌شود از یک تشک مناسب و یا بالش‌های مخصوصی در هنگام نشستن استفاده کنید و حدالامکان از نشستن طولانی مدت بپرهیزید همچنین در کنار این کارها برخی اقدامات درمانی از قیبل موارد زیر تجویز می شود که این روش‌ها عبارتند از:

1. دارو درمانی:

پزشک عموما برخی مسکن‌های ضد التهاب غیر استروئیدی را برای بیمار تجویز می‌کند که باید داروها به صورت مداوم و منظم مصرف شود تا اثر گذار باشد.

1. فیزیوتراپی:

درمان‌های فیزیوتراپی می‌تواند در درمان درد بسیار موثر باشد و نه تنها درد را تسکین می‌دهد بلکه از بروز مجدد آن جلوگیری می‌کند چرا که فیزیوتراپ راهکارها، تمرینات و توصیه‌های در مورد عادات حرکتی به بیمار می‌دهد که باعث می‌شود در طول روز از فشار وارد شده بر استخوان دنبالچه کاسته شود.

1. تزریق:

در صورتی که درد بیمار با روش‌هایی که در بالا به آن اشاره کرد تسکین نیابد ممکن است پزشک تزریق ماده بی‌حس کننده به استخوان دنبالچه را تجویز نماید که انواع روش‌های تزریق عبارتند از:
تزریق کورتیزون یا کورتیکواستروئید
تزریق در مفصل ساکروکوکسیژال
تزریق به ریشه‌های عصبی اطراف دنبالچه

روش‌های غیر جراحی و غیر تهاجمی از اولین اقداماتی هستند که توسط دکتر سیامک مرادی برای درمان صورت می‌گیرد.

1. جراحی

انجام عمل جراحی برای درمان بسیار غیر معمول و بسیار انگشت شمار است و تنها در مواردی تجویز می‌شود که تمامی روش‌هایی که در بالا به آن اشاره شد موفقیت آمیز نبوده و علائم درد بیمار تسکین نیابد. در طی جراحی بخشی از استخوان دنبالچه طی عملی به کوکسیجکتومی برداشته می شود.