درد آرنج اغلب بسیار مبهم می باشد و علی رغم اینکه درد آن شاید در مجموع به اندازه درد گردن خطرناک نباشد اما چون آرنج نقش بسیار مهمی در خم و راست کردن ساعد دارد ودر عمده حرکات اندام های فوقانی آرنج نقش دارد لذا درد آن برای بیمار ازار دهنده و مانع حرکات روزانه می باشد.

دو مساله مهم در مورد درد ارنج وجود دارد که در بیماران بسیار زیاو مشاهده کرده ام. یکی اینکه در بسیاری از موارو درد ارنج خود را ممکن است به صورت درد روی دست و یا حتی درد بازو نشان دهد . به جرات شایع ترین علت درد ساعد مشکلات مربوط به آرنج و خصوصا آرنج تنیس بازان می باشد . یک نکته دیگر هم درد مورد آ رنج درد این است که هم درد آرنج ممکن است مربوط به خود آرنج نباشد و درد ناحیه گردنی و خصوصا درد ریشه های C5و C6 به آن ارجاع پیدا می کند و در بسیاری از موارد درد بارزی در ناحیه گردن نداریم.

همانطور که اشاره کردم ، آرنج ممکن است منشا درد ما باشد اما ، درد خود را در بند انگشتان دست نشان دهد.و بسیاری از بیماران با احساس خشکی سفتی درد و تورم انگشتان دست مراجعه می کنند.

مهمترین علت درد آرنج استفاده بیش از حد توان از این مفصل می باشد. انجام حرکات تکراری مکرر و برداشتن اجسام سنگین و حتی شاید انجام یک کار سبک در پوزیشن خاص به راحتی می تواند منجر به صدمه به این مفصل شود.

آناتومی آرنج

آرنج قسمتی است که دو استخوان ساعد، یعنی استخوان زند زبرین در سمت انگشت شست و استخوان زند زیرین در سمت انگشت کوچک، به استخوان بازو متصل می شوند.

انتهای استخوان ها، جایی که به هم می رسند و مفصل را تشکیل می دهند، توسط یک لایه از غضروف مفصلی پوشیده شده اند. این غضروف ضربه را جذب کرده و آن را مهار می کند و به استخوان ها اجازه می دهد به نرمی بر روی یکدیگر حرکت کنند. غضروف آرنج از غضروف مفصل هایی که وزن بدن را تحمل می کنند، از جمله لگن و زانو، نازک تر است. سایر ساختارهای اصلی آرنج شامل رباط ها، عضله و تاندون ها می شود.

بیشتر بخوانید درد مچ دست ، علت و درمان آن

علل درد آرنج

شایع‌ترین دلایل و علت درد آرنج عبارت‌اند از:

• رگ به رگ شدن و پیچ خوردن ساده
• عارضه آرنج تنیس بازان یا گلف بازان

تنیس البو یا آرنج تنیس‌بازان به التهاب تاندون‌هایی گفته می‌شود که عضلات ساعد را به بخش خارجی مفصل آرنج متصل می‌کنند. هر گونه استفاده‌ی شدید از آرنج همراه با گرفتن مکرر اجسام و بلند کردن آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد این عارضه شود. علائم درد آرنج ناشی از این عارضه عبارت‌اند از درد و ضعف به هنگام استفاده از آرنج آسیب‌دیده و درد مزمن.
آرنج گلف بازان
عارضه‌ی آرنج گلف بازان زمانی ایجاد می‌شود که تاندون‌های متصل‌کننده‌ی عضلات ساعد به استخوان داخلی آرنج دچار التهاب می‌شوند. همانند تنیس البو، این التهاب نیز به دلیل حرکات مکرر و استفاده‌ی بیش ‌از حد ایجاد می‌شود. ازجمله علائم این عارضه می‌توان به درد در بخش داخلی مفصل آرنج اشاره کرد.

• التهاب بورس (بورسیت)
  بورسیت به التهاب در کیسه‌های کوچک حاوی مایع (بورس) گفته می‌شود که وظیفه‌ی ضربه‌گیری را در مناطق بین تاندون و استخوان‌ها بر عهده دارند. بورس استخوان آرنج وظیفه‌ی ضربه‌گیری خود را در محل بین استخوان تیز پشت آرنج و پوست روی آن ایفا می‌کند. درصورتی‌که بورس مورد تحریک واقع شود، مایع درون آن افزایش یافته و بورسیت بروز می‌کند. از جمله علائم این عارضه می‌توان به درد در مفصل آرنج و درد به هنگام حرکت دادن آرنج اشاره کرد.
  بورسیت آرنج معمولا به علل زیر ایجاد میشود :

1-ضربه : مثل ضربه شدید به پشت آرنج در ناحیه زائده اولکرانون
2- فشار ممتد و طولانی : وقتی فشار طولانی مدتی بطور دائم به پشت آرنج در طی چند ماه وارد شود مثل تکیه دادن مداوم آرنج به یک سطح سفت .
3- عفونت : عفونت معمولا به علت آسیب پوست روی آرنج و نفوذ میکروب ها به بورس ایجاد میشود. آسیب پوست بطور مثال میتواند بر اثر گزش حشرات یا خراشیده شدن پوست ایجاد شود.
4- روماتیسم یا نقرس : روماتیسم یا نقرس یا بعضی بیماریهای دیگر هم میتوانند بورسیت ایجاد کنند .

اگر بورسیت به علت عفونت باشد پزشک معالج مایع داخل بورس را با سوزن خارج کرد و برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز میکند. اگر بورسیت علت غیر عفونی داشته باشد، بالا نگه داشتن آرنج، سرد کردن ناحیه و مصرف داروهای ضد التهاب مفید است.

• تحت فشار قرار گرفتن یا گیر افتادن عصب
• کشیدگی و رگ به رگ شدن مکرر (RSI)
• دررفتگی آرنج
• آرتروز آرنج
  آرنج شما ممکن است همانند هر مفصل دیگری در بدن، درگیر انواع مختلفی از آرتروز شود. استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتروز بوده و می‌تواند تنها مفصل آرنج و یا تعدادی از مفاصل بدن را درگیر کند. این عارضه علل زیادی داشته و در صورتی‌که شما قبلاً به آرنج خود آسیب رسانده‌اید احتمال بروز آن افزایش پیدا می‌کند. برای مثال، شکستگی در استخوان‌های مفصل آرنج می‌تواند احتمال بروز آرتروز در آن را افزایش دهد. آرتریت روماتوئید نیز به‌ طور شایع مفاصل بدن را درگیر می‌کند. علائم این عارضه عبارت‌اند از درد در بخش خارجی مفصل آرنج و درد در هر دو آرنج.
• سندرم تونل کوبیتال
  سندرم تونل کوبیتال به التهاب عصب اولنار در دست گفته می‌شود که باعث بی‌حسی یا ضعف در ناحیه‌ی کف دست می‌شود. عصب اولنار، حس انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه را تأمین می‌کند. علائم این عارضه عبارت‌اند از درد در آرنجو خارش و بی‌حسی در انگشتان.
• تنوسینوویت دکوروین: التهاب تاندون‌های داخل مچ
• بیماری التهابی مفصل (آرتریت) آرنج: این بیماری موجب التهاب (تورم، گرمی و درد) مفصل آرنج و خشک و سفت شدن آن می‌شود.
  عفونت مفصل آرنج در نتیجه عامل باکتریایی، (آرتریت عفونی) یک شرایط غیر معمول در بین افراد است. در اکثر موارد این مشکل در بین بیمارانی مشاهده می شود که سیستم ایمنی بدن آنها دچار مشکل شده یا مبتلا به دیابت هستند. علاوه بر این آرتریت عفونی را می توان در بین افرادی که از داروی کورتیزون استفاده می کنند یا معتاد تزریقی هستند، مشاهده کرد. آرتروز عفونی آرنج را می توان با توجه به علائم گرم شدن، ورم، قرمزی، درد آرنج، و نیز ایجاد محدودیت در دامنه حرکتی مفصل آرنج تشخیص داد.
• دررفتگی و نیمه دررفتگی آرنج
• بیماری سندرم تونل رادیال
  بیماری سندرم تونل رادیال مشابه سندرم تونل کوبیتال است، اما در این بیماری عصب رادیال در آرنج تحت فشار قرار می‌گیرد. با این‌حال این بیماری بسیار نادر است. سندرم تونل رادیال به‌طور معمول خود محدود شونده است، به معنی که در نهایت به‌خودی‌خود باید بهبود یابد.

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه دچار درد ناگهانی آرنج شده‌اید، اما احتمال نمی‌دهید که این درد دلیلی جدی داشته باشد، توصیه‌های زیر را در منزل انجام دهید:

در دو سه روز نخست بروز درد، هر چند ساعت یک بار کیسه یخ را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی آرنج بگذارید.
مصرف مسکن‌های غیرتجویزی
استراحت دادن به بازو و تا حد امکان بالا نگه داشتن آن، سعی کنید برای کاهش ورم و درد بازو را روی کوسن بگذارید.
چنانچه علائم درد آرنج پس از چند روز تسکین نیافت یا قرمزی، درد یا ورم افزایش یافت، به پزشک عمومی مراجعه کنید.

در صورت رویارویی با علائم زیر در اولین فرصت به پزشک عمومی مراجعه کنید:

• درد آرنجی که در اثر ورزش کردن تشدید می‌شود و در هنگام استراحت تسکین می‌یابد، گاهی نشانه ابتلا به آنژین صدری یعنی عارضه‌ای است که به موجب آن خونرسانی به قلب محدود می‌شود.
• احتمال شکستگی بازو
• قرمز، گرم و متورم شدن بازو طی چند ساعت، احساس بیماری داشتن و بالا رفتن دمای بدن می‌تواند نشانه عفونت باشد.

هنگام مواجهه با موارد زیر بی‌درنگ با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:

بروز ناگهانی درد و احساس فشار در قفسه سینه گاهی علامت حمله قلبی یا سکته مغزی است.
اطمینان از شکستگی بازو با توجه به تغییر شکل دادن آن

اختلالات آرنج چکونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک می‌تواند مشکلات ناشی از آرنج را از طریق راه‌های زیر تشخیص دهد:

1. معاینه فیزیکی و تاریخچه پزشکی
2. اشعه ایکس
3. سی تی اسکن
4. اسکن ام آر آی
5. الکترومیوگرافی (EMG)

الکترومیوگرافیتکنیک الکترومیوگرافی (EMG) برای بررسی همزمان ۸ عضله بزرگ آرنج در پنج مورد طبیعی ایجاد شد. درحالیکه مفصل آرنج تحت معاینات مقاومت در برابر خم شدن، کشش، دور شدن از بدن و نزدیک شدن به بدن قرار می‌گرفت، فعالیت‌های EMG عضلات آرنج ثبت می‌شد. نتایج نشان میدادند که فعالیت در عضلات اصلی آرنج به وسیله اندازه لحظات خم شدن و کشش ایجاد شده توسط مفصل آرنج، تعیین می‌شود؛ نه توسط لحظات ایجاد والگوس (انحراف مفصل آرنج به خارج) و واروس (انحراف مفصل آرنج به داخل).

این نتایج از این فرضیه حمایت می‌کنند که تعیین نیروی عضلات یک مفصل به محدودیت‌های مشترک بستگی دارد. یعنی درجه آزادی، برآیند نیروهای مفصل و وضعیت‌های ناشی از اعمال بار خارجی و همچنین عملکرد عضله؛ یعنی خط کنش ماهیچه که از مفصل عبور می‌کند. داده‌ها می‌توانند برای محاسبه توزیع نیروی عضلانی در مفصل آرنج مورد استفاده قرار گیرند.

6. بیوپسی مایع بورسا

درمان درد آرنج

RICE
RICE (استراحت، یخ، بستن، افزایش سطح عضو) در ۷۲ ساعت اول بعد از صدمات حاد اسکلتی – عضلانی درمان فوری و مناسبی محسوب می‌شود. در مواردی مثل رگ به رگ شدن و کشیدگی آرنج و یا آسیب‌های مزمن آرنج که موجب التهاب آن شده است این روش درمان درد آرنج مؤثر می‌باشد.

سرما/گرما درمانی

درمان با یخ باید به مدت ۲۰ دقیقه هر ۲ ساعت یک‌بار در طول فاز التهابی پس از آسیب (۷۲ ساعت بعد از آسیب و یا تشدید آسیب) استفاده شود. یخ درمانی کمک می‌کند تا جریان خون ناحیه آسیب‌دیده کاهش یابد. گرما درمانی باعث می‌شود جریان خون ناحیه آسیب‌دیده افزایش یابد. افزایش جریان خون پس از مرحله التهابی ناشی از آسیب دیگی مفید است، زیرا که جریان خون بیشتر، مواد مغذی و اکسیژن بیشتری به بافت آسیب‌دیده می‌رساند و مواد زائد را با سرعت بیشتری دفع می‌کند، درنتیجه سرعت‌ترمیم بافت آسیب‌دیده افزایش می‌یابد.

بانداژ و آرنج‌بندهای طبی
بانداژ و بستن آرنج، هم از این ناحیه پشتیبانی می‌کند و هم در طول فعالیت‌ها، استرس وارده بر آن را کاهش می‌دهد. از این شیوه می‌توان هم برای درمان درد آرنج و هم برای پیشگیری از آسیب‌های وارده به آرنج استفاده نمود. انواع مختلفی از نوارها و آرنج‌بندهای طبی در دسترس است. استفاده از تکنیک‌های زیر جهت بستن آرنج می‌تواند حمایت خوبی را از آرنج به عمل آورد:

تزریق استروئیدها
استروئیدها، مثل کورتون، داروهای ضدالتهابی بسیار مؤثری هستند. ممکن است بر اساس شرایط شما دکتر وریانی تصمیم بگیرند برای کاهش علائم شما از تزریق آستروئید در عضلات آسیب‌دیده آرنج استفاده کنند.

تمرینات کششی آرنج
خم و صاف کردن آرنج
چرخش ساعد
کشش آرنج
تقویت آرنج
تقویت استاتیک عضله دو سر بازو
تقویت استاتیک پشت بازو
مقاومت با کمک باند کشی به سمت خارج
مقاومت با کمک باند کشی به سمت داخل
مقاومت با کمک باند کشی برای تقویت جلو بازو
مقاومت با کمک باند کشی برای تقویت عضله سه سر

ماساژ درمانی
ترکیبی از تکنیک‌های ماساژدرمانی مثل ماساژ عمیق بافت‌ها (به‌منظور افزایش گردش خون) و اصطکاک درمانی تاندون‌ها (به‌منظور کاهش بافت‌های اسکار) اغلب درمان مؤثری برای درد آرنج تلقی می‌شود.

طب سوزنی
اثر درمانی بالینی طب سوزنی برای تسکین درد آرنج (ناحیه داخلی یا خارجی) ثابت شده است. از این روش می‌توان برای تسکین التهاب مفصل آرنج در عارضه‌هایی همچون: التهاب تاندون آرنج، ورم مفصل آرنج، آرنج تنیس‌بازان و غیره استفاده نمود.

الکتروتراپی (برق‌درمانی)
اثر مفید الکتروتراپی در کاهش و یا حذف کامل درد آرنج به اثبات رسیده است. در الکتروتراپی برای بهبود درد آرنج از پالس‌های الکتریکی کمک می‌گیرند تارهای عصبی گروه C را تحریک نمایند.

شاک ویو تراپی

در شاک ویو تراپی امواج صوتی در بافت‌های آرنج گسیل داده می‌شود. این امواج صوتی در بافت آسیب‌دیده “میکرو تروما” ایجاد می‌کنند، درنتیجه فرایند طبیعی‌ترمیم بدن آغاز و تسهیل می‌شود.

جراحی آرنج
در موارد شدیدتر، ممکن است بیمار به جراحی نیاز داشته باشد. آرتروسکوپی آرنج تکنیکی است که با حداقل تهاجم برای تشخیص و درمان طیف وسیعی از بیماری‌های آرنج بکار گرفته می‌شود.

پارگی خلفی عضله دو سر
معمولاً بلافاصله پس از پارگی عضله برای ترمیم، بیمار به‌طور مستقیم تحت جراحی قرار می‌گیرد. بخیه زدن به روش “انکر”روش جدیدی است که تاندون پاره شده را به استخوان زند زبرین و یا رادیوس پیوند می‌زند. اگر بیش از سه یا چهار هفته از پارگی گذشته باشد، یک برش بزرگ‌تر در جلوی آرنج زده خواهد شد و بیمار به پیوند بافت نیاز خواهد داشت تا دوباره عضله دوسر بازو به نقطه اولیه خود یعنی برجستگی زند زبرین متصل شود.

آرنج تنیس‌بازان (اپی کندیلیت جانبی)
جراحی باز: رایج‌ترین روش برای ترمیم آرنج تنیس‌بازان، جراحی باز است. در این روش یک برش بروی آرنج زده می‌شود و عمل از طریق آن صورت می‌پذیرد.

جراحی آرتروسکوپی: همچنین می‌توان بیماری آرنج تنیس‌بازان را به استفاده از یک ابزار ظریف و یک برش کوچک ‌ترمیم نمود. مانند عمل جراحی باز، این روش نیز یک‌روزه و یا به‌صورت سرپایی انجام می‌شود.

پارگی تاندون عضله دوسر باز در ناحیه آرنج
چند روش مختلف برای پیوند مجدد تاندون عضله دوسر به استخوان ساعد وجود دارد. برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند این عمل را از طریق یک برش در جلوی آرنج انجام دهند، برخی دیگر نیز ترجیح می‌دهند با استفاده از دو برش کوچک در جلو و پشت مفصل آرنج به ترمیم این ضایعه بپردازند.

آرتروز آرنج
می‌توان از طریق آرتروسکوپی بافت‌های تحلیل رفته و یا التهابی را از مفصل حذف نمود. همچنین می‌توان سطوح نامنظم استخوانی را در مفصل آرنج صاف نمود. اگر سطح مفصل به‌طور کامل از بین رفته باشد، بعید است روشی غیر از تعویض مفصل بتواند علائم بیمار را تسکین دهد. مهمترین علائم آرتروز آرنج و خشکی حرکتی در مفصل است. در ابتدا درد فقط در حین فعالیت و حرکت مفصل است ولی بعد از مدتی در حین استراحت هم درد وجود دارد و این درد ممکن است به قدری شدید باشد که در حین خوابیدن هم حس شده و مانع خواب بیمار شود. در مواردی که ساییدگی در مراحل ابتدایی است ممکن است درد بیمار با شروع فعالیت بدنی و با گرم شدن بیمار کاهش یافته یا موقتا از بین برود و بعد از متوقف شدن فعالیت بدنی و سرد شدن بیمار مجددا شروع گردد.

دکتر سیامک مرادی

عضو هیات مدیره انجمن درد ایران و عضو انجمن جهانی درد امریکا (IASP) می باشم. همچنین عضو کارگروه ستاد سلولهای بنیادی نهاد ریاست جمهوری نیز هستم. در حوزه های مختلف کنترل و درمان انواع دردهای بدن به بیماران و مراجعه کنندگان خدمات ارائه میکنم.

مطلب قبلی

درد ساق پا یا شین اسپلینت ، علت و راه درمان

Read More

مطلب بعدی

درد واژن و اندام تناسلی زنان، علایم، علت ها و درمان آن

Read More